«Μας τσάκισε η υπερεργασία. Θυσιάσαμε τον χρόνο που θα αφιερώναμε στην οικογένειά μας για να παραμείνουν τα κουτιά των δημητριακών στα ράφια των μαγαζιών. Κι από βασικοί εργαζόμενοι γίναμε “μηδενικοί” στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» έλεγε στους «New York Times» ο Νταν Οσμπορν, μηχανικός στη βιομηχανία Kellogg’s και πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος της Διεθνούς Ενωσης Αρτοποιών, Ζαχαροπλαστών, Καπνεργατών και Εργατών Σιτηρών (BCTGM). Οι 1.500 απεργοί απαιτούσαν αλληλεγγύη: αντιτίθενται σε ένα σύστημα αμοιβών δύο ταχυτήτων που αφήνει νέους εργαζόμενους με πολύ μικρότερες αποδοχές ενώ κάνουν την ίδια δουλειά, στην κατάργηση της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των αποδοχών, στις κάκιστες συνθήκες δουλειάς.
Εξοντωμένοι από τις πάμπολλες ώρες δουλειάς λόγω της πανδημίας και οργισμένοι που οι εργοδότες τους δεν είναι πρόθυμοι να προσφέρουν ούτε ψίχουλα από τα τεράστια κέρδη τα οποία καρπώθηκαν (ούτε καν να τους πληρώσουν για τις μέρες που αρρώστησαν), δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στις ΗΠΑ κήρυξαν απεργίες, πολλές από τις οποίες κράτησαν μήνες έως ότου δικαιωθούν. Παράλληλα εκατομμύρια άνθρωποι αφήνουν τις δουλειές τους αναζητώντας καλύτερες συνθήκες δουλειάς: μόνο οι μισοί όσων ήταν χωρίς δουλειά στις αρχές του 2021 επέστρεψαν στην εργασία τους, ενώ περισσότερα από 4,5 εκατ. άτομα είχαν αφήσει τις δουλειές τους τον περασμένο Οκτώβριο, ένα φαινόμενο που οι ειδικοί αποκαλούν Η Μεγάλη Παραίτηση του 2021. Και η συνακόλουθη έλλειψη προσωπικού διευκολύνει τους εργαζόμενους να διεκδικούν μεγαλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες δουλειάς. Συνδικάτα αρχίζουν να εμφανίζονται ξανά. Κάποιοι μισθοί αυξάνονται μετά από παρατεταμένες απεργίες. Και πολλοί κάνουν λόγο για αναβίωση του αμερικανικού εργατικού κινήματος.
Περισσότεροι από 30.000 εργαζόμενοι στον όμιλο παροχής ιατρικής φροντίδας Kaiser Permanente βγήκαν στους δρόμους σε Καλιφόρνια και Ορεγκον. Ακολούθησαν 2.000 υπάλληλοι του Mercy Hospital της Νέας Υόρκης. Αλλοι 10.000 κήρυξαν απεργία στην επιχείρηση γεωργικών μηχανημάτων και οχημάτων John Deere. Εργαζόμενοι στην πλατφόρμα Wirecutter των «New York Times» απήργησαν το τριήμερο προσφορών της Black Friday απαιτώντας αυξήσεις 2,5% τον χρόνο και αύξηση του κατώτατου μισθού.
Το απεργιακό κύμα απλώθηκε σε αεροδρόμια, λιμάνια, αποστακτήρια, ανθρακωρυχεία, Πανεπιστήμια σαν το Κολούμπια και το Χάρβαρντ, στην αυτοκινητοβιομηχανία Volvo, σε καταστήματα σαν τα Walmart, αλυσίδες ταχυφαγείων όπως τα McDonald’s, Wendy’s, Burger King και σε δεκάδες ακόμη τόπους δουλειάς.
Το Ινστιτούτο Εργασιακών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Κορνέλ κατέγραψε 346 απεργιακές κινητοποιήσεις ώς τις αρχές Δεκεμβρίου του 2021, ενώ μόνο τον Οκτώβριο απεργούσαν 25.000 εργαζόμενοι. Παράλληλα έγιναν 890 εκλογές σε συνδικάτα, από τις οποίες οι 573 αφορούσαν την επικύρωση νέου σωματείου.
Ανάμεσά τους οι εργαζόμενοι της Starbucks στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, που πέτυχαν τεράστια νίκη όταν σε εκλογές στις 9 Δεκεμβρίου κατάφεραν να ιδρύσουν το πρώτο συνδικάτο σε κατάστημα της εταιρείας στις ΗΠΑ. Ανάλογη προσπάθεια των εργαζόμενων της Amazon στην Αλαμπάμα απέτυχε προσώρας: η Εθνική Επιτροπή Εργασιακών Σχέσεων διέταξε νέα ψηφοφορία λόγω της ανάρμοστης στάσης της εργοδοσίας.
Απληστία και τεράστια κέρδη
«Οι επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερα κέρδη από ποτέ, ενώ πιέζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν περισσότερο από ποτέ, συχνά θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους εν μέσω πανδημίας» έλεγε στο France24 η Κέιτ Μπρονφερμπρένερ του Πανεπιστημίου Κορνέλ της Νέας Υόρκης. «Οι εργαζόμενοι δεν είναι πλέον πρόθυμοι να υπογράψουν συμβάσεις που νιώθουν ότι δεν ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Θέλουν να λάβουν κι αυτοί ένα κομμάτι της πίτας γιατί ό,τι πάρουν τώρα θα το έχουν κερδίσει μακροπρόθεσμα».
Δικαίως αν σκεφτεί κανείς πόσο μεγάλη είναι αυτή η πίτα. Ενώ 1.100 εργάτες της εταιρείας εξόρυξης άνθρακα Warrior Met Coal απεργούν από τον Απρίλιο, η εταιρεία, που αρνείται να τους δώσει έστω και μια πενιχρή αύξηση, σημείωνε το τρίτο τρίμηνο του 2021 καθαρά έσοδα 38,4 εκατ. δολάρια από 14,4 εκατ. δολάρια το ίδιο τρίμηνο πέρσι. Η απεργία στο John Deere γινόταν ενώ η εταιρεία ανακοίνωνε ρεκόρ κερδών το 2021 με 4,7 δισ. δολάρια. Ανάλογη είναι η κατάσταση στην Kellogg’s, που είδε την κατανάλωση δημητριακών της να αυξάνει κατά 16% σε έναν χρόνο, ενώ ο CEO της Στίβεν Κάχιλεϊν αμείφθηκε με μπόνους 11,67 εκατ. το 2020.
«Οι βασικοί εργαζόμενοι κουράστηκαν να τους ευχαριστούν τη μία μέρα και να τους αντιμετωπίζουν ως αναλώσιμους την άλλη» έλεγε σε συνέντευξη Τύπου τον περασμένο μήνα η Λιζ Σούλερ, πρόεδρος της AFL-CIO, της μεγαλύτερης ομοσπονδίας συνδικάτων των ΗΠΑ. «Οι τίτλοι γράφουν πως υπάρχει έλλειμα πολιτών πρόθυμων να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Αντίθετα έχουμε έλλειμμα ασφαλών, καλοπληρωμένων, βιώσιμων θέσεων εργασίας».
Οι ενθαρρυντικές νίκες
Με τις κινητοποιήσεις τους οι απεργοί αρχίζουν να τις κατακτούν. Επειτα από απεργία ενός μήνα των 420 εργατών της εταιρείας εμφιάλωσης αναψυκτικών Heaven Hill κοντά στο Λούισβι, η εργοδοσία -που απειλούσε να τους απολύσει όλους προσλαμβάνοντας νέους- υποχώρησε και συμφώνησε να μη μειώσει τις αμοιβές για υπερωρίες.
Οι 600 εργαζόμενοι στο εργοστάσιο τροφίμων της Frito-Lay, θυγατρικής της PepsiCo, στο Κάνσας μετά από 19 μέρες απεργίας πέτυχαν αυξήσεις μισθών και ημέρες ρεπό. Οπως συνέβη με τους 1.000 εργαζόμενους της Nabisco, που μετά την απεργία τους το καλοκαίρι κέρδισαν αυξήσεις μισθών, ελαστικά ωράρια που να εξυπηρετούν το προσωπικό και κατάργηση της πρακτικής των δύο επιπέδων αποδοχών, με μειωμένες για τους νεοπροσληφθέντες.
Και στις 3 Ιανουαρίου, έπειτα από 10 μηνών απεργία και με τη μεσολάβηση της υπουργού Εργασίας, Μάρτι Γουάλς, οι 700 νοσοκόμες του νοσοκομείου St Vincent, που απεργούσαν από τις 8 Μαρτίου, κατάφεραν να υπογράψει η επιχείρηση τρίχρονη συλλογική σύμβαση με αυξήσεις 2%, μικρότερες εισφορές των εργαζόμενων στην ασφάλιση, επιδόματα για όσες αντιμετωπίζουν βία κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Το κύμα θα γίνει κίνημα;
Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι πως έχουν δημιουργηθεί εκατομμύρια θέσεις εργασίας κακοπληρωμένες, εποχικές, μερικής απασχόλησης, όλες τους επισφαλείς, γράφει στο Counterpunch ο Τζακ Ράσμους, συγγραφέας τού «Η Μάστιγα του Νεοφιλελευθερισμού - Η Αμερικανική Οικονομική Πολιτική από τον Ρίγκαν στον Τραμπ». «Και τώρα που η συγκυρία είναι ευνοϊκή, αυτή η κακοπληρωμένη και επισφαλής εργατική δύναμη εξεγείρεται. Αναδύεται μια νέα στράτευση, με τους εργαζόμενους να παίρνουν στα χέρια τους τη μοίρα τους».
Είναι πρώιμο να προβλέψει κανείς αν αυτό το κύμα θα μετουσιωθεί πραγματικά σε ένα δυναμικό εργατικό κίνημα. Πάντως σηματοδοτεί μια τάση που φαίνεται να ενισχύεται, έτσι που το 2022 ίσως είναι μια χρονιά εμβληματική για τα δικαιώματα των εργαζόμενων και τα συνδικάτα, γράφει το περιοδικό «Time». «Η αμερικανική συνδικαλισμένη εργατιά έχει την τιμητική της έπειτα από δεκαετίες απώλειας δύναμης και επιρροής, προσφέροντας στους εργαζόμενους την καλύτερη ευκαιρία στην πρόσφατη Ιστορία να κερδίσουν το χαμένο έδαφος».
