Ο μήνας Σεπτέμβριος είναι ιδιαίτερα άνυδρος για τους φίλους της κλασικής μουσικής: μετά τις χρονίως άνισες, συχνά απογοητευτικά κοινότοπες προτάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών. Ευτυχώς, την κατάσταση σώζουν κάποιοι έκτακτοι –που τείνουν να γίνουν τακτικοί– μικροί κύκλοι συναυλιών μουσικής δωματίου. Στα μέσα Σεπτέμβρη, προγραμματίστηκαν δύο τέτοιες διοργανώσεις: το Αθηναϊκό Φεστιβάλ Μουσικής Μπαρόκ στο Θέατρο «Σφενδόνη» (20-23/9/2018) και τα Βραδινά κλασικής μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (26-29/9/2018).
Το πρώτο διοργανώθηκε φέτος υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της βιολίστριας Αναστασίας Μηλιώρη σε συνεργασία με την πρεσβεία του Λουξεμβούργου και την πρεσβεία της Αρμενίας στην Αθήνα, με συμμετοχή συνόλων παλιάς μουσικής, μουσικών και μονωδών από Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Αρμενία και ΗΠΑ.
Το πλούσιο, ευρύ ρεπερτόριο περιλάμβανε συνθέσεις γαλλικής ενόργανης μουσικής, ιταλικής και αγγλικής φωνητικής μουσικής, σονάτες του Μπαχ και αρμενική μουσική. Στην προοπτική ακρόασης σημαντικών, αντιπροσωπευτικών έργων παραμερίσαμε τις τυραννικά δεσπόζουσες εντυπώσεις από τελειοθηρικές ερμηνείες αναφοράς σε ηχογραφήσεις από κορυφαίους σολίστες του μπαρόκ και εστιάσαμε συνειδητά στην εμπειρία της «ζωντανής» μουσικής. Παρακολουθήσαμε τις δύο συναυλίες ενόργανης μουσικής, αποκομίζοντας καλές εντυπώσεις. Ο μέσου μεγέθους χώρος της παλιάς αποθήκης με την ξύλινη στέγη αποδείχτηκε άριστο ηχητικό «δοχείο»!
Στους δρόμους του γαλλικού μπαρόκ
Στις 20/9/2018, στην εναρκτήρια εκδήλωση υπό τον αγγλόφωνο τίτλο «Dancing with the Nations» («Χορεύοντας με τα Εθνη»), το ελληνικό πενταμελές σύνολο παλιάς μουσικής «Ensemble diverse & bizarre» («Σύνολο ποικίλο και παράξενο») παρουσίασε συνθέσεις μουσικής δωματίου του γαλλικού μπαρόκ από τις αρχές του 18ου αιώνα. Ακούστηκαν δύο «Σουίτες για πνευστά, βιολί, τσέλο και τσέμπαλο» (1692, 1723) του Μαρέν-Μαρέ, η «Πιεμοντέζα» από «Τα έθνη» (1726) του Φρανσουά Κουπρέν και η συναυλία ολοκληρώθηκε με τους «Χαρακτήρες του χορού» (1715) του Ζαν-Φερί Ρεμπέλ.
Το παίξιμο των πέντε μουσικών ήχησε αβίαστα συντονισμένο, αυτονόητα προσανατολισμένο στην ιστορική ερμηνευτική, ευκρινώς εγγεγραμμένο στο κομψό, εκφραστικά εξεζητημένο ύφος της μουσικής αλλά και με σαφήνεια διαφοροποιημένο ανάλογα με το ύφος και τις διαθέσεις εκάστου έργου: ρευστό, αισθαντικό, στοχαστικό στις εσωστρεφώς λυρικές σουίτες του Μαρέν-Μαρέ, πιο αιχμηρό, αυστηρό στον Κουπρέν, πιο ανάλαφρο, κινητικό στα χορευτικά κομμάτια του Ρεμπέλ. Τα τελευταία συνοδεύτηκαν από παιγνιώδη, έξυπνα πολυαναφορική χορογραφία της Μαρίνας Κούρτη που εκτέλεσαν η ίδια, ο Αλέξης Πατρικουνάκος και η Σοφία Δράκου.
Τα τεχνικά και εκφραστικά απαιτητικά μέρη του μπαρόκ βιολιού ερμήνευσε η Αναστασία Μηλιώρη με σθένος, προσήλωση και καλή αντίληψη της διαλεκτικής της φραστικής με τα άλλα όργανα. Μαζί της συνέπραξαν ισάξια η Κίρα Σαπλαχίδου (φλάουτο/φλογέρα) και η Στέλλα Νικολαΐδη (μπαρόκ όμποε), το νευρώδες παίξιμο των οποίων προβλήθηκε ιδιαίτερα στα χορευτικά κομμάτια του Ρεμπέλ. Ολες τις εκτελέσεις στήριξαν με το ασφαλές παίξιμό τους η Φαμπιόλα Ογιέντα (μπαρόκ τσέλο) και ο τσεμπαλίστας Σεβαστιανός Μοτορίνος.
Μπαχ και αρμενική μουσική
Στις 22/9/2018 το πρόγραμμα συνδύασε συνθέσεις του Μπαχ με αρμενική παραδοσιακή μουσική. Ο συνθέτης, αρχιμουσικός και βιολίστας Γκριγκόρ Αρακελιάν και η τσεμπαλίστρια Βαρβάρα Μανουκιάν ερμήνευσαν έργα Μπαχ και συμπατριωτών τους. Ενθερμός διά βίου υποστηρικτής της αρμενικής μουσικής παράδοσης και της κληρονομιάς του Κόμιτας (1869-1935), με διεθνή δράση και παρουσία, ο 55χρονος Αρακελιάν υπήρξε το 1993 εισηγητής της κατασκευής και της χρήσης της αρμενικής βιόλας (ταβ-κεμάνι), που διαθέτει ήχο κοντινό σε αυτόν της βιόλα-ντα-γκάμπα.
Συνοδευόμενος από τη Μανουκιάν, ερμήνευσε στο όργανο αυτό τις τρεις γενναιόδωρα μελωδικές, δημοφιλείς «Σονάτες για βιόλα-ντα-γκάμπα και τσέμπαλο» BWV1027, 1028, 1029 του Μπαχ. Παρά την ενίοτε επισφαλή ορθοτονία του οργάνου και τον κάπως ασθενικό ήχο του, οι ερμηνείες διέθεταν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς φώτισαν τις καταβολές του ευρωπαϊκού μπαρόκ στο παλαιότερο, βαθύτερο και ευρύτερο συνεχές της μεσαιωνικής μουσικής.
Μόνη η Μανουκιάν έπαιξε με αυτοπεποίθηση και στιλιστική ευστοχία τη «Γαλλική σουίτα» BWV815. Ενδιάμεσα οι δύο μουσικοί ερμήνευσαν μείζονα έργα της αρμενικής παράδοσης: την πενταμερή «Σουίτα παραδοσιακών τραγουδιών» του Κόμιτας, το μουσικό ποίημα (τραγούδι;) «Διαμαντένιο ρόδο» του ίδιου του Αρακελιάν βασισμένο στην ομώνυμη ωδή του Αρμένιου Αγίου Γρηγορίου του Νάρεκ (951-1003) και το «Ακτινοβόλο πουλί» επίσης του ιδίου. Μια μουσική βραδιά που γεφύρωσε διαφορετικούς κόσμους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας