Αξέχαστες αναμνήσεις

Η τελευταία απόπειρα πραξικοπήματος στη Βολιβία, χώρα των πραξικοπημάτων, όπου αντικαταστάθηκε από τη θέση του προέδρου της χώρας του ο Εβο Μοράλες με νέο πρόεδρο από το ίδιο του το κόμμα και σε άγρια σύγκρουση μαζί του, μου θύμισε κάποια μακρινά γεγονότα.

Ηταν το 1969 τον Οκτώβρη το 9ο Παγκόσμιο Συνέδριο της 4ης Διεθνούς, που συνερχόταν «κάπου στην Ιταλία» ως «Διεθνές Συνέδριο Γλωσσολόγων».

Ο γράφων, πολιτικός πρόσφυγας στη Δ. Γερμανία πριν ακόμα από τη δικτατορία, εκπροσωπούσα στο συνέδριο το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς) -παράνομο από το 1947 με το Γ’ Ψήφισμα και τον ΑΝ 509, που έφαγαν κόσμο και κοσμάκη- με τρεις ψήφους. 6 ψήφους είχε το αμερικανικό ΣΕΚ, 6 το ινδικό τμήμα, 2 το παράνομο γερμανικό, 1 το αυστριακό κ.λπ.

Βασικά θέματα συζήτησης ήταν ο ένοπλος αγώνας στη Λατινική Αμερική, η κρίση της γραφειοκρατίας στις χώρες της διευθυνόμενης οικονομίας στην Ανατολική Ευρώπη και την ΕΣΣΔ, η κινεζοσοβιετική διαμάχη, η αντικαπιταλιστική κοινωνική επανάσταση στις καπιταλιστικές χώρες και η πολιτική αντιγραφειοκρατική στην Ανατολή στις χώρες της διευθυνόμενης οικονομίας κ.λπ.

Τότε γραμματέας της ενιαίας γραμματείας της 4ης Διεθνούς ήταν ο Ερνέστος Μαντέλ, που είχε απελαθεί από όλες τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες πλην της Benelux (Bέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο που ήταν Βέλγος πολίτης), από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, αρχής γενομένης από τη Γαλλία, που θεωρήθηκε ένας από τους κύριους υποκινητές του Γαλλικού Μάη. Υποτίθεται πως το συνέδριο ήταν συνέδριο γλωσσολόγων, όπως έγραφε και στην πόρτα του ξενοδοχείου όπου γινόταν.

Κάποια στιγμή και ενώ συνεδριάζαμε εμφανίζεται τη 2η μέρα ο ξενοδόχος και κουνώντας τα χέρια του μας κάνει νόημα να αλλάξουμε θέμα, γιατί στη ρεσεψιόν ήταν κάποιος Ιταλός επιθεωρητής της αστυνομίας και έλεγχε τα διαβατήριά μας. Εγώ τότε, μετά την ακύρωση του ελληνικού διαβατηρίου από τη βασιλική ελληνική πρεσβεία της Βόνης πριν από τη χούντα είχα γερμανικό διαβατήριο πολιτικού πρόσφυγα.

Τότε, ο Λίβιο Μαϊτάν, του ιταλικού τμήματος (Ιταλικές Κομμουνιστικές Ομάδες) και εκδότης της «Κόκκινης Σημαίας» («Bandiera Rossa»), άρχισε να μιλάει για τη διαφορά των ιταλικών ιδιωμάτων Καστελάνων και Σικελιάνων και ένας Βέλγος σύντροφος για το γλωσσικό πρόβλημα μεταξύ Βέλγων και Βαλόνων στη χώρα του.

Δηλώθηκα και εγώ για να μιλήσω στα ελληνικά για «Το γλωσσικό ιδίωμα εν Κρήτη», έχοντας υπ’ όψιν μου και το σχετικό σημαντικό έργο του καθηγητή Πάγκαλου.

Φυσικά κανείς δεν ήξερε ελληνικά, αλλά υποτίθεται προφέσορες γλωσσολόγοι ήμασταν και ξέραμε. Τελικά βρέθηκα σε ένα δωμάτιο με συγκάτοικους έναν σύντροφο από τη Βολιβία και έναν από την Κεϋλάνη, σήμερα Σρι Λάνκα.

Τότε ζούσαν ακόμα κάποιοι της παλιάς γενιάς των τροτσκιστών, όπως ο Georg Jugclas, γραμματέας του Τρότσκι, ένας από τους 4 Γερμανούς τροτσκιστές που είχαν επιζήσει των στρατοπέδων του Χίτλερ, έκανε χρόνια στα στρατόπεδά του και περπατούσε με 2 μπαστούνια.

Εχω σε ανάμνησή του το γραφείο του που μου το δάνεισε στη Γερμανία και μετά μου το χάρισε. Είχαμε μαζί ταξιδέψει στο συνέδριο από τη Γερμανία και μετείχαμε μαζί στην ίδια παράνομη γερμανική τροτσκιστική οργάνωση της Κολονίας.

Ηταν ακόμα εκεί ο Pier Frang, και αυτός γραμματέας του Τρότσκι και υπεύθυνος του γαλλικού τμήματος. Στον Γαλλικό Μάη του ‘68 είχε συλληφθεί από τις γαλλικές αρχές ότι είχε δημιουργήσει ιδιωτική πολιτοφυλακή.

Είναι συγγραφέας δύο σπουδαίων βιβλίων. Των ιστοριών της 3ης και της 4ης Διεθνούς. Οπως και ο Τζόου Χάνσεν, Αμερικανός, και αυτός γραμματέας του Τρότσκι. Ηταν ακόμα εκεί ο σύντροφος Πενγκ, ο Κινέζος δάσκαλος του Μάο, αυτός που έκανε τον Μάο τσε Τουνγκ κομμουνιστή, αρκετά γέρος και εξαιρετικά συμπαθής που όμως ήρθα μαζί του σε κάποια αντίθεση κάτω από τις εξής συνθήκες:

Για την κινεζοσοβιετική διαμάχη είχε κανονιστεί να μιλήσει ο σύντροφος Λίβιο Μαϊτάν, μόλις άρχισε να μιλάει ο σύντροφος Πενγκ είπε ότι ο σύντροφος Λίβιο δεν μπορεί να μιλήσει για την Κίνα γιατί δεν ξέρει κινεζικά.

Τότε παρεμβαίνω και του λέω πως το παγκόσμιο προλεταριάτο δεν ξέρει κινεζικά αλλά αυτό και οι οργανώσεις του θα πρέπει να έχουν μια θέση για την Κίνα και τις εξελίξεις σ’ αυτήν όπως και για το παγκόσμιο κίνημα. Αλλωστε τα μαοϊκά γκρουπ σε όλο τον κόσμο εκδίδουν με μεγάλη επιμέλεια, ζέση και δραστηριότητα όλα τα κείμενα του «προέδρου Μάο», έτσι που λίγο-πολύ είμαστε γενικά ενήμεροι. Μετά τη δική μου παρέμβαση, ούτε ο Λίβιο μίλησε ούτε ο σύντροφος Πενγκ, αλλά μίλησαν και οι δύο την άλλη μέρα. Ο σύντροφος Πενγκ διάβασε κάποια γράμματά του προς τον Μάο όπου έκανε κριτική στην πολιτική του. Στο δωμάτιο όπου μέναμε οι τρεις προαναφερόμενοι, ήρθε ο Pier Frang και μας είπε ότι όποιοι είναι ευπαρουσίαστοι και φαίνονται για προφέσορες μπορούν να βγαίνουν έξω, οι άλλοι όχι και ό,τι ήθελαν απ’ έξω, εφημερίδες, τσιγάρα, να τους το φέρνουν αυτοί που θα βγαίνουν.

Επειδή το συνέδριο μετά την επίσκεψη του επιθεωρητή της ιταλικής αστυνομίας ήταν υπό παρακολούθηση, ήρθαν στο ξενοδοχείο Ιταλοί σύντροφοι και ό,τι χαρτιά είχαμε τα πήραν στα σπίτια τους και όταν θα φεύγαμε θα μας τα έφερναν πίσω.

Το συνέδριο θα κρατούσε οκτώ ημέρες, από Δευτέρα σε Δευτέρα, αλλά για λόγους ασφαλείας φύγαμε την Πέμπτη το πρωί. Υστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι με αυτοκίνητο (ήμασταν 4, εγώ, ο Τζορτζ, ο οδηγός και άλλος ένας) ανεβήκαμε κάπως στις Αλπεις αλλά από το χιόνι δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε (ήταν όπως είπαμε Οκτώβριος του 1969) και γυρίσαμε πίσω, κάναμε το αυτοκίνητο φορτωτική και μπήκαμε κι εμείς στο τρένο περνώντας τις Αλπεις από κάτω μέσα από σήραγγα.

Σε κάνα δυο μέρες κατέβηκα από το προάστιο της Κολονίας Οpladen και πήγα στο τροτσκιστικό βιβλιοπωλείο που ήταν κοντά στο Πανεπιστήμιο. Παίρνω τη γερμανική τροτσκιστική εφημερίδα «Was Tun» («Τι να κάνουμε») και βλέπω πρωτοσέλιδη τη φωτογραφία του Βολιβιανού συντρόφου με τον οποίο είχαμε μείνει στο ίδιο δωμάτιο.

Γυρνώντας στην πατρίδα του έπεσε πάνω στο πραξικόπημα του Πάντζερ και σκοτώθηκε στη μάχη. Ηταν, έγραφε η εφημερίδα, γραμματέας της Αμυνας της Ομοσπονδίας των Αγροτών. Ας είναι αιωνία του η μνήμη!

Αυτά από το 9ο Παγκόσμιο Συνέδριο της 4ης Διεθνούς. Προσεχώς θα γράψω και για το 10ο περισσότερα γιατί συνέβησαν σ’ αυτό περισσότερα και ύστερα από αυτό πολύ περισσότερα (Αργεντινή), που είχαν σοβαρότατες συνέπειες στη χώρα και στο κίνημά της και κατ’ αναλογία και στο δικό μας κίνημα.

*Συγγραφέας, δημοσιογράφος