Μνήμες από την «κλοπή του αιώνα» στην Εθνική Πινακοθήκη, όταν αφαιρέθηκαν έργα των Πικάσο, Μοντριάν, Μονκάλβο, εν μια νυκτί, ξύπνησε ο χθεσινός βανδαλισμός στο μουσείο -με τη διαφορά ότι έγινε υπό το φως του ήλιου-, εγείροντας πάλι ερωτήματα για τη φύλαξη και την ασφάλειά της αλλά και για την έκταση των ζημιών στα έργα τέχνης.
Ακόμα ένα ακροδεξιό σόου ακραίου φανατισμού, από αυτά που συνηθίζει το κόμμα της Νίκης στο όνομα της ορθόδοξης πίστης και προφανώς με όφελος τη δημοσιότητα, σημειώθηκε το πρωί της Δευτέρας στην Εθνική Πινακοθήκη με πρωταγωνιστή τον βουλευτή Νίκο Παπαδόπουλο (που έχει σπουδές και προϋπηρεσία ως καρδιοχειρουργός, πλην όμως τον χωρίζουν προφανώς έτη φωτός και από την επιστήμη και από τη λογική). Πέρασε σαν κύριος από το μηχάνημα ελέγχου στην είσοδο, αλλά όρμησε σαν ταύρος στο Μεσοπάτωμα στην περιοδική έκθεση «Η σαγήνη του αλλόκοτου» και τα έκανε γυαλιά καρφιά πετώντας στο πάτωμα και σπάζοντας τέσσερα έργα τέχνης τα οποία θεωρούσε... «βλάσφημα», φωνάζοντας ότι προσβάλλουν την ορθόδοξη πίστη.
Αυτή η νέα περιοδική έκθεση περιλαμβάνει ανατρεπτικές εικαστικές δημιουργίες σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών που συνομιλούν με τη σειρά χαρακτικών «Los Caprichos» του κορυφαίου Ισπανού ζωγράφου Φρανσίσκο Γκόγια. «Κόκκινο πανί» για τον Νίκο Παπαδόπουλο αποτέλεσαν τέσσερις πίνακες του πολύ γνωστού εικαστικού Χριστόφορου Κατσαδιώτη, ο οποίος ζει και εργάζεται στο Παρίσι –μάλιστα κατά καιρούς στέλνει κριτικές στην «Εφημερίδα των Συντακτών» για τις εκθέσεις που ξεχωρίζει. Οι πίνακές του, τους οποίους τιτλοφορεί «Εικονίσματα», παρουσιάζουν τα πρόσωπα της Παναγίας και του θείου βρέφους σαν νεκροκεφαλές, των αγίων παραμορφωμένα και τον Αγιο Χριστόφορο κυνόμορφο (έτσι υπάρχει και σε εικόνες εκκλησιών). Γι’ αυτά τα έργα ο επιθετικός βουλευτής ζητούσε την απόσυρσή τους τόσο με ερώτηση στη Βουλή όσο και με επιστολή προς τη διοίκηση της Εθνικής Πινακοθήκης.
Ασφαλώς χθες το πρωί επικράτησε μεγάλη αναστάτωση στους χώρους της Εθνικής Πινακοθήκης, η οποία έχει αναστείλει προσωρινά τη λειτουργία της, οι επισκέπτες απομακρύνθηκαν άρον άρον, ενώ ο Νίκος Παπαδόπουλος αρχικά κρατήθηκε από αστυνομικές δυνάμεις και το προσωπικό του μουσείου στο υπόγειο του κτιρίου για περίπου πέντε ώρες, με τον ίδιο και τον συνήγορό του Κωνσταντίνο Βαθιώτη να υποστηρίζουν ότι η κράτησή του είναι παράνομη λόγω της βουλευτικής ασυλίας του. Τελικά ο αρμόδιος εισαγγελέας αποφάνθηκε ότι ο βουλευτής της Νίκης δεν θα παραπεμφθεί για κακούργημα, άρα δεν μπορούσε να συλληφθεί, και έτσι δόθηκε εντολή να του επιτραπεί να αποχωρήσει. Εξερχόμενος συνέχισε τις προκλητικές δηλώσεις του: «Εδώ και 1,5 μήνα έχω κάνει επίκαιρη ερώτηση προς την κ. Μενδώνη, γιατί μέσα στην Εθνική Πινακοθήκη φιλοξενείται μια βέβηλη έκθεση. Προσβάλλει το πρόσωπο της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου, των αγγέλων και των αρχαγγέλων που εμείς στα σπίτια μας προσκυνούμε και σεβόμαστε».
Με δική του ανακοίνωση το κόμμα της Νίκης έσπευσε να διευκρινίσει ότι ο «ο κ. Παπαδόπουλος έδρασε αυτοβούλως», ωστόσο δηλώνει την αντίθεσή του στην «έκθεση βλάσφημων εικόνων στην Εθνική Πινακοθήκη».
Αναλυτικά η ανακοίνωση του κόμματος:
«Το Δημοκρατικό Πατριωτικό Λαϊκό Κίνημα ΝΙΚΗ έχει εκφράσει πολλές φορές την αντίθεσή του σε «έργα τέχνης» που βλασφημούν τα όσια και τα ιερά της Πίστης και της πατρίδας μας, καθώς και τα σύμβολα οιασδήποτε θρησκείας. Για τον ελληνικό λαό η Παναγία είναι ζωγραφισμένη στην καρδιά του και η βλασφημία στο πρόσωπό της αποτελεί μέγιστη ύβρη. Σε αυτό το πλαίσιο δηλώνουμε την αντίθεσή μας στην έκθεση βλάσφημων εικόνων στην Εθνική Πινακοθήκη οι οποίες προκαλούν το θρησκευτικό αίσθημα του λαού μας. Τόσες ημέρες βανδαλίζεται το πρόσωπο της Παναγίας και το επίσημο κράτος αποδέχεται σιωπηρά την βλασφημία. Επιπλέον, θυμίζουμε ότι η Εθνική Πινακοθήκη είναι δημόσιο ίδρυμα και λειτουργεί με χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων. Ο βουλευτής κ. Παπαδόπουλος έδρασε αυτοβούλως. Αρχή του Κινήματός μας είναι ότι απέναντι σε πράξεις βλασφημίας πάντα πρέπει να εκφραζόμαστε σε θεσμικό πλαίσιο και δη κοινοβουλευτικά και με κάθε νόμιμο μέσο και όχι με αυτοδικίες».
Ενας βανδαλισμός που δεν μοιάζει «αυθόρμητος»
Ακόμα μία φορά, ακόμα και στον 21ο αιώνα, τα έργα του πολιτισμού γίνονται θύματα σκοταδιστικών αντιλήψεων. Αυτός ο βανδαλισμός δεν μοιάζει κεραυνός εν αιθρία, ούτε «αυθόρμητος», αλλά με κορύφωση της διαμαρτυρίας του Νίκου Παπαδόπουλου ο οποίος ήδη από τις 25 Ιανουαρίου είχε καταθέσει ερώτηση στη Βουλή προς την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, με θέμα «Απόσυρση από έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης, ζωγραφικού πίνακα που προσβάλει την Ορθόδοξη πίστη μας», για να λάβει επίσημα απάντηση που προφανώς τον εξόργισε. «Το Υπουργείο Πολιτισμού, δρώντας πάντοτε με γνώμονα την προστασία της εν γένει πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς της χώρας, ουδέποτε προβαίνει σε ενέργειες λογοκρισίας» επισήμαινε η απάντηση της υπουργού Πολιτισμού. Ανάλογη επιστολή όμως είχε στη συνέχεια στείλει ο βουλευτής και στη διοίκηση της Εθνικής Πινακοθήκης.
Τις πράξεις του επιβεβαιώνει και η σύζυγός του, η οποία βρισκόταν χθες έξω από το κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης ενώ γίνονταν οι βανδαλισμοί και δήλωνε αργότερα: «Δεν ήμουν μέσα μαζί του, ήρθαμε μαζί γιατί ο σύζυγός μου έχει καταθέσει μια ερώτηση στην υπουργό Πολιτισμού γι’ αυτά τα έργα. Η απάντηση της υπουργού ήταν πως δεν λογοκρίνει αυτά τα έργα. Μετά κατέθεσε επιστολή διαμαρτυρίας στη διεύθυνση της Εθνικής Πινακοθήκης και απαιτούσε να κατέβουν αυτά τα έργα γιατί προσβάλλουν τη χριστιανοσύνη, το ορθόδοξο συναίσθημά μας, είμαστε χριστιανοί ορθόδοξοι και δεν δεχόμαστε τέτοια έργα να προσβάλλουν το πρόσωπο της μητέρας μας, της Παναγίας μας. Δεν πήρε απάντηση και σήμερα το πρωί ήρθε να διαμαρτυρηθεί διά ζώσης στη διευθύντρια. Από εκεί και πέρα δεν μπήκα εγώ μαζί του» είπε χαρακτηριστικά.
Ασφαλώς δεν περιμένουμε από στενόμυαλους, οπισθοδρομικούς, φανατικούς να καταλάβουν το πνεύμα των 80 χαρακτικών του Γκόγια της σειράς «Los Caprichos» και τη συνομιλία τους με τα έργα της περιοδικής έκθεσης «Η σαγήνη του αλλόκοτου». Σύμφωνα με την Συραγώ Τσιάρα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης η οποία επιμελείται την έκθεση: «Πραγματεύονται τη σχέση του εύμορφου με το δύσμορφο, του ανθρωπόμορφου με το ζωόμορφο, τη φύση και τον τεχνολογικό πολιτισμό, για να διερμηνεύσουν ψυχικές καταστάσεις και κοινωνικές διεργασίες αποκλεισμού και περιθωριοποίησης, αλλά και να προτείνουν, άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με καυστική ειρωνεία και άλλοτε με βαθιά υπαρξιακή αγωνία, την ανατρεπτική αποδόμηση των στερεότυπων με τα οποία έχουμε γαλουχηθεί».
Στην αντίληψη του Νίκου Παπαδόπουλου υπήρξε απόλυτη στρέβλωση του εκθεσιακού πνεύματος. Αρκεί να διαβάσουμε προσεκτικά τι ανέφερε στην ερώτησή του ο βουλευτής στις 25/1: «Στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου (ΕΠΜΑΣ) έλαβαν χώρα την Τετάρτη 22.01.2025 τα εγκαίνια μίας έκθεσης με τίτλο «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» και με Επιμέλεια της κ. Συραγώ Τσιάρας (Διευθύντρια ΕΠΜΑΣ). Πρόκειται για μία περιοδική έκθεση που θα διαρκέσει από 22.1.2025 έως 30.09.2025. Στην έκθεση λοιπόν αυτή έχει επιλεγεί και παρουσιάζεται μεταξύ των άλλων και ένα έργο του Ελληνα καλλιτέχνη Χριστόφορου Κατσαδιώτη το οποίο προδήλως θίγει την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη, προσβάλλοντας ευθέως τα ιερά πρόσωπα της Παναγίας και του Χριστού, τα οποία απεικονίζονται παραμορφωμένα!
Η Εκκλησία μας, μέσα στο σκοτάδι των πολλών και ποικίλων θλίψεων που υπάρχουν στον κόσμο μας προβάλει την Υπεραγία Θεοτόκο, τη μητέρα μας, τη μητέρα του Χριστού και μητέρα όλων των ανθρώπων, η οποία ανάμεσα στις πολλές και άπειρες ονομασίες της, ονομάζεται και ελπίς των απηλπισμένων, είναι δηλαδή η ελπίδα αυτών που δεν έχουν ελπίδα. Δηλαδή όσο πιο δύσκολα είναι τα πράγματα και όσο πιο ζοφερά και σκοτεινά, η Παναγία μας είναι το φως που λάμπει και μας δίνει δύναμη και κουράγιο. Και όντως νομίζω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο αυτό, Χριστιανός Ορθόδοξος που να μην επικαλείται καθημερινά την Παναγία μας.
Ακόμη και άθεοι άνθρωποι, μπροστά τις δυσκολίες αναφωνούν «Παναγία μου». Συνακόλουθα ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, Θεάνθρωπος, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, που ήρθε στο κόσμο, έγινε άνθρωπος, υπέφερε και σταυρώθηκε για την δική μας Σωτηρία, για την δική μας Ανάσταση. Αλήθεια, με ποια λοιπόν λογική και με ποια κριτήρια η επιμελήτρια της Εκθεσης κ. Συραγώ Τσιάρα επέλεξε το έργο του καλλιτέχνη Χριστόφορου Κατσαδιώτη με τίτλο «Εικόνισμα η Παναγία με τον Χριστό αγκαλιά (άτιτλο)», Ασημόχαρτο, οξυγραφία - ραφή; Οφειλε η επιμελήτρια της Εκθεσης να γνωρίζει ότι ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης έχει φτιάξει και άλλα «σκοτεινά» (όπως περιγράφονται από κάποια άτομα του καλλιτεχνικού κύκλου) έργα. Ενα τέτοιο έργο είναι και αυτό στο οποίο ο Αγιος Γεώργιος παρουσιάζεται ως «O Χασάπης της Λεωφόρου», Οξυγραφία - χρώμα, 35,8 Χ 24,5 εκ., 2018».
Συγκεκριμένα ο βουλευτής της Νίκης ρωτούσε τη Λίνα Μενδώνη:
«1. Με δεδομένο ότι η επικρατούσα θρησκεία στην Πατρίδα μας είναι η Ορθόδοξη Ανατολική σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε προκειμένου να αφαιρεθεί άμεσα από την ως άνω έκθεση το εν λόγω έργο, που θίγει και προσβάλλει βαθύτατα την πίστη και τα θρησκευτικά πιστεύω της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών;
2. Θα ελεγχθεί η επιμελήτρια της Εκθεσης για την προκλητική (και όχι προφανώς τυχαία) ενέργειά της αυτή, ώστε να σηματοδοτηθεί εμπράκτως η ανάγκη πλήρους σεβασμού των θρησκευτικών πεποιθήσεων και της θρησκευτικής συνείδησης και ελευθερίας των πολιτών, σύμφωνα με την σαφή συνταγματική επιταγή;»
Απορούμε πώς ο Νίκος Παπαδόπουλος δεν ζήτησε να περάσει ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης από «Ιερά Εξέταση» –μάλλον τον δίκασε ο ίδιος. Οπως ακριβώς πέρασε από Ιερά Εξέταση ο Γκόγια και μάλιστα δύο φορές, παρότι ευνοούμενος της βασιλικής οικογένειας, για τους πίνακες «Γυμνή μάχα» και «Η ντυμένη μάχα» που θεωρήθηκαν «άσεμνοι», χωρίς ωστόσο να καταδικαστεί. Σε ανάλογη δυσμένεια έπεσε και για τη σειρά «Los Caprichos» με την οποία ασκεί κριτική στις σκοτεινές πλευρές της ισπανικής κοινωνίας του τέλους του 18ου αιώνα. Μεταξύ άλλων, όπως διαβάζουμε στο επιμελητικό σημείωμα, «καυτηριάζει την τεμπελιά και τη διαφθορά μιας συντηρητικής και σκοταδιστικής Εκκλησίας που χρησιμοποιεί ως όργανο καθυπόταξης την Ιερά Εξέταση». Αυτά το 1808...
Η ανακοίνωση του Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης - Εκφράζει την εμπιστοσύνη του στη διεύθυνση
Ανακοίνωση για το πρωτοφανές περιστατικό έβγαλε χθες το απόγευμα και η Εθνική Πινακοθήκη, η οποία αναφέρει: «Σήμερα Δευτέρα 10 Μαρτίου 2025 και ώρα 11.35 η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου δέχθηκε επίθεση από τον βουλευτή του κόμματος «ΝΙΚΗ», κ. Νίκο Παπαδόπουλο, ο οποίος με τη συνδρομή ετέρου ατόμου επιτέθηκε σε τέσσερα έργα τέχνης του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, με τίτλους: «Εικόνισμα 1ο», «Εικόνισμα 16ο», «Εικόνισμα 17ο», «Ο Αγιος Χριστόφορος». Τα έργα εκτίθενται στο Μεσοπάτωμα, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενδιάμεσος Χώρος», στην έκθεση με τίτλο Η Σαγήνη του Αλλόκοτου. Οι ανωτέρω τα απέσπασαν βίαια από τον τοίχο και τα πέταξαν στο δάπεδο με συνέπεια τη θραύση τους».
Μετά το συμβάν το διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής Πινακοθήκης (πρόεδρος η Ολγα Μεντζαφού, μέλη οι Αλεξία Βαρότσου, Πάνος Καλογερόπουλος, Νάσος Κοκκινέας, Αντώνης Κομνηνός, Ιωάννης Μάνος, Νίκη Μαριόλη, Αγγελος Παπαδημητρίου, Ειρήνη Παναγοπούλου) συγκλήθηκε εκτάκτως και εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση, σπεύδοντας να δώσει «ψήφο εμπιστοσύνης» στη διεύθυνση:
«Ο θεσμικός ρόλος της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου συνίσταται στη συλλογή, την προστασία, την ανάδειξη και την τεκμηρίωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Στο πλαίσιο αυτό και με σεβασμό στην ελεύθερη έκφραση της τέχνης, το Διοικητικό Συμβούλιο εκφράζει την εμπιστοσύνη του στη Διεύθυνση και υποστηρίζει το εγκεκριμένο καλλιτεχνικό της πρόγραμμα, διασφαλίζοντας τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών τάσεων, ρευμάτων και καλλιτεχνικών απόψεων. Καταδικάζουμε απερίφραστα κάθε πράξη βανδαλισμού, βίας και λογοκρισίας που πλήττει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης».
Σίγουρα ο βουλευτής της Νίκης έφερε με επιτυχία εις πέρας την αποστολή του, ωστόσο ερωτήματα εγείρονται για τα μέτρα προστασίας και την ασφάλεια των έργων τέχνης που βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη. Την ώρα της επίθεσης δεν υπήρχε κάποιος φύλακας στον χώρο της έκθεσης; Ποιο ήταν το «έτερο άτομο» που βανδάλισε και γιατί δεν συνελήφθη; Τελικά ποια ήταν η έκταση των ζημιών στα έργα τέχνης και αυτές είναι αναστρέψιμες;
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας