Πολ Ελιάρ και Γράμμος

Οι περισσότεροι τον γνωρίζουμε από την ποίησή του, την ταραχώδη ζωή του και τον πρόωρο θάνατό του. Ο σουρεαλιστής ποιητής Πολ Ελιάρ, που μαζί με τους Αντρέ Μπρετόν και Λουί Αραγκόν συμμετείχε και στο ντανταϊστικό κίνημα, ήταν ταυτόχρονα ένας από τους λίγους Γάλλους ποιητές που οργανώθηκαν στο Κ.Κ. Γαλλίας, κράτησε μαχητική αντιφρανκική στάση (ενώ ο φίλος του Π. Πικάσο ζωγραφίζει την Γκερνίκα, ο ίδιος γράφει το ποίημα «Νίκη για την Γκερνίκα») και κατά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ελιάρ, μαζί με τον Αραγκόν, ανακηρύσσεται μεγάλος ποιητής της Αντίστασης. Την ίδια περίοδο επισκέφθηκε αρκετές φορές την Ελλάδα, ενώ λίγο μετά την απελευθέρωση της Αθήνας, βρέθηκε στην ελληνική πρωτεύουσα, όπου μόλις είχαν αρχίσει τα Δεκεμβριανά (ο Ελιάρ στις 9 Δεκέμβρη του 1944 γράφει το ποίημα «Αθήνα»: Ελληνε λαέ βασιλιά απελπισμένε / Να χάσεις άλλο πια δεν έχεις παρά τη λευτεριά...)

Λίγα χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 1949, εν μέσω Εμφυλίου Πολέμου, ο Πολ Ελιάρ ανέβηκε έως το Γράμμο, θέλοντας να σταθεί στο πλευρό των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού. Με μία ντουντούκα απήγγελνε ποιήματα στους αντάρτες και παράλληλα έγραφε με αφορμή τα όσα ζούσε.

Μάλιστα, πάλι με την ντουντούκα απευθυνόταν και στους στρατιώτες του Εθνικού Στρατού: «Γιοι της Ελλάδας - Απευθύνομαι σ’ εσάς τους αγρότες, τους εργάτες, τους διανοούμενους που υπηρετείτε αναγκαστικά στον στρατό μιας κυβέρνησης που δεν σας εκπροσωπεί. Ηρθα για να διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια την εδώ κατάσταση... Ενας εμφύλιος πόλεμος όπως ο δικός σας είναι ο πιο φοβερός απ’ τους πολέμους και οι μόνοι που ωφελούνται είναι εκείνοι που σας οδήγησαν σ’ αυτόν» γράφει μεταξύ άλλων. Ο ίδιος πέθανε από ανακοπή, στα 56 του χρόνια, τρία χρόνια αργότερα.

Με αφορμή αυτή τη δράση του σπουδαίου Γάλλου ποιητή στον Γράμμο, η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-’74 Κ-Δ Μακεδονίας, μαζί με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τον Δήμο Νεστορίου και την Κεντρική Βιβλιοθήκη Γρεβενών διοργανώνει και φέτος ημερίδα με θέμα: «Ημέρα ποίησης για τον Γράμο. Ο Πωλ Ελυάρ και ο Γράμος», 18-19 Ιουλίου στις λίμνες Αρένες της περιοχής (σ.σ. λίμνη Μουτσάλια, στον Νομό Καστοριάς).

Ο καθηγητής Γιάννης Μότσιος, η μελέτη του οποίου «Ο Γράμμος στην Ελληνική και Γαλλική ποίηση» (2020) θα μοιραστεί στους συνέδρους, και είναι από τους διοργανωτές της ημερίδας σημειώνει πως: «Η ποίηση του Γράμου ανήκει στους ελάχιστα επιστημονικά μελετημένους χώρους από τη φιλολογική έρευνα. Καιρός να τη δώσουμε στην κρίση και την αισθητική αξιολόγηση. Ο κύβος ερρίφθη. Οι πρώτες εξετάσεις θα δοθούν στον Γράμο σε λίγες μέρες».

Μεταξύ άλλων, το Σάββατο 18/07, θα μιλήσουν οι: Τριαντάφυλλος Αλμπάνης (πρύτανης Παν. Ιωαννίνων), Χρήστος Γκοσλιόπουλος (δήμαρχος Νεστορίου), Τριαντάφυλλος Μηταφίδης (πρόεδρος ΕΔΙΑ 1940-’74), Σίμος Ζαγκανίκας (διευθυντής Κεντρικής Βιβλιοθήκης Γρεβενών), ο ίδιος ο κ. Μότσιος, καθώς και οι καθηγητές Θανάσης Κούγκουλος και Ανδρέας Λάζαρης. Και την Κυριακή θα γίνει ξενάγηση στα υψώματα Τσάρνο-Φλάμπουρο και Γράμουστα. Στο Τσάρνο έγιναν το πιο πιθανό οι πιο σκληρές μάχες στον Γράμμο και από τις σκληρότερες του Εμφυλίου.

(Πληροφορίες στα τηλ: 6973379796, 6986665108)