Δολοφονώντας την αντίσταση

Μετάφραση: Χρήστος Καλλιμάνης

Ένας ακόμη ακήρυχτος πόλεμος βρίσκεται σε κλιμάκωση με θύματα ακτιβιστές, αλλά και ιθαγενείς που υπερασπίζονται το περιβάλλον, τους φυσικούς πόρους και την άγρια ζωή. Νέα ανησυχητική έρευνα καταγράφει ότι δολοφονούνται περίπου τέσσερις άνθρωποι ανά εβδομάδα σε όλο τον πλανήτη.

Όπως σημειώνει ο Guardian, μόνο το 2016 διακόσιοι ακτιβιστές, ιθαγενείς, φύλακες και άλλοι δολοφονήθηκαν προσπαθώντας να διαμαρτυρηθούν και να αντισταθούν, όπως αποκαλύπτει η οργάνωση Global Witness. 

Και η συχνότητα των θανάτων δείχνει να αυξάνεται, καθώς μόνο τους πέντε πρώτους μήνες του 2017 έχουν καταγραφεί 98 θάνατοι ως δολοφονίες. Εκφράζονται, παράλληλα, φόβο ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος.

Ο Τζον Νοξ, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, δηλώνει «τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται, καθώς αναπτύσσεται μια κουλτούρα ατιμωρησίας. Υπάρχει ένα τεράστιο κίνητρο να καταστρέψουμε το περιβάλλον για οικονομικούς λόγους. Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν αυτή τη στιγμή είναι άνθρωποι που βρίσκονται ήδη στο περιθώριο, είναι αποκλεισμένοι από πολιτικές και δικαστικές επανορθώσεις και εξαρτώνται από το περιβάλλον. Οι χώρες δεν σέβονται το νόμο. Παντού στον κόσμο οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος αντιμετωπίζουν απειλές».

«Υπάρχει μια επιδημία αυτή τη στιγμή, μια κουλτούρα ατιμωρησίας, μια αίσθηση ότι οποιοσδήποτε μπορεί να σκοτώσει ακτιβιστές χωρίς επιπτώσεις και να εξολοθρεύσει όποιον στέκεται εμπόδιο. Προέρχεται από την εξόρυξη, τις αγροτικές δουλειές την παράνομη υλοτομία και την κατασκευή φραγμάτων» πρόσθεσε. 

Ο Μεξικανός ιθαγενής ηγέτης και αντίπαλος της παράνομης υλοτομίας Ισίντρο Μπαλντενέγρο Λόπεζ σκοτώθηκε τον Ιανουάριο. Τον Μάιο αγρότες στο Μαρανάο της Βραζιλίας επιτέθηκαν σε έναν οικισμό ιθαγενών και έκοψαν με ματσέτες τα χέρια των θυμάτων του σε ακόμη μία αντιπαράθεση για τη γη που άφησε περισσότερους από δώδεκα τραυματίες. Έχουν ακόμη καταγραφεί δολοφονίες και επιθέσεις κατά ακτιβιστών για το περιβάλλων σε Κολομβία, Ονδούρα, Μεξικό και άλλες πολλές χώρες.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους ακτιβιστές πεθαίνουν σε απομακρυσμένα δάση ή χωριά που επηρεάζονται από την εξόρυξη, την παράνομη υλοτομία και την κατασκευή φραγμάτων. Πολλοί από τους δολοφόνους προσλαμβάνονται από εταιρείες ή κρατικές δυνάμεις. Πολύ λίγοι από τους δολοφόνους συλλαμβάνονται ή ταυτοποιούνται.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Global Witness οι βιομηχανίες που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των δολοφονιών είναι εκείνες που σχετίζονται με τις εξορύξεις και το πετρέλαιο, καθώς συνδέονται με 33 δολοφονίες. Δεύτερη είναι η παράνομη υλοτομία με 25 δολοφονίες. Αυτή η «κατάταξη» μπορεί να αλλάξει γιατί φέτος υπάρχουν πολλές δολοφονίες που σχετίζονται με την αγροβιομηχανία.

Την περασμένη χρονιά η Βραζιλία κατέλαβε την πρώτη θέση στη λίστα με τις πιο επικίνδυνες χώρες στον κόσμο για ακτιβιστές και ιθαγενείς που υπερασπίζονται το περιβάλλον.

Δείτε τα τρομακτικά αναλυτικά στοιχεία στη νέα καμπάνια του Guardian ΕΔΩ.

Η Μπέρτα Κάσερες, ιθαγενής από την Ονδούρα, δολοφονήθηκε το 2016 ενώ προσπαθούσε να εμποδίσει την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Άγουα Ζάρκα στο ποτάμι Γουαλκάρκε. 

Η κόρη της Λάουρα, η οποία ζει τώρα σε αυτοεξορία στη Μ. Βρετανία γιατί δέχεται απειλές για τη ζωή της, δήλωσε σε ένα συνέδριο «Οι κάτοικοι της Ονδούρας έχουν καταστραφεί. Το 30% της γης έχει δοθεί σε πολυεθνικές εταιρείες. Εταιρείες καταλαμβάνουν προγονική γη. Τα δάση ιδιωτικοποιούνται. Η μητέρα μου αγαπούσε τη γη της, τις ρίζες της και ήταν τρομοκρατημένη από τις αμαρτωλές και βίαιες μορφές που έχει πάρει αυτός ο ιμπεριαλισμός. 

Λίγο καιρό μετά το συνέδριο μια από τις αδελφές της, η Μπέρτα, επέζησε από ένοπλη επίθεση μόλις είχε ανακηρυχθεί επικεφαλής του οργανισμού για τα δικαιώματα των ιθαγενών, τον οποίο είχε ιδρύσει η μητέρα της.

Οι άνθρωποι αυτοί επισημαίνουν ότι δεν έχουν καμία βοήθεια από την κυβέρνηση, αντιθέτως, διεφθαρμένες κυβερνήσεις πολλές φορές εμπλέκονται στη βία.

Ένας ακτιβιστής από τη Δυτική Αφρική μίλησε ανώνυμα στον Guardian και τόνισε ότι «Δέχομαι πιέσεις και απειλές. Εκατομμύρια βγαίνουν από τα δάση (από την παράνομη υλοτομία) κι όμως οι άνθρωποι δεν έχουν τίποτα. Ούτε σχολεία, ούτε κέντρα υγείας. Τα λεφτά δεν πάνε στο κράτος, αλλά σε ιδιώτες. Η οικογένειά μου έχει δεχθεί απειλές. Ανώνυμα τηλεφωνήματα. Συνεχίζω να εργάζομαι με τη βοήθεια συναδέλφων μου. Δώσαμε πληροφορίες στον ΟΗΕ και ζητήσαμε βοήθεια. Δεν πήραμε τίποτα. Θα μπορούσαν να μας σκοτώσουν ανά πάσα στιγμή».

Στο στόχαστρο, πάντως, βρίσκονται και οι προστάτες άγριας ζωής, καθώς περισσότεροι από 800 φύλακες πάρκων έχουν σκοτωθεί από λαθρέμπορους και ένοπλες ομάδες τα τελευταία δέκα χρόνια.

Σύμφωνα με την αμερικανική οργάνωση Global Conservation οι ρέιντζερς αντιμετωπίζουν πολύ υψηλούς κινδύνους και σκοτώνονται με αυξανόμενο ρυθμό. Το 60% σκοτώθηκε το 2016 σε Ασία και Ινδία.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Ολέσια Πλόκι, η οποία ήταν αυτόπτης μάρτυρας στη δολοφονία του Τσουτ Γούτι, ακτιβιστή κατά της παράνομης υλοτομίας από την Καμπότζη, έγραψε στο περιοδικό Ecologist: Ο Γούτι είχε τη δική του περιβαλλοντική οργάνωση, είχε οικονομική στήριξη από τη Δύση, την υποστήριξη υψηλόβαθμων αξιωματικών του στρατού, εκατοντάδες πιστούς οπαδούς, πολλά τηλέφωνα, GPS και άλλα εργαλεία. Και πάλι δολοφονήθηκε».

Οι λιγότερο οργανωμένοι ακτιβιστές, άνθρωποι που μπορεί να αναγκαστούν να υπερασπιστούν τη γη τους εξαιτίας εξώσεων ή τεράστιων κατασκευών υποδομών, είναι αντιμέτωποι με την ίδια βία.

Το Global Witness καταγράφει ότι το 2016 και η ίδια η διαμαρτυρία για περιβαλλοντικούς σκοπούς βρέθηκε στο στόχαστρο. Φέρνει ως παράδειγμα την περίπτωση του Στάντινγκ Ροκ και τον αγώνα των ιθαγενών να μην κατασκευαστεί αγωγός πετρελαίου μέσα στην προγονική τους γη. Οι βουλευτές της Βόρειας Ντακότα κατάφεραν μόλις με μερικούς παραπάνω ψήφους να καταψηφίσουν ένα νομοσχέδιο που θα έδινε τη δυνατότητα σε οδηγούς να πατούν και να σκοτώνουν με τα αυτοκίνητά τους διαδηλωτές χωρίς να φυλακίζονται.