Οχι άλλη Μαράια Κάρεϊ, μωρέ

Τα Χριστούγεννα του 1989, μια δυσάρεστη έκπληξη περίμενε τον Μανουέλ Νοριέγκα – τον βαρόνο ναρκωτικών και πρώην πράκτορα της CIA ο οποίος είχε ανελιχθεί στην ηγεσία του Παναμά. Οι ΗΠΑ είχαν εισβάλει στη χώρα για να ανατρέψουν τον πρώην συνεργάτη τους και ο ίδιος είχε βρει καταφύγιο στην πρεσβεία του Βατικανού, όπου οι Αμερικανοί πεζοναύτες δεν είχαν δικαίωμα να εισέλθουν.

Για να τον αναγκάσουν να παραδοθεί, στάθμευσαν περιμετρικά της πρεσβείας στρατιωτικά οχήματα Humvee με τεράστια ηχεία και άρχισαν να παίζουν στη διαπασών και σε διαρκή επανάληψη ροκ, πανκ και χέβι μέταλ τραγούδια – ανάμεσά τους το «All I want is you» των U2 και το «I fought the law» στην εκτέλεση των Clash. Οπως ανέφερε παλαιότερα και το BBC, το Πεντάγωνο ήταν τόσο υπερήφανο για αυτή την ιδέα, ώστε η λίστα των τραγουδιών, η οποία έπαιζε ασταμάτητα επί τρία 24ωρα, έχει διασωθεί στο Αρχείο Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον.

Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν συχνά ανάλογες πρακτικές στα κέντρα βασανιστηρίων που στήνουν σε διάφορα σημεία του πλανήτη, παρά το γεγονός ότι η χρήση μουσικής σε κρατουμένους έχει απαγορευτεί από τα Ηνωμένα Εθνη και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ χαρακτηρίζεται «μορφή βασανισμού» από τη Διεθνή Αμνηστία.

Τι γίνεται όμως όταν «κρατούμενοι» είναι οι υπάλληλοι ενός καταστήματος οι οποίοι αναγκάζονται να ακούν τα ίδια τραγούδια κάθε ημέρα για όλη τη διάρκεια της βάρδιας τους; Προφανώς η ένταση της μουσικής δεν είναι τόσο ισχυρή και η ποικιλία των τραγουδιών είναι αισθητά μεγαλύτερη. Ή μήπως όχι;

Η πρώτη φορά που αισθάνθηκα ότι η μουσική ενός καταστήματος παραπέμπει σε βασανιστήρια ήταν σε ένα σουπερμάρκετ στο Τόκιο. Φτηνά ηχεία έπαιζαν στη διαπασών την υστερική φωνή ενός διαφημιστικού μηνύματος διάρκειας περίπου 15 δευτερολέπτων. Υστερα μεσολαβούσαν μερικά δευτερόλεπτα μιας εξαιρετικά ενοχλητικής μουσικής, η οποία παραμορφωνόταν λόγω της κακής ποιότητας των ηχείων, και το μήνυμα ξεκινούσε και πάλι – από το πρωί μέχρι το κλείσιμο του σουπερμάρκετ το βράδυ. Στα περίπου τρία με τέσσερα λεπτά που έμεινα στον χώρο αισθάνθηκα έντονο αίσθημα δυσφορίας και εκνευρισμού, ενώ κοιτούσα με απορία τους υπαλλήλους που υπέμεναν στωικά το «βασανιστήριο» που επέβαλλε η εργοδοσία τους.

Αν και στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική δεν απαντούν συχνά τόσο ακραίες περιπτώσεις, όλο και περισσότεροι υπάλληλοι σε καταστήματα λιανικής διαμαρτύρονται για τη συνεχή επανάληψη των ίδιων τραγουδιών. Πριν από μερικά χρόνια εργαζόμενοι στα Starbucks στον Καναδά κατήγγειλαν ότι τα καταστήματα έπαιζαν συνεχώς ένα τραγούδι από το μιούζικαλ «Χάμιλτον». «Την επόμενη φορά που θα το ακούσω, θα πάρω μια σκάλα και θα ξηλώσω όλα τα ηχεία», έλεγε στο ραδιόφωνο του CBC ένας υπάλληλος. Ο ίδιος, μάλιστα, πρότεινε να δημιουργηθεί ειδική γραμμή παραπόνων στην επιθεώρηση εργασίας για τέτοιου είδους συνθήκες.

Το φαινόμενο κλιμακώνεται πάντα την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όταν το μουσικό ρεπερτόριο περιορίζεται σε γιορτινά τραγούδια. Ενας υπάλληλος διαμαρτυρόταν πρόσφατα στο δίκτυο Reddit ότι στο κατάστημα όπου εργαζόταν έπαιζαν μόνο πέντε διαφορετικές εκτελέσεις του «Jingle Bells» και ευχόταν «να πάθει κάτι πραγματικά κακό αυτός που έφτιαξε το συγκεκριμένο playlist». H Wall Street Journal πραγματοποίησε πριν από μερικές ημέρες έρευνα για τις αντιδράσεις εργαζομένων σε όλο τον κόσμο στο άκουσμα τραγουδιών όπως το «All I want for Christmas is you», της Μαράια Κάρεϊ. «Κάθε φορά που το ακούω κρύβομαι στην αποθήκη μέχρι να τελειώσει», έλεγε στην εφημερίδα η Κία Κόλμαν που εργάζεται σε πολυκατάστημα στο Λονδίνο.

Να σημειωθεί ότι καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές υπάρχουν σε εξέλιξη τουλάχιστον τρεις εκστρατείες συλλογής υπογραφών στο change.org ώστε να απαγορευτεί η μετάδοση του συγκεκριμένου τραγουδιού σε δημόσιους χώρους.

Το παράδοξο είναι ότι σύμφωνα με αρκετούς διαφημιστές η συνεχής επανάληψη των ίδιων τραγουδιών δεν έχει αναγκαστικά θετικά αποτελέσματα στις πωλήσεις, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις εκνευρίζει τους πελάτες – ειδικά στα πολυκαταστήματα όπου περνούν περισσότερο χρόνο και αναγκάζονται να ακούνε ολόκληρη τη λίστα των τραγουδιών.

Γιατί λοιπόν ένα κατάστημα να «βασανίζει» ταυτόχρονα πελάτες και υπαλλήλους; Πολλές φορές αλυσίδες λιανικής στο εξωτερικό «αναγκάζονται» να επιλέγουν μικρές λίστες με λίγα τραγούδια, γιατί έτσι πληρώνουν λιγότερα σε εταιρείες διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων – πρόκειται δηλαδή για μια συνειδητή υποβάθμιση των εργασιακών συνθηκών την οποία αποφασίζουν διευθυντικά στελέχη, τα οποία δεν περνάνε όλη την ώρα τους στο κατάστημα.

Προφανώς για δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι αυτές τις ημέρες βιώνουν απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, η επαναλαμβανόμενη μουσική ίσως να είναι το τελευταίο από τα προβλήματά τους. Ακόμη και σε συμβολικό επίπεδο, όμως, έρχεται να μας θυμίσει ότι πολλές μεγάλες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους σαν ακόμη ένα κομμάτι του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, χωρίς συναισθήματα και ανάγκες.

Καλές γιορτές, λοιπόν, με δύο ευχές: Ας σταματήσουμε να αγοράζουμε από καταστήματα που «βασανίζουν» τους εργαζομένους τους. Και… όχι άλλη Μαράια Κάρεϊ.

info-war.gr