Εχουμε χάσει το μέτρημα με τις τόσες πολλές ευρωπαϊκές εκθέσεις που βγαίνουν και παρουσιάζουν μία μαύρη, κατάμαυρη εικόνα για την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα. New entry η ευρωπαϊκή έκθεση Liberties για την Ελευθερία του Τύπου στην Ευρώπη (και στην Ελλάδα), που δημοσιεύθηκε χθες και δείχνει ότι η χώρα μας επί Κυριάκου Μητσοτάκη αποτελεί ναρκοπέδιο για τη δημοσιογραφία. Από τη ροή κρατικού χρήματος στα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και την αδιαφάνεια έως τις αγωγές SLAPP και τις απειλές κατά δημοσιογράφων. Στην έκθεση γίνεται ξεχωριστή, ειδική αναφορά στο θέμα των αγωγών του Γρηγόρη Δημητριάδη κατά της «Εφ.Συν.», των Reporters United και του Θανάση Κουκάκη. Με αυτό θα ξεκινήσουμε, καταγράφοντας 10 ενδιαφέροντα σημεία της έκθεσης Liberties.
1. Το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή του Γρηγόρη Δημητριάδη, ανιψιού του πρωθυπουργού, κατά της «Εφημερίδας των Συντακτών», των Reporters United και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη. Η απόφαση ανέφερε ξεκάθαρα ότι τα δημοσιεύματα για την εμπλοκή του Δημητριάδη στο σκάνδαλο Predator είχαν σχέση με το δημόσιο συμφέρον και προστατεύονται από τη νομοθεσία για την ελευθερία της έκφρασης.
Μέσα επιρροής
2. Η ιδιοκτησία των μεγάλων δημοσιογραφικών οργανισμών βρίσκεται στα χέρια ισχυρών επιχειρηματιών με επιρροή και συμφέροντα σε άλλους τομείς της οικονομίας. Η ανεξάρτητη δημοσιογραφική ομάδα Solomon δημοσίευσε μία έρευνα «Σε ποιον ανήκουν τα ΜΜΕ», αποκαλύπτοντας τις δομές ιδιοκτησίας πίσω από τα ελληνικά ΜΜΕ, και συνδέει 762 εταιρείες με 12 μεγαλοϊδιοκτήτες, πολλοί από τους οποίους δραστηριοποιούνται σε άλλους τομείς, όπως η ναυτιλία, τα χρηματοοικονομικά και η ενέργεια, ενώ διατηρούν σχέσεις με «φορολογικούς παραδείσους». Οι ιδιοκτήτες αυτοί χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ ως μέσα επιρροής και πίεσης.
3. Η κρατική διαφήμιση κατανεμήθηκε κάποιες φορές με τρόπους που ωφελούν φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, εγείροντας ερωτήματα για την έμμεση επιρροή της κυβέρνησης στο περιεχόμενό τους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε με ψήφισμά του ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει τη διαφάνεια στην κατανομή των δημόσιων πόρων προς τα ΜΜΕ.
4. Αμφισβητείται η ανεξαρτησία του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου και της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών λόγω πολιτικής επιρροής στον διορισμό των μελών τους. Τα μέλη του ΕΣΡ διορίζονται από κοινοβουλευτική επιτροπή στην οποία το κυβερνών κόμμα έχει την πλειοψηφία.
5. Τα social media αποτελούν τη βασική πηγή ενημέρωσης για τους Ελληνες σε ποσοστό 61%. Το 44% χρησιμοποιεί το Facebook, το 20% το Instagram και το 14% το TikTok.
6. Η εμπιστοσύνη του κοινού προς τα ΜΜΕ παραμένει χαμηλή ιδιαίτερα για τα έντυπα, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Μόλις το 23% των Ελλήνων (έκθεση για τα ψηφιακά νέα του Ινστιτούτου Reuters) εκφράζει εμπιστοσύνη προς τα ΜΜΕ γενικά. Η ευρωπαϊκή έκθεση Liberties τοποθετεί την Ελλάδα στην τελευταία θέση από τις 47 χώρες με τις οποίες ασχολήθηκε. Τα πιο χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης καταγράφηκαν ανάμεσα στη νεολαία και σε όσους δηλώνουν πως ανήκουν στην Αριστερά.
Επιθέσεις
7. Δημοσιογράφοι αντιμετώπισαν λεκτικές και σωματικές επιθέσεις. Ο δημοσιογράφος του «Πρώτου Θέματος», Φρίξος Δρακοντίδης, δέχθηκε χτυπήματα και σπρωξίματα την ώρα που πραγματοποιούσε ρεπορτάζ για πυρκαγιά σε προάστιο της Αθήνας. Ο δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη», Γιώργος Ανδρούτσος, δέχθηκε επίθεση από την αστυνομία κατά την κάλυψη διαμαρτυρίας των εποχικών πυροσβεστών. Ο Ανδρούτσος δήλωσε την επαγγελματική του ιδιότητα, όμως αστυνομικοί τον έριξαν κάτω, τον χτύπησαν και του πέρασαν χειροπέδες. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για νοσηλεία και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος, όμως παραμένει υπόδικος.
8. Το 2024 το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου και το Ερευνητικό Κέντρο ΜΜΕ και Δημοσιογραφίας δημοσίευσαν μια έκθεση που κατέγραφε σημαντικά ζητήματα για την ανεξαρτησία των κρατικών ΜΜΕ στην Ελλάδα. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η ΕΡΤ δέχεται πολιτικές και οικονομικές πιέσεις και αναφέρει την αντικατάσταση των στελεχών σε κάθε αλλαγή κυβέρνησης. Εχουν πραγματοποιηθεί συζητήσεις για αναμόρφωση των κρατικών ΜΜΕ προκειμένου να εναρμονιστούν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όμως δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο.
9. Παρά την ύπαρξη της νομοθεσίας για την ελευθερία της ενημέρωσης, παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα στην πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και πληροφόρηση, ενώ τα αιτήματα πολλές φορές αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις ή απλά αρνήσεις με έωλα επιχειρήματα. Αυτό εξακολουθεί να δυσχεραίνει τη δυνατότητα του κοινού και των ΜΜΕ να πιέσουν για κυβερνητική λογοδοσία.
10. Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου έχει ζητήσει από της ελληνικές αρχές να ενσωματώσουν την οδηγία της Ε.Ε. για τις αγωγές SLAPP και να εναρμονιστούν με τις προτάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας των δημοσιογράφων και της δημόσιας συμμετοχής, αλλά ακόμη δεν έχει γίνει τίποτε. Γεγονός που δημιουργεί σημαντικά κενά στην προστασία της ελευθερίας του Τύπου και την ασφάλεια των δημοσιογράφων.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας