Εντυπωσιακά, αν και απογοητευτικά για την αξιοπιστία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είναι τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης που διενεργήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος των Τμημάτων Ιστορίας και Πληροφορικής «Ιστορική Ερευνα Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες» και τα οποία δημοσιεύει σήμερα η «Εφ.Συν.». Το πλέον χαρακτηριστικό εύρημα που υποδηλώνει το βαθύ έλλειμμα εμπιστοσύνης στις σχέσεις πολιτών - ΜΜΕ είναι ότι το 84,6% πιστεύει ότι εξυπηρετούν επιχειρηματικά ή άλλα συμφέροντα.
Εξίσου αρνητική εικόνα υπάρχει και συνολικότερα για τη δημοσιογραφία, καθώς σχεδόν οκτώ στους δέκα δεν τη θεωρούν αντικειμενική. Αχτίδα φωτός σε ένα ευρύτερα ζοφερό τοπίο παρέχει η απάντηση που αφορά τις εφημερίδες, οι οποίες εμπνέουν κύρος και σεβασμό, αν και την ίδια στιγμή οι ερωτηθέντες, επιβεβαιώνοντας την κρίση επιβίωσης που περνά ο κλάδος των εντύπων, υποστηρίζουν ότι σε ποσοστό 27,7% δεν αγοράζουν ποτέ εφημερίδες.
Η διαδικτυακή έρευνα του Ιόνιου Πανεπιστημίου, υπό την επιστημονική καθοδήγηση του αντιπρύτανη, καθηγητή Κώστα Αγγελάκου, πραγματοποιήθηκε κατά την α' φάση του κορονοϊού και έρχεται να διερευνήσει τις νέες τάσεις και τους προβληματισμούς στον χώρο της ενημέρωσης, σε μια συγκυρία που τα ΜΜΕ παίζουν καθοριστικό ρόλο εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών που επέβαλε η πανδημία.
Τα δύο βασικά στοιχεία που προέκυψαν ως συμπεράσματα είναι η χαμηλή αξιοπιστία των πολιτών για τον Τύπο γενικά και η πρωτοκαθεδρία της τηλεόρασης και του διαδικτύου έναντι των υπόλοιπων μέσων.
Ειδικότερα, περισσότεροι από 8 στους 10 ερωτηθέντες αμφισβητούν κάθετα την ανεξαρτησία και αμεροληψία των ΜΜΕ, δηλώνοντας ότι αυτά εξυπηρετούν συμφέροντα. Παρομοίως, το 46,7% θεωρεί ότι η δημοσιογραφία στην Ελλάδα είναι «λίγο αντικειμενική», το 31,6% «καθόλου αντικειμενική», ενώ στον αντίποδα, ότι είναι «αρκετά αντικειμενική» βρίσκεται μόλις το 18,6% και «πολύ αντικειμενική» το 1,9%.
Σχεδόν 7 στους 10 δηλώνουν ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού ενημερώθηκαν περισσότερο από τα ΜΜΕ για την επικαιρότητα. Συγκεκριμένα, το 65,7% απαντά ότι ενημερώθηκε περισσότερο, το 22,1% το ίδιο με πριν, το 10,5% λιγότερο και μόλις 1,8% δεν ενημερώθηκε καθόλου.
Τηλεόραση και ιστοσελίδες ήταν οι βασικοί δίαυλοι επικοινωνίας των πολιτών με την ειδησεογραφία και τις εξελίξεις που αφορούσαν την πορεία του ιού στη χώρα μας. Στο ερώτημα από ποιες πηγές ενημερωθήκατε, το 72,7% απαντά από την τηλεόραση και το 63,2% από τα σάιτ, γεγονός που καταδεικνύει τη δυναμική τους σε συνθήκες κρίσης όπως αυτή της πανδημίας. Ισχυρά ερείσματα έχουν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με 51,1%, ενώ μικρότερη είναι η δυναμική του ραδιοφώνου, με 16, 6%, και ελάχιστη η επιρροή των εφημερίδων, με 8,8%.
Πιο αναλυτικά, το 39,3% δηλώνει ότι η τηλεόραση ήταν η βασική πηγή ενημέρωσης, ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής οι ενημερωτικές ιστοσελίδες με 36,3%, τα σόσιαλ μίντια συγκεντρώνουν 18,7%, το ραδιόφωνο επιλέγει το 3,8% και τις εφημερίδες μόλις το 1,6%.
Αν και η κρίση στον χώρο του εντύπων δεν είναι τωρινό φαινόμενο, η πανδημία καθιστά σαφές ότι ο παραδοσιακός κλάδος ενημέρωσης των πολιτών δίνει πλέον μία από τις τελευταίες μάχες για την επιβίωσή του. Το συμπέρασμα αυτό δικαιολογούν μεταξύ άλλων τα ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία: ένας στους δυο (51,9%) δεν αγόρασε εφημερίδα κατά την κρίση του κορονοϊού. Παράλληλα, σχεδόν ένας στους τρεις (27,7%) απάντησε ότι δεν αγοράζει ποτέ εφημερίδες. Τις ίδιες ανησυχίες ενισχύει και το ότι το 71,5% απαντά αρνητικά στο ερώτημα εάν θα αγόραζε συχνότερα εφημερίδα εάν ήταν πιο φθηνή, ενώ αρνητική είναι η τάση για αγορά εφημερίδας από το σούπερ μάρκετ, με το 68,3% να λέει «όχι».
Παράθυρο μικρής αισιοδοξίας δημιουργεί το γεγονός ότι το 42,3% -οι 4 στους 10 δηλαδή- πιστεύουν ότι η εφημερίδα εμπνέει κύρος και σεβασμό. Επίσης, 1 στους 2 (50,3%) διαφωνεί με την άποψη ότι οι εφημερίδες είναι παρωχημένες και ξεπερασμένες.
«Η έρευνα αυτή, ειδικά την περίοδο της πανδημίας, επικυρώνει: πρώτον, τη διαμόρφωση μιας σχέσης εξάρτησης κοινού και ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης στην εποχή της εικόνας, η οποία μέσω μιας έντονης αμφισβήτησης υπονομεύει εμφανώς τη σχέση με την ανάγνωση των εφημερίδων ενώ, δυστυχώς, δεν διαφαίνεται έντονος προβληματισμός για τον επιδερμικό ή αποπροσανατολιστικό χαρακτήρα μεγάλου μέρους της ενημέρωσης που παρέχεται από το διαδίκτυο», σχολίασε ο καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού «Νέα Παιδεία», Κώστας Αγγελάκος. «Δεύτερον», συμπλήρωσε, «αναδεικνύει την ανάδυση μιας κορυφαίας αντίφασης, καθώς οι συμμετέχοντες, αν και αμφισβητούν έντονα τη δημοσιογραφία ως μη αντικειμενική και τα ΜΜΕ ως εξαρτημένα, την ίδια στιγμή προστρέχουν ασμένως ή παθητικώς στην αναζήτηση αυτού του είδους ενημέρωσης».
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 12 έως τις 17 Μαΐου 2020 με τη συμμετοχή 1.022 πολιτών, ενώ η συλλογή δεδομένων έγινε με τη χρήση ηλεκτρονικού αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου. Πολύτιμη ήταν η συμβολή στην επεξεργασία των στοιχείων της πολιτικής αναλύτριας της RASS Μαρίας Καρακλιούμη και του μεταπτυχιακού φοιτητή του προγράμματος, δημοσιογράφου Χρήστου Κιούπη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας