Χορηγίες, χρηματοδοτήσεις και στο βάθος «Διαφάνεια»

Στις 4 Μαρτίου και εν μέσω πανδημίας υπογράφτηκε μεταξύ του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (ΕΟΔΔ, με έδρα την Αθήνα) μνημόνιο συνεργασίας «για την παροχή εξειδικευμένης επιστημονικής γνώσης σε θέματα που αφορούν στην υλοποίηση του αντικειμένου του υπουργείου». Στις 20 Μαΐου, με απόφαση που έχει αναρτηθεί στη Διαύγεια, εγκρίθηκε η επιχορήγηση 30.000 ευρώ ετησίως στον εν λόγω οργανισμό για τη συμβολή του.

Το πρώτο που προσέχει κανείς στην απόφαση που υπογράφει ο υπουργός Νότης Μηταράκης είναι η εξαιρετικά γενικόλογη και αόριστη περιγραφή του αντικειμένου της συνεργασίας και της μορφής που θα έχει. Δεν προσδιορίζεται ούτε η επιστημονική εξειδίκευση του ΕΟΔΔ ούτε κάποιο συγκεκριμένο έργο για το οποίο κρίνεται αναγκαία η συνδρομή της οργάνωσης έναντι αμοιβής. Τέτοια αοριστία ακούγεται προβληματική και προκλητική για τη διάθεση δημόσιου χρήματος.

Το γεγονός ότι το υπουργείο μπορεί να διαχειρίζεται δημόσιο χρήμα κατά παρέκκλιση της κανονικής διαδικασίας ή το γεγονός ότι μιλά για επιχορήγηση και όχι για αμοιβή δεν αλλάζει κάτι στην ουσία – αντιθέτως ενισχύει τις αμφιβολίες.

Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί χρειάζεται αίφνης η συνδρομή ενός τέτοιου οργανισμού, όταν ο κ. Μηταράκης έχει στη διάθεσή του τη νομική υπηρεσία του υπουργείου που δημιουργήθηκε με τον τελευταίο νόμο, συγκεντρώνοντας τα επιμέρους νομικά τμήματα της υπηρεσίας ασύλου, της γενικής γραμματείας Μετανάστευσης και άλλων διευθύνσεων.

Εχει επίσης στη διάθεσή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, αλλά και έναν ολόκληρο στρατό μετακλητών, είτε σε θέσεις συνεργατών είτε σε διοικητικές θέσεις, προφανώς επιλεγμένων για να υλοποιούν το αντικείμενο του υπουργείου με επιστημονική επάρκεια. Μεταξύ αυτών ο μετακλητός διοικητής της υπηρεσίας Ασύλου, ο οποίος διαθέτει εξειδικευμένη επιστημονική γνώση και πλαισιώνεται από δύο συνεργάτες και έναν υποδιοικητή με άλλους δύο συνεργάτες. Δεν τον καλύπτει τον υπουργό η εξειδικευμένη επιστημονική γνώση των συνεργατών του και του διοικητικού μηχανισμού του υπουργείου;

Το τρίτο σημείο έχει να κάνει ακριβώς με τα εχέγγυα, το έργο και τη δραστηριότητα του οργανισμού που επέλεξε να επιχορηγήσει ο κ. Μηταράκης. Ο συγκεκριμένος οργανισμός διευθύνεται από τον διακεκριμένο καθηγητή Νομικής και τρεις φορές υπηρεσιακό υπουργό Σπύρο Φλογαΐτη. Ο καθηγητής και διευθυντής του ΕΟΔΔ είχε και έχει στενές σχέσεις με στελέχη όλων των κυβερνήσεων, ενώ η ΜΚΟ που ίδρυσε το 1995 χρηματοδοτήθηκε αδρά από τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. με ποσά που μέχρι το 2014 ξεπέρασαν τις δεκάδες εκατ. ευρώ.

Στενές σχέσεις

Το 2005 η αρχική ΜΚΟ αναβαθμίζεται σε διεθνή οργανισμό ως Κοινωφελής Οργανισμός Διεθνούς Χαρακτήρα που υποστηρίζει με επιστημονικές, εκπαιδευτικές και άλλες μεθόδους τη μεταρρύθμιση, τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των δημοκρατικών θεσμών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Την περίοδο που λειτουργούσε ως ΜΚΟ (Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου) ανάμεσα στις δραστηριότητές της ήταν: «Νομική μεταρρύθμιση του Ιράν, Νομική μεταρρύθμιση στο Αφγανιστάν, Καταπολέμηση της διαφθοράς στο Λίβανο, Επιμόρφωση νομικών της Μολδαβίας, Επιμόρφωση νομικών για το κράτος δικαίου στο Αζερμπαϊτζάν, Παράρτημα της οργάνωσης στο Ιράν, Εκπαίδευση δικαστών στη Νότια Αφρική, Εκπαίδευση στη χρηστή διακυβέρνηση στο Σουδάν κ.ά.» («Ακαδημία Διαφάνειας από τον καθηγητή της “χρυσής” ΜΚΟ», 29.6.2013, ρεπορτάζ της Βασιλικής Σιούτη).

Ο κ. Φλογαΐτης είχε στενή σχέση και με τον πρώην υφυπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, Ευριπίδη Στυλιανίδη, που ήταν αρμόδιος και για τη χρηματοδότηση των ΜΚΟ. Το ίδιο διάστημα (2005) είχε λάβει μεγάλη δημοσιότητα η αναφορά τού τότε Ελληνα πρέσβη στη Βηρυτό, κ. Βαμβουνάκη, η οποία περιείχε αποκαλυπτικά στοιχεία για το ότι «επί σειρά ετών, η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) του Υπουργείου Εξωτερικών δεν προάσπισε, ως ώφειλε, τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου».

Ο πρέσβης μάλιστα αναφερόταν σε ανεξέλεγκτες χρηματοδοτήσεις ΜΚΟ μεταξύ των οποίων και στη ΜΚΟ του Σ. Φλογαΐτη. Η αναφορά του ωστόσο ανατέθηκε προς διερεύνηση στον επικεφαλής της ΥΔΑΣ, δηλαδή σε εκείνον που έπρεπε να ελεγχθεί και όχι φυσικά να ελέγξει. Οπως ήταν αναμενόμενο, δεν προέκυψε τίποτα από την «έρευνα».

Ο πρέσβης επανήλθε με πολλές νέες αναφορές που είχαν την ίδια τύχη. Σύμφωνα με τον ίδιο, ««ΕΚΔΔ» και «ΕΟΔΔ» (σ.σ. η ΜΚΟ και ο Οργανισμός): α) έχουν χρηματοδοτηθεί από την ΥΔΑΣ συνολικά με 3,5 εκατ. ευρώ για προγράμματα σε δεκάδες χώρες, β) επιχορηγούνται κάθε χρόνο από τη Δ/νση του ΥΠΕΞ με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ και γ) έχουν επίσης λάβει χρηματοδοτήσεις και από άλλα Υπουργεία, μεταξύ των οποίων και το Υπουργείο Δικαιοσύνης (500.000 ευρώ)».

Υπογραμμίζεται ότι μεταξύ των προγραμμάτων του ΕΚΔΔ, με τη χρηματοδότηση πάντα του ΥΠΕΞ, ήταν επίσης η «οικολογική προστασία» των νησιών Φίτζι, Μαυρίκιος και Trinidad and Tobago. «Η Ελλάδα έκανε «εξαγωγή τεχνογνωσίας» σε χώρες πολυτελών τουριστικών προορισμών, με τη μία μάλιστα από αυτές (Trinidad) να έχει κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. υψηλότερο της Ελλάδος».

Η τελευταία πλήρης αναφορά του κ. Βαμβουνάκη από τη θέση του πρέσβη στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης έγινε τον Ιούλιο του 2014 προς την τότε εισαγγελέα κατά της διαφθοράς, Ελένη Ράικου, και προς τον πρώην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ι. Τέντε (ολόκληρη η αναφορά στον https://www.imerodromos.gr/mko/). Ο πρέσβης ως δημόσιος υπάλληλος εξέφραζε την αγωνία του για τα χρήματα που χορηγήθηκαν αλόγιστα και χωρίς έλεγχο. Εκτοτε η τύχη της αναφοράς αγνοείται, ενώ ο Ι. Τέντες είναι πλέον πρόεδρος της νέας «Ακαδημίας Διαφάνειας» που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Σ. Φλογαΐτη.

Ο κ. Φλογαΐτης είχε δημιουργήσει για την οργάνωσή του μια δεύτερη έδρα (πλην αυτής που είχε στο Κολωνάκι) στα Λεγραινά Σουνίου (32,5 στρεμμάτων), που αποτελείται από δύο μεγάλα κτίρια με συνεδριακά κέντρα αλλά και ξενοδοχειακή υποδομή χώρων διαμονής συνέδρων (ξενώνας 28 κλινών).

Εκει λειτουργεί η Ακαδημία, που «είναι η παλαιότερη και η πιο αναγνωρισμένη εκπαιδευτική δομή του ΕΟΔΔ (EPLO). «Διδαχθείτε από Ακαδημαϊκούς Παγκοσμίου κύρους αυτό το Καλοκαίρι στην Ελλάδα – Αναβαθμίστε την καριέρα σας – Αντιμετωπίστε τις προκλήσεις στον τομέα του Δημοσίου Δικαίου και στην ιδιαίτερα περίπλοκη Ευρωπαϊκή έννομη τάξη – Μελετήστε το πιο έγκυρο πρόγραμμα σπουδών στον τομέα του Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου – Δικτυωθείτε με πάνω από 200 επιστήμονες εγνωσμένου κύρους – Στην Ελλάδα, κοντά στη θάλασσα, σε μια τοποθεσία με μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά!» γράφει ο ιστότοπος του οργανισμού.

Στις εγκαταστάσεις του Σουνίου επρόκειτο να ιδρυθεί η πρώτη ιδιωτική Νομική Σχολή, που όμως μέχρι τώρα και παρά τις προσπάθειες (Αρβανιτόπουλου, Διαμαντοπούλου) δεν κατέστη δυνατό, δεδομένου ότι μέχρι να έρθει το κράτος της «κανονικότητας» ίσχυε το άρθρο 16 του Συντάγματος. Μάλιστα και στο νομοσχέδιο του υπ. Παιδείας επί ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε μια σχετική διάταξη, η οποία ωστόσο απεσύρθη διότι άνοιγε τον δρόμο για τη λειτουργία ΑΕΙ από διεθνείς οργανισμούς που χορηγούν ισότιμους τίτλους με τα δημόσια Πανεπιστήμια.

\Τον Ιούνιο του 2013, επί κυβέρνησης Σαμαρά, ο Σ. Φλογαΐτης προχώρησε στην εξαγγελία για την ίδρυση της Ακαδημίας Διαφάνειας με τη συγκατάθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης. Στόχος της να εκπαιδεύει δημόσιους λειτουργούς για την πάταξη της διαφθοράς.

Η Ακαδημία Διαφάνειας θα ήταν άλλο ένα παράρτημα του ΕΟΔΔ. Τελικά η «Ακαδημία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την καλή διακυβέρνηση» ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2019, ακριβώς πριν από τις εκλογές, με πρόεδρο τον Ι. Τέντε. «Είναι η δεύτερη Ακαδημία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου. Η πρώτη είναι η Ακαδημία Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου, που λειτουργεί επί 20 συναπτά έτη, στις εγκαταστάσεις του Οργανισμού, στο Σούνιο. Η ανακοίνωση έγινε από τον Διευθυντή του Οργανισμού, Σπυρίδωνα Ι. Φλογαΐτη» (skai.gr).

Η σχέση Σαμαρά - Φλογαΐτη υπήρχε από παλιά. Σύμφωνα με ρεπορτάζ τού koutipandoras.gr (2.9.2015), «το 2009 ο πρώην πρωθυπουργός και τότε υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς υπέγραψε μια απόφαση-σκάνδαλο. Τέσσερις μέρες μόλις πριν από τις εκλογές του 2009 παραχώρησε στον ΕΟΔΔ ένα ακίνητο φιλέτο, συνολικής επιφάνειας 1.070 τμ στην Πλάκα, για χρονικό διάστημα που αγγίζει τα 50 χρόνια και μάλιστα δίχως κανένα απολύτως αντάλλαγμα, ενώ το δημόσιο ανέλαβε και την ανακατασκευή του αξίας 3 εκατ. ευρώ».

Είναι πλέον φανερό ότι ο Σ. Φλογαΐτης έχει τον κατάλληλο τρόπο να πείθει για τη σημασία και τη χρηματοδότηση των πρωτοβουλιών του. Μακάρι δε η λειτουργία της Ακαδημίας Διαφάνειας και το μνημόνιο συνεργασίας με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου να επιδείξουν μια πιο διάφανη και αποτελεσματική δραστηριότητα ενάντια στη διαφθορά και στην καταπάτηση των δικαιωμάτων προσφύγων και μεταναστών από εκείνη της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και του υπουργείου Μετανάστευσης.