Σε εισαγωγικά η κοινωνία στον τίτλο, επειδή υποδηλώνει δύο διαφορετικές έννοιες-χρήσεις: τόσο τη γήινη κοινωνία όσο και τη μετάληψη των χριστιανών. Η πανδημία του κορονοϊού έφερε σε επαφή –συγκρουσιακή– την επιστήμη με τη θρησκεία, τα γήινα με τα θεϊκά, με μια ένταση ξεχασμένη κατά τα τελευταία χρόνια.
Μαζί με την Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα πέρασε και η εποχή της κυριαρχίας των θρησκευτικών εξηγήσεων και της δεισιδαιμονίας με τους αποδιοπομπαίους τράγους. Για τις αρρώστιες, για τις θεομηνίες, για τον καιρό, μάθαμε να ακούμε τον γιατρό, τον μετεωρολόγο κ.λπ. Οχι επειδή είμαστε άπιστοι, αλλά επειδή οι γνώμες των τελευταίων επιβεβαιώνονται συνήθως –έστω– από τα πράγματα. Θαύματα εξάλλου δεν γίνονται, κι αν κάποιο ακουστεί συνήθως μετά εξηγείται και απομυθοποιείται.
Οχι, δεν φτάσαμε στην άνετη επικράτηση του επιστημονικού ρεαλισμού. Η πατριαρχία, για παράδειγμα, στο πλαίσιο του χριστιανισμού και ακόμη περισσότερο των άλλων μονοθεϊστικών θρησκειών μοιάζει να προέρχεται και να πείθει ακόμη θεόθεν. Φυσικά υπάρχουν ιστορικές-ανθρωπολογικές εξηγήσεις, αλλά αφήνονται για τις μειονότητες των φεμινιστριών και των κοινωνικών επιστημόνων. Ομως και εδώ η διχογνωμία κατά κάποιο τρόπο καθεύδει, χωρίς διευρυμένες στον δημόσιο διάλογο εντάσεις.
Η ένταση εμφανίστηκε λοιπόν ταυτόχρονα με τον κορονοϊό και με το ερώτημα, αν η μετάληψη στις εκκλησίες είναι ή όχι ασφαλής. Η φωνή άρχισε να υψώνεται, οι τηλεοπτικές εκπομπές παραχωρούν προνομιακό χρόνο και χώρο στις σχετικές συζητήσεις, οι υποστηρικτές ένθεν και ένθεν συσπειρώνονται.
Ωστόσο η ένταση αναγνωρίζεται επίσης εκεί όπου λανθάνει αυτοσυγκρατημένη: στις αμήχανες διατυπώσεις των ιερέων, στην αποφυγή της ευθείας απάντησης. Η συγκεκριμένη ερώτηση π.χ. μπορεί να αφορά άμεσα τη δυνατότητα του ιού να μεταδίδεται με τη μετάληψη στην εκκλησία. Η αμήχανη απάντηση (του ιερέα ή και του πολιτικού ή του γιατρού) επισημαίνει απλώς ότι «καλό είναι να αποφεύγονται οι συγκεντρώσεις». Αποφεύγεται δηλαδή προσεκτικά και η εκφορά κάποιων λέξεων.
Τι γίνεται λοιπόν τώρα; Θα βοηθήσει ο χριστιανισμός στην πρόληψη της μετάδοσης του ιού με έκκληση προς τους πιστούς να μη μεταλαμβάνουν; Κάποιοι ιεράρχες ήδη το τόλμησαν. Αλλοι αγόρευσαν ότι οι πραγματικά πιστοί δεν κινδυνεύουν, σε αντίθεση με τους πονηρούς που θα προσέλθουν.
Αποψη που θυμίζει διάγνωση με το ύδωρ του ελεγμού. Ομως η απάντηση για τη θρησκεία που θεωρεί τον άνθρωπο νοήμονα και στον πυρήνα της έχει τη φιλαλληλία λογικά και ηθικά μία και μόνο –και μάλιστα χωρίς περιστροφές– μπορεί να είναι: Μην εκτίθεστε σήμερα στον κίνδυνο της αρρώστιας και της μετάδοσής της, δηλαδή μη μεταλαμβάνετε.
* ομ. καθηγητής ΑΠΘ, πρ. υπ. Δικαιοσύνης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας