Η σάτιρα και το γελοίο, ως ανατρεπτικά φαινόμενα, δίνουν μιαν άλλη διάσταση στην καθημερινότητα των ανθρώπων, αρκετές φορές αναποδογυρίζοντας εδραιωμένες πίστεις και πεποιθήσεις με το να παρουσιάζουν μιαν άλλη εκδοχή της πραγματικότητας. Τι θα συνέβαινε αν... Σε έναν κόσμο των διαρκών μεταβολών, όπως είναι ο δικός μας το 2022, οι διαφορετικές ατραποί των συμβάντων δίνουν μια διαφορετική εκδοχή από αυτήν που μερικοί προσπαθούν να θεμελιώσουν ως μοναδική. Λ.χ. η Θάτσερ με την ΤΙΝΑ (There Is No Alternative - Δεν Υπάρχει Εναλλακτική) προωθούσε με κάθε τρόπο τη μονοδιάστατη θεώρηση των πραγμάτων, αποκλείοντας κάθε εναλλακτική σκέψη, σαν την Ιερά Εξέταση.
Αφορμή για τις ατέλειωτες εναλλακτικές εκδοχές, σκέψεις και αντιλήψεις είναι δύο ταινίες, μία του Ουόλτ Ντίσνεϊ (1) γυρισμένη καταμεσής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1943, σατιρίζοντας τη ναζιστική εκπαίδευση στην απόλυτη πειθαρχία, την αδιαμαρτύρητη υποταγή στα κελεύσματα των ανωτέρων, την τυφλή υπακοή, καθώς και τα γραπτά κείμενα του αρχι-ναζί «ιερέα», του Χίτλερ, στο «Ο Αγών Μου». Είναι γυρισμένη σε καρτούν, ιδιαίτερα δημοφιλής τρόπος έκφρασης, τότε. Η δεύτερη ταινία, γυρισμένη το 2017, με τίτλο «Επέστρεψα» (2), παρουσιάζει τον Μουσολίνι να ξυπνά από έναν λήθαργο στη σημερινή εποχή, να συμπεριφέρεται σαν να μη μεσολάβησε τίποτε από την εποχή του (3). Η ταινία παρουσιάζει τον Μουσολίνι να αναδύεται, έξαφνα, από μια ρωμαϊκή στήλη, σκονισμένος σαν από τάφο, με τη στολή του, σε ένα χωράφι όπου παιδιά κυρίως μεταναστών παίζουν ποδόσφαιρο, με τον Μουσολίνι να λέει «Είμαι στη Ρώμη ή στην Αντίς Αμπέμπα; Πού πήγατε, σύντροφοι φασίστες;». Τα παιδιά τον περνούν για άστεγο.
Προχωρώντας, βλέπει σε ένα περίπτερο επικεφαλίδες που μιλούν για γάμους ατόμων του ίδιου φύλου. Ρωτά μια κυρία που βλέπει στον δρόμο για το έτος που βρίσκονται τώρα -Παρασκευή 28 Απριλίου 2017. Ο κεντρικός ήρωας της ταινίας είναι ένας αναρριχώμενος δημοσιογράφος, ο Daniele, που δημιουργεί ένα πετυχημένο πρόγραμμα στην τηλεόραση, όπου ο κεντρικός ήρωας είναι ο Μουσολίνι. Στην ταινία, οι οθόνες της τηλεόρασης δείχνουν πως πολλοί δευτεροκλασάτοι πολιτικοί προσπάθησαν να τον αντιγράψουν, αλλά δεν τα κατάφεραν.
Συνιστώ στους/στις αναγνώστες/στριες να δουν το «Επέστρεψα», με διάρκεια μια ώρα και 33 λεπτά, όχι μόνο για διασκέδαση αλλά και να διαμορφώσουν τη δική τους οπτική για το νόημα της σάτιρας και του γελοίου στις μέρες μας. Να μην παραλείψουν να δουν την ταινία του Ντίσνεϊ.
(1): Βλέπε Walt Disney- Education For Death-The Making of the Nazi (1943) https://www.dailymotion.com/video/x1dj0gt με ελληνικούς υπότιτλους
(2): Βλέπε I’m Back/Sono tornato στο https://www.youtube.com/watch?v=hQ-s64SJvh8/
(3): Βλέπε το ντοκιμαντέρ Mussolini Father of Fascism, με διάρκεια 47 λεπτά, στο You Tube, που δίνει μια αρκετά κατατοπιστική εικόνα της ιστορίας του. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Μουσολίνι ήταν νταής, ψευτοπαλικαράς από τα μικράτα του, μέχρι τα τελευταία του, νεκρός και κρεμασμένος ανάποδα από τούς Ιταλούς αντάρτες σε μια κεντρική πλατεία στο Μιλάνο.
*ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας