Αόρατος εχθρός Ορατές συνέπειες

Ως ένθερμη οπαδός του «εδώ και τώρα», συνηθίζω να προσκαλώ τους θεραπευόμενούς μου και τον εαυτό μου να βιώσουμε δυνατά το παρόν στον χρόνο που έχουμε μέσα στη συνεδρία: «Πώς είσαι τώρα εδώ;» - «Παρατήρησε την αίσθηση που έχεις στο σώμα σου αυτή τη στιγμή» κ.λπ.

Ακολουθώντας τη γλώσσα του σώματος, με διάφορους τρόπους, προσεγγίζουμε τον συναισθηματικό μας κόσμο και επιτρέπουμε σε αισθήσεις και συναισθήματα να πάρουν σχήμα και να στρέψουν το ενδιαφέρον μας εκεί που χρειάζεται να πάμε την κάθε φορά.

Τελευταία, περιγραφές όπως «Νιώθω την αναπνοή μου να με ζεσταίνει», «Αισθάνομαι ζαλάδα και σφίξιμο στο κεφάλι», «Νιώθω τα χείλη μου σαν να είναι σφραγισμένα με ταινία», «Νιώθω σαν να μην έχω πρόσωπο» είναι φράσεις/φαινόμενα που αναδύονται σχεδόν σε καθημερινή βάση από διαφορετικούς ανθρώπους μέσα από το σώμα και ζωντανεύουν στο θεραπευτικό δωμάτιο.

Αυτές οι προσωπικές περιγραφές μοιάζει να δίνουν μορφή σε ένα βίωμα που, πέρα από την ατομική εμπειρία του αφηγητή τους και τη μοναδική για τον ίδιο κατεύθυνση που μας υποδεικνύουν, εμπεριέχουν και κάτι συνολικότερο. Διαβάζοντάς τες, μας είναι εύκολο να ταυτιστούμε και γρήγορα να υποθέσουμε σε τι αναφέρονται: Σημείο αναφοράς, λοιπόν, η πανδημία και τα νέα δεδομένα που φέρνει.

Κατ’ αρχάς, οι μάσκες. Εγιναν κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Ερχονται να καλύψουν το μισό πρόσωπο μας σχεδόν, για να γίνουν, ανάμεσα σε άλλα, η ασπίδα προστασίας μας ενάντια στον «αόρατο εχθρό». Παράλληλα γίνονται και γέφυρα για την επαφή μας με τους άλλους ανθρώπους. Φοράμε μάσκα στη δουλειά, στα καταστήματα, στις ιατρικές επισκέψεις, στα ΜΜΜ, στον δρόμο, στα χέρια σαν βραχιόλι σε «θέση ετοιμότητας». Αφήνουμε μάσκες στο αυτοκίνητο, στην τσάντα, στο γραφεία και τις αγοράζουμε σε διάφορα σχέδια και χρώματα.

Ωστόσο, η απειλή είναι παντού και πουθενά. Ενας ιός που δεν έχει πρόσωπο, αλλά διατηρεί την ύπαρξή του δανειζόμενος τα πρόσωπα των άλλων δίπλα μας. Ακόμα και του ίδιου μας του εαυτού.

Ας κάνουμε μια στάση, ας πάρουμε μια βαθιά εισπνοή και ας αναρωτηθούμε: Πώς επηρεάζουν τον ανθρώπινο ψυχισμό όλα αυτά που συμβαίνουν στο εδώ και τώρα μας; Πώς επηρεάζουν εμένα όλα αυτά τώρα;

Ο κίνδυνος που θα μπορούσε να απειλήσει τη ζωή μας ή τη ζωή των δικών μας ανθρώπων, η καχυποψία μήπως ο εχθρός κρύβεται στο πρόσωπο των γνωστών και των οικείων μας, ο φόβος μήπως τελικά τον βρούμε κοιτάζοντας τον εαυτό μας στον καθρέφτη, η ενοχή σε περίπτωση που αισθανθούμε άρρωστοι ή είμαστε φορείς και η ντροπή που φέρνει το βλέμμα των άλλων την ώρα που φτερνιζόμαστε ή βήχουμε, η μετ’ εμποδίων αλληλεπίδραση πίσω από τις μάσκες και η ανάγκη για επαφή την ίδια ώρα που καλούμαστε να κρατάμε αποστάσεις. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα κομμάτια που συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα μια εμπειρίας στην οποία όλοι συμμετέχουμε.

Και ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούμε, όλα αυτά μας φέρνουν σε επαφή με βαθιά υπαρξιακά ζητήματα, όπως είναι το απρόβλεπτο, η υπαρξιακή μοναξιά, η απώλεια, το τέλος, ο θάνατος, η συνειδητοποίηση ότι το σώμα μας φθείρεται, η ανάγκη να κάνουμε επιλογές και να προσαρμοζόμαστε δημιουργικά στην αλλαγή, η ευθύνη ως προς τον εαυτό μας και τους άλλους.

Μοιάζει να υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια μιας επίσης αόρατης υπαρξιακής κρίσης, την οποία χρειάζεται να αφουγκραστούμε. Η υπαρξιακή κρίση αφορά τα ανθρώπινα όντα. Μόνο ο άνθρωπος μπορεί σε κρίσιμες περιόδους να κινητοποιήσει τη σκέψη του, την κριτική του ικανότητα και το δυναμικό του, ώστε να αξιολογήσει τα δεδομένα που ανοίγονται μπροστά του και να πάρει αποφάσεις γι’ αυτά.

Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται να στρέφουμε τον φακό προς τα μέσα, ώστε να μπορούμε να έρθουμε σε συνειδητή επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας και να τα χρησιμοποιούμε με τρόπους βοηθητικούς για εμάς, εφόσον πρώτα τα κατανοούμε.

Σε περιόδους κρίσεις όπως αυτή, επικρατεί υψηλό αίσθημα ανασφάλειας και γεννιέται η ανάγκη για έλεγχο. Αυτό ενδεικτικά μπορεί να πυροδοτεί στον καθένα μας συμπεριφορές μη συνειδητές, όπως συχνά ξεσπάσματα θυμού, διαστήματα έντονης θλίψης, φόβος ότι θα συμβεί ξαφνικά κάτι κακό, επαναλαμβανόμενες καταναγκαστικές συμπεριφορές, βουλιμικά επεισόδια κ.λπ.

Παρατηρώντας τον εαυτό μας, μπορούμε να εντοπίσουμε σημάδια που ενδεχομένως μας δείχνουν πως χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός Ειδικού Ψυχικής Υγείας για να κάνουμε το άλμα προς το μέσα μας. Ετσι θα μπορέσουμε να δούμε τι συμβαίνει στον ψυχισμό μας και να κατανοήσουμε το πώς αντιδρά αλλά και το τι τον κάνει να αντιδρά με αυτούς τους τρόπους. Η γνώση αυτή θα μας βοηθήσει να του δώσουμε τη φροντίδα που χρειάζεται.

Μπορούμε να βρούμε τους προσωπικούς μας εσωτερικούς πόρους αν τους αναζητήσουμε στο κατάλληλο μέρος κι αυτό το μέρος δεν είναι άλλο από τον εαυτό μας. Εχοντας βρει εσωτερικά στηρίγματα σε μια εποχή όπου γύρω μας μοιάζει να μην είναι τίποτα σταθερό, μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να βρει τρόπους να αντέξει τις δυσκολίες και τελικά να περάσει μέσα από αυτές.

* Η Αννα Λιάσκα είναι σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, με εξειδίκευση στη Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία. Είναι κάτοχος διπλώματος Ανώτερης Πρακτικής στην Κλινική Υπνωση - Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία, του βρετανικού διπλώματος Advanced Qualification in Hypnotherapy Practice του GHSC καθώς και διπλώματος Hypnotherapy Practitioner Diploma του Academy of Modern Applied Psychology. Είναι ειδικευόμενη στην Υπαρξιακή Συμβουλευτική. Είναι πιστοποιημένη από το Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής και μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Συμβουλευτικής. Εργάζεται θεραπευτικά με ενήλικες ως διαπροσωπικά κατευθυνόμενη σύμβουλος και θεραπεύτρια, με ιδιαίτερη εμπειρία και εκπαίδευση στον τομέα της ανάπτυξης διαπροσωπικών-επικοινωνιακών δεξιοτήτων και της διεκδικητικότητας. Μαζί με τον Γιάννη Αϊβαλιώτη έχουν ιδρύσει το «Θεραπευτικό Μονοπάτι» – ένα κέντρο Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας και Ψυχοθεραπείας για ενήλικες και εφήβους (Ελευθερίου Βενιζέλου 51, Νέα Σμύρνη, τηλ. 210-7119044).