Μετρώντας την αξιοπρέπεια του μισθού

Ποια είναι τα κριτήρια που καθιστούν έναν μισθό επαρκή και δίκαιο, ειδικά σε περιόδους πολλαπλών κρίσεων, συνεχούς αύξησης των τιμών και του κόστους ζωής των πολιτών;

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τους κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει λόγο για αξιοπρεπείς και βιώσιμους μισθούς. Αλλά πώς μετριέται η... αξιοπρέπεια ενός μισθού που δεν επαρκεί παρά μόνο για την κάλυψη οριακών αναγκών; Ή μήπως υπάρχει εχέφρων άνθρωπος που να θεωρεί ότι ο κατώτατος μισθός ακόμη κι αν αγγίξει τα 800 ευρώ φτάνει για να νιώσει κάποιος οικονομικά αυτόνομος ώστε να μη στερείται ένα θέατρο, μια εκδρομή, μια έξοδο στον κινηματογράφο, ένα γεύμα; Δηλαδή όλες εκείνες τις μικρές και όχι δαπανηρές απολαύσεις τις οποίες θα μπορούσε να ικανοποιεί ο μισθωτός έστω και με έναν βασικό μισθό.

Τις αντιλήψεις και τις εμπειρίες των ίδιων των εργαζομένων για τον κατώτατο μισθό, «που αποτελεί ένα δυνάμει μαξιλάρι για τους χαμηλά αμειβόμενους και ταυτόχρονα ένα πεδίο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης», διερευνά το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς. Στη μελέτη με τίτλο «Kατώτατος Μισθός: ζούμε για να δουλεύουμε κι όχι δουλεύουμε για να ζούμε», οι αντιλήψεις που εκφράζονται για τον κατώτατο μισθό αναδεικνύονται σε «βασικό σημείο διαμόρφωσης της ταυτότητας ιδίως των εργαζομένων, διαδραματίζοντας κομβικό ρόλο στις καθημερινές καταναλωτικές πρακτικές και στην επιβίωσής τους», όπως αναφέρει ο υπεύθυνος σχεδιασμού και ανάλυσης της έρευνας δρ Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης στην εισαγωγή του.

Ο μελετητής απομυθοποιεί τη μνημονιακή προσέγγιση υπογραμμίζοντας ότι η αιφνίδια μείωση των μισθών δεν οδήγησε σε μείωση της ανεργίας. Αντιθέτως, «οι μειώσεις στον κατώτατο μισθό δεν προστάτευσαν όσους/ες ήταν ήδη σε θέσεις εργασίας μειώνοντας τις πιθανότητές τους για να περάσουν στην ανεργία. Από την άλλη, η περικοπή του κατώτατου φάνηκε να αυξάνει την πιθανότητα της εύρεσης εργασίας για κάποιον/α που ήταν άνεργος. Ομως, εν τέλει, η εργασία δεν φαίνεται να αυξάνεται λόγω της περικοπής του κατώτατου μισθού, καθώς οι “εισροές” στην ανεργία κυριάρχησαν σε σχέση με τις “εκροές” από την ανεργία». Ταυτοχρόνως, «επιτρέπει» μέσα από την ποιοτική έρευνα στους ίδιους τους εργαζόμενους να πουν πώς επιδρά ο κατώτατος μισθός στην καθημερινότητάς τους, σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων».

Τα έξοδα τρέχουν

«Το θέμα είναι ότι έχουν αυξηθεί πάρα πολύ τα κόστη σε ενοίκια, σε σουπερμάρκετ, γενικά στη ζωή, δηλαδή ακόμη και οι έξοδοι, για να πας να πιεις έναν απλό καφέ, έχει ακριβύνει και αυτό, επομένως, θα έπρεπε να γίνει μια ολική ανακατάταξη του συστήματος πληρωμών, των τιμών· και γενικά δηλαδή δεν μπορεί ένας μισθός των 500, 600, το πολύ 700 ευρώ να βγάλει όλα αυτά τα έξοδα που τρέχουν, δηλαδή να στηρίξει και λογαριασμούς και ενοίκιο και εξόδους και δίδακτρα και και και… Μιλάμε δηλαδή για ένα κόστος ζωής που απέχει πάρα πολύ από το κομμάτι του μισθού», απαντά η Χριστίνα, 27 χρόνων, και συνεχίζει, εκφράζοντας την αυτονόητη ανεκπλήρωτη επιθυμία χιλιάδων πολιτών:

«Θα ήθελα να πάρω, ας πούμε… Δυσκολεύομαι να πάρω βιβλίο. Παράδειγμα. Δυσκολεύομαι να πάω κινηματογράφο. Δυσκολεύομαι να πάω ένα ταξίδι. Να πάω στη θάλασσα, ρε παιδί μου, αυτό, να πάω στη θάλασσα. Να πεις “πάω δέκα μέρες και κάθομαι κοντά στη θάλασσα”. Να μπορέσω να κάνω μπάνιο, να κάνει καλό στη μέση μου, στα πόδια μου, δηλαδή είναι και πράγματα που τα έχεις και ανάγκη, όχι μόνο ψυχικά, και σωματικά. Δεν υπάρχει...».

■ Η έρευνα για τον κατώτατο μισθό καθώς και η μελέτη για την αγορά εργασίας θα παρουσιαστούν από το Ινστιτούτο στον Πολυχώρο «Σπούτνικ», στην οδό Κεραμεικού 46 στο Μεταξουργείο, την Τρίτη 22/11 στις 18.30