Η πολυκαλλιτέχνις γιατρός Μαρία Μπελιβάνη δημιουργεί στο Λαογραφικό Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης μια ηχητική εγκατάσταση με αποσπάσματα ανακοινώσεων του Ερυθρού Σταυρού που μαζί με γλυπτά μπογαλάκια από γύψο, ακουαρέλες που παραπέμπουν σε πρόσωπα πίσω από θαμπωμένα παράθυρα τρένων και λεωφορείων, μια βαλίτσα άμμο και σωσίβια ξεφουσκωμένα απεικονίζουν την τραγωδία των προσφύγων.
«Το πιο δυνατό σημείο της εγκατάστασης είναι εκεί όπου ο επισκέπτης απαντά στο ερώτημα: Εσύ εάν έπρεπε να φύγεις από την πατρίδα σου, τι θα έπαιρνες μαζί σου;» λέει.
Στο ερώτημα απαντούν γραπτώς οι επισκέπτες της έκθεσης γράφοντας σε ένα μεγάλο ρολό χαρτιού τις απαντήσεις τους:
«Τα παιδιά μου από το χέρι, ένα αγαπημένο βιβλίο με ποιήματα, εικόνες της γιαγιάς μου» Αλεξάνδρα Β.
«Το δάκρυ μου» Νίκ. Κ.
Πόντος, Μικρά Ασία, Θεσσαλονίκη, Συρία…
«Η σύνθεση αυτής της πόλης είναι προσφυγική. Πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Αρμενία, ανταλλαγές πληθυσμών, εξόντωση των Εβραίων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετακινήσεις και επανασυνθέσεις που άλλαξαν ανθρώπους, οικογένειες, την πόλη. Γονείς που κρατούσαν και κρατούν παιδιά από το χέρι κι ένα μπογαλάκι με τα πράγματά τους» διηγείται η Μ. Μπελιβάνη, ξετυλίγοντας τη δική της προσφυγική ιστορία μέσα από την έκθεση.
Σήμερα καλούμαστε και πάλι, έστω μέσα από τα μάτια των άλλων, να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα: «Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου;»
Φίλοι Αλβανοί, οικονομικοί μετανάστες που ρώτησε η δημιουργός, απάντησαν «το κινητό μου, λίγες φωτογραφίες».
Κάποιοι της είπαν πως οι Σύροι πρόσφυγες κρατούν μαζί τους τα κλειδιά του σπιτιού τους. Να γυρίσουν κάποτε να ξεκλειδώσουν, να μπουν…
Γι' αυτό και σε έναν τοίχο της εγκατάστασης είναι ζωγραφισμένα πολλά κλειδιά.
Η έκθεση «Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου; Ξεριζωμός-Borders» εντάσσεται στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Θεσσαλονίκη, πόλις εύξεινος-πολύξενος» και αναφέρεται στη μετακίνηση και τον ξεριζωμό ανθρώπων που διαμόρφωσαν την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης κατά τον 20ό αιώνα.
Η Μαρία Μπελιβάνη είναι γιατρός βελονίστρια και ομοιοπαθητικός, έχει τελειώσει τη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ και έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις. Αυτή είναι η πρώτη της ατομική έκθεση:
«H προγιαγιά μου Βαρβάρα Αλεξανδρίδου ήρθε στην Ελλάδα το 1922 από τον Πόντο. Κάθε μέρα το μωρό το 'κρυβαν μακριά για να μην κλάψει και τους προδώσει. Για 20 μέρες το μωρό δεν έκλαψε ούτε τους πρόδωσε. Το μωρό ξανάκλαψε στην Ελλάδα».
Στράτης Μυριβήλης, «Η Παναγιά η Γοργόνα», 1948:
«Μπήκα μέσα και πέρασα όλο το σπίτι μια τελευταία φορά να το αποτυπώσω στη μνήμη μου. Κοίταζα τ' ανθισμένα περιβόλια και το σκούρο καφέ χώμα. Μετά έκλεισα τα μάτια για ν' αποτυπώσω τα χρώματα στη μνήμη μου. Η μητέρα τράβηξε αργά την πόρτα του σπιτιού μας και έκλεισε τα μάτια σα να προσευχόταν. Εσκυψε και σταύρωσε το δάπεδο της βεράντας…»
Thea Galo, «Ούτε το όνομά μου», 2000:
«Πότε πότε κάθομαι και τις θαυμάζω, τις αγγίζω, τις παρατηρώ ώρα πολλή, μαζί τους όμως δεν διατηρώ καμία ιδιαίτερη σχέση όπως τουλάχιστον είχε ο παππούς που το 1922 ήρθε από τα Κοτύωρα του Πόντου, κουβαλώντας παραμάσχαλα δύο εικόνες πολύ παλιές, αρκετά σκωροφαγωμένες, τον Αγιο Γεώργιο με τη φουστανέλα (τον νεομάρτυρα των Ιωαννίνων, όχι τον άλλον τον Μεγαλομάρτυρα που σκότωσε έφιππος τον δράκο) και την Παναγία τη Βρεφοκρατούσα. Τίποτα άλλο, μόνο αυτές προσπάθησε να σώσει και τις γλίτωσε τελικά περνώντας φοβερές κακουχίες και περιπέτειες».
Από το διήγημα του συγγραφέα Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ούτε ένα κουβά νερό»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας