Πριν από λίγες μέρες, έπεσε στην αντίληψή μου η επιστολή που έλαβε ο σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος από το υπουργείο Πολιτισμού, ως απάντηση στο αίτημά του για τη χρηματοδότηση της μεταφοράς των συντελεστών της παράστασής του «Οιδίπους Τύρρανος» στην Τεχεράνη, στο Ιράν, όπου προσκλήθηκε από το σημαντικό διεθνές φεστιβάλ θεάτρου «Fadjr». Η απάντηση ήταν αρνητική και μάλιστα για μία αξιόλογη παράσταση αρχαίου δράματος, το οποίο πάντα κερδίζει την περιέργεια και το ενδιαφέρον των ξένων φεστιβάλ θεάτρου, όταν πρόκειται για ελληνική παράσταση. Το ΥΠΠΟ δήλωσε ουσιαστικά αδύναμο και ανέτοιμο μπροστά σε μια τέτοια πρόσκληση, εκδήλωσε μια (χρόνια) στάση εσωστρέφειας.
Κι όμως, η συνήθης πρακτική των διεθνών φεστιβάλ θεάτρου είναι να καλύπτουν τα έξοδα των προσκεκλημένων εντός της χώρας τους και οι χώρες προέλευσης των παραστάσεων να καλύπτουν τα έξοδα της μετάβασης στη χώρα που κάνει την πρόσκληση. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει στο ελεύθερο θέατρο, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, η οποία μάλιστα διαθέτει έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών στον χώρο των παραστατικών Τεχνών. Οπου παραστάσεις ανεβαίνουν με μεγάλες δυσκολίες, όπου λίγες είναι εκείνες που λαμβάνουν επιχορήγηση και όπου οι κριτικοί δεν προλαβαίνουν καν να τις παρακολουθήσουν όλες, ώστε να τις αξιολογήσουν και να δώσουν μια κάποια ευκαιρία στις καλές, έναν καλό έστω λόγο.
Ακόμη λιγότερες είναι οι ευκαιρίες που έχουν οι Ελληνες καλλιτέχνες –του χώρου αυτού τουλάχιστον– να συμμετέχουν σε διεθνή φεστιβάλ και να δουν, αν μη τι άλλο, την ανταπόκριση που έχει το δημιούργημά τους σε ένα κοινό διαφορετικό από το ελληνικό ή να χτίσουν διεθνείς συνεργασίες. Μια τέτοια συμμετοχή μπορεί να είναι μια γόνιμη εμπειρία για τους καλλιτέχνες, οι οποίοι δεν μπορεί πλέον να δρουν και να δημιουργούν εκτός της διεθνούς θεατρικής κοινότητας. Τα δίκτυα που τους προσφέρονται για συμμετοχή δεν μπορούν να αναπληρώσουν όλα τα παραπάνω. Για να έχουν προσκλήσεις σε διεθνή φεστιβάλ του εξωτερικού οι ελληνικές παραστάσεις, πρέπει να έρθει κάποιος να τις ανακαλύψει. Ομως κι αυτό για να συμβεί, πρέπει να γίνει με τρόπο οργανωμένο και όχι αποσπασματικά. Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί τρία διαφορετικά showcases (τα δύο φέτος), με πολλά έξοδα και αμφίβολο αποτέλεσμα, προτείνοντας παραστάσεις σε ένα διαφορετικό κάθε φορά σύνολο προσκεκλημένων εκπροσώπων διεθνών φεστιβάλ, δημοσιογράφων, κριτικών κ.ά. Ενα showcase στη Θεσσαλονίκη, ένα στο Εθνικό Θέατρο, με παραστάσεις παραγωγής του Εθνικού και ένα πρόγραμμα προώθησης στο εξωτερικό παραστάσεων παραγωγής του Φεστιβάλ Αθηνών. Ωστόσο, οι παραστάσεις για ένα showcase πρέπει να επιλέγονται αφενός βάσει κριτηρίων αισθητικών, όχι βάσει του ονόματος της παραγωγής, και αφετέρου, από μια επιτροπή κριτικών, σχηματισμένη ιδανικά από έναν αριθμό διαφορετικών κάθε φορά μελών των τριών σωματείων κριτικών παραστατικών τεχνών που υπάρχουν στην Ελλάδα.
Πάντως, είτε πρόκειται για διμερείς συνεργασίες που προκύπτουν από ενδιαφέρον το οποίο εγείρεται χάρη σε ένα showcase είτε πρόκειται για διμερείς συνεργασίες που προκύπτουν από ανοιχτό κάλεσμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος που ανακοινώνει κάποιο διεθνές φεστιβάλ, το κόστος των διεθνών αεροπορικών εισιτηρίων καλύπτεται ως επί το πλείστον από τη χώρα της προσκεκλημένης παράστασης. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ένα δυνατό ίδρυμα για την υποστήριξη του σύγχρονου πολιτισμού της στο εξωτερικό, το οποίο να μπορεί να καλύπτει τέτοιου είδους έξοδα, που προκύπτουν από συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ και εκδηλώσεις. Επομένως, μέχρι να δημιουργήσει ένα –αν ποτέ θελήσει να το κάνει– το υπουργείο Πολιτισμού είναι εκείνο το οποίο καλείται να τα καλύπτει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Χρειάζεται να υπάρχει ένα «πουγκί» από όπου θα χρηματοδοτούνται, ανά πάσα ώρα και στιγμή, ταξιδιωτικά εισιτήρια και άλλα ενδεχομένως αναγκαία για τις διεθνείς μετακινήσεις. Ισως να μπορούσαν να ενεργοποιηθούν και ορισμένες δωρεές από ιδιώτες, αλλά και από αεροπορικές ή και άλλου είδους εταιρείες.
Τέλος, η εικόνα της χώρας μας θα είναι πολύ πιο ελκυστική, όταν τις ωραίες και ενδιαφέρουσες ελληνικές καλλιτεχνικές δουλειές θα συνοδεύουν στον διεθνή χώρο του πολιτισμού η συνέπεια και η συνέχεια. Χρειάζεται ανάπτυξη ενδιαφέροντος εκ μέρους της Ελλάδας για τη σύναψη σχέσεων και συνεργασιών με διεθνή φεστιβάλ ή διεθνείς εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις. Χρειάζονται υπογραφές διμερών σχέσεων με ΥΠΠΟ ή με διεθνή φεστιβάλ άλλων χωρών, που να δεσμεύουν τα μέρη σε συμμετοχή και διαμοιρασμό καθηκόντων – που να τηρούνται. Τα διεθνή φεστιβάλ είναι πολύ σημαντικά για την προαγωγή των παραστατικών τεχνών και τα χρήματα που απαιτούνται για τις ελληνικές συμμετοχές σε αυτά δεν είναι πολλά. Εξάλλου, δεν είναι και τόσες πολλές οι σύγχρονες καλλιτεχνικές δημιουργίες που λαμβάνουν πρόσκληση από το εξωτερικό. Λίγο μεγαλύτερη λοιπόν υπόληψη στους Ελληνες καλλιτέχνες και στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, καθώς και η εκδήλωση μιας στοιχειώδους εξωστρέφειας, θα είχε ως αποτέλεσμα και μια πιο λαμπερή εικόνα της Ελλάδας στον διεθνή χώρο του πολιτισμού!
*Κριτικός θεάτρου, μεταφράστρια, έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα διεθνή φεστιβάλ θεάτρου, αλλά και με την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας