«Οι ρίζες του έχουν γίνει μακρινές σαν τη μοίρα του, και ποτέ στον κόσμο δεν θα υπάρξουν ξανά εδάφη τόσο άγρια και βάρβαρα ώστε να δοκιμάσει αν το υλικό της δημιουργίας μπορεί να μεταμορφωθεί κατά τη βούληση του ανθρώπου ή αν η δική του η καρδιά είναι κι αυτή απλώς ένα κομμάτι χώμα».
Η παγκόσμια λογοτεχνική κριτική έχει γράψει πολλά για τον «Αιματοβαμμένο Μεσημβρινό ή το Δειλινό Κοκκίνισμα στη Δύση» του σπουδαίου Αμερικανού συγγραφέα Κόρμακ ΜακΚάρθι. Ο Χάρολντ Μπλουμ είχε γράψει πως είναι ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, συγκρίνοντάς το με το «Μόμπι Ντικ» του Χέρμαν Μέλβιλ.
Διαβάζοντας την εξαιρετική για πολλούς λόγους νέα μετάφραση του βιβλίου, από τον Γιώργο Κυριαζή, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Gutenberg, ένιωσα ταυτόχρονα έντονα την παρόρμηση να κάνω δύο αντιφατικά μεταξύ τους πράγματα. Το ένα, να κλείσω το βιβλίο, ξορκίζοντας τον ζοφερό του κόσμο· και το άλλο, να ψάξω βαθύτερα από ποιο παρελθόν και ποιες ιστορικές συνθήκες προέκυψε η επίγεια κόλαση που περιγράφει. Δεν έκανα το πρώτο, και το συνέχισα ώς την τελευταία γραμμή του. Εκανα όμως το δεύτερο, και έψαξα βαθιά στην αμερικανική Ιστορία που μοιάζει να είναι η ιστορία της μυθικής Βαβέλ.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πώς γεννήθηκε αυτό το εμβληματικό βιβλίο;
Το 1844, ένα παιδί, 14 ετών, ταξίδεψε δυτικά από τη Βοστόνη. Περιπλανήθηκε στη Μέση Δύση, εντάχθηκε στον στρατό έξω από το Σεντ Λούις και σε δύο «σύντομα» χρόνια βρέθηκε στο Ρίο Γκράντε παίρνοντας μέρος σε έναν πόλεμο με το Μεξικό. Πέρασε τα σύνορα και είδε πράξεις ασύλληπτης αγριότητας – όχι πόλεμο όπως τον ξέρουμε, αλλά επιδρομές, δολοφονίες εκδίκησης και συχνές σφαγές.
Πολέμησε ακόμη και με τον ίδιο τον «Old Rough and Ready», τον στρατηγό Ζάκαρι Τέιλορ, μελλοντικό 12ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ηταν και στην αιματηρή Μάχη της Μπουένα Βίστα. Αυτή ήταν η τελευταία μάχη του παιδιού πριν εισχωρήσει σε μια ομάδα γνωστή ως «Glanton Gang», μια συμμορία κεφαλοκυνηγών. Μετά τον πόλεμο, ο κυβερνήτης της μεξικανικής πολιτείας Σονόρα τούς προσέλαβε για να κυνηγήσουν ιθαγενείς Αμερικανούς, σκοτώνοντας όσο περισσότερους μπορούσαν και για κάθε τριχωτό της κεφαλής που επέστρεφαν τους έδινε μπόνους. Με την καθοδήγηση του Γκλάντον, η συμμορία διέσχισε το βόρειο Μεξικό, πέρασε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανέβηκε στο Κολοράντο και διέσχισε την έρημο. Και όλα αυτά, ενώ κυνηγούσαν και σκότωναν Απάτσι, Κομάντσι και όποιον άλλον ερχόταν στον δρόμο τους.

Τον Μάιο του 1850, όταν το παιδί ήταν σχεδόν 20 ετών, οι Απάτσι σκότωσαν τον Γκλάντον και αποδεκάτισαν τον στρατό του. Το παιδί και άλλοι δύο ήταν οι μόνοι που επέζησαν. Το παιδί αυτό ήταν ο Σαμ Τσαμπερλέιν.
Τα επόμενα χρόνια διηγήθηκε τη ζοφερή ιστορία του σε απομνημονεύματα που τα ονόμασε «My Confessions: Recollections of a Rogue», που γράφτηκαν μεταξύ 1855 και 1861, αλλά δεν δημοσιεύτηκαν σε μορφή βιβλίου μέχρι το 1956.
Λίγες δεκαετίες μετά τη δημοσίευση των απομνημονευμάτων, ο μυθιστοριογράφος Κόρμακ ΜακΚάρθι βασίστηκε στις «Εξομολογήσεις» αυτές ως βάση για το αδιαμφισβήτητο αριστούργημά του, το επικό μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 1985, «Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός ή το Δειλινό Κοκκίνισμα στη Δύση». Λίγα πράγματα άλλαξε. Το Τέξας, ο πόλεμος, το ασύλληπτα ωμά φονικά, τα βουνά και τα φαράγγια και η λαμπερή θέα στην έρημο, ο Τζον Γκλάντον και η συμμορία του, ο Μεξικανός κυβερνήτης, η άτριχη φιγούρα του δικαστή, του πιο μυστηριώδους ληστή του ΜακΚάρθι, ήταν όλα αληθινά.
Το σκηνικό, η ιστορία και οι συγκρούσεις γύρω από τα σύνορα και τον Μεξικανο-Αμερικανικό Πόλεμο (1846-48) ταξινομούν το βιβλίο ως το «απόλυτο γουέστερν». Η απίστευτη λογοτεχνική έκφραση του ΜακΚάρθι περιέγραψε ίσως καλύτερα από κάθε ιστορική έρευνα την εκπληκτική ρεβιζιονιστική ιστορία για τα σύνορα και τη βία της δυτικής επέκτασης της Αμερικής και δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σπουδαία έργα του 20ού αιώνα και ίσως το σημαντικότερο αμερικανικό μυθιστόρημα.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να αντέξει κανείς την ωμή βία του βιβλίου. Γυναίκες και παιδιά σφαγιάζονται, ολόκληρα χωριά ισοπεδώνονται και μέλη της συμμορίας σκοτώνονται μεταξύ τους πάνω από τη φλόγα μιας φωτιάς. Νεκρά μωρά είναι δεμένα σαν στολίδια σε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, βιασμένοι στρατιώτες και άλλες βίαιες δολοφονίες. Το παιδί, ο κύριος χαρακτήρας, σκοτώνει έναν άνδρα σε ένα μπαρ τρυπώντας του σπασμένο γυαλί στο μάτι. Ο δικαστής –μεγαλόσωμος και άτριχος, που περιγράφεται ως ο «διάβολος»– σκοτώνει για τη δική του διασκέδαση ενώ συλλογίζεται τα μυστήρια του σύμπαντος. Κάθε σκηνή φαίνεται να περιγράφει κάποιο νέο τρόμο, και ο συγγραφέας συνεχίζει να γράφει με το αποστασιοποιημένο ύφος του σαν να θέλει να μας αφήσει μόνους με αυτό που υπάρχει στη σελίδα. Η πλοκή είναι κυκλική, όχι γραμμική. Δεν υπάρχουν πραγματικά κίνητρα, το παιδί δεν λέει ποτέ γιατί κάνει ό,τι κάνει, ούτε ο δικαστής ή ο Γκλάντον ή κάποιο από τα άλλα μέλη της συμμορίας. Μπορούμε να κάνουμε ερωτήσεις για το βιβλίο και να το ερμηνεύσουμε όπως θέλουμε, αλλά ο συγγραφέας παραμένει κρυπτογραφημένος, λέγοντάς μας απλά ότι το κακό υπάρχει και δεν χρειάζεται λόγο ή λογική, παρά μόνο ένα μέρος για να ευδοκιμήσει.
Ο ΜακΚάρθι γράφει με «βιβλική» καταγωγή, οι φρικτές πράξεις που διαπράττονται είναι γραμμένες με τον πιο αδικαιολόγητο τρόπο, που το κάνει ακόμη πιο επιβλητικό και μοχθηρό. Ταυτόχρονα δε, είναι τόσο ποιητικό και μεταφορικό που φαίνεται τόσο φυσικό όσο και απίστευτο. Αποφεύγει τα σημεία στίξης, γράφει μακροσκελείς προτάσεις, παραβιάζει όλους τους «λογοτεχνικούς κανόνες» και το κάνει πραγματικά να λειτουργεί. Ναι, ο «Αιματοβαμμένος Μεσημβρινός...» είναι ένα συγγραφικό επίτευγμα και ένα βιβλίο που μόνο αριστούργημα μπορεί να χαρακτηριστεί.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας