Κορυφώνονται οι αντιδράσεις των φορέων της Θάσου απέναντι στο ενδεχόμενο υλοποίησης του έργου που σχεδιάζεται στην περιοχή της Καβάλας και αφορά την επιχειρούμενη αποθήκευση βιομηχανικών ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης στο εξαντλημένο από πετρέλαιο κοίτασμα του Πρίνου.
Επειτα από απόφαση της κυβέρνησης, η εταιρεία EnEarth, θυγατρική της ισραηλο-βρετανικών στην πλειονότητα κεφαλαίων Energean, σχεδιάζει την αποθήκευση ώς και 3 εκατομμυρίων τόνων CO2 ετησίως για τα επόμενα τριάντα χρόνια, σύμφωνα με την εκτιμώμενη χωρητικότητα των πηγαδιών, αξιοποιώντας την τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS). Πρόκειται για μια τεχνολογία που σε πρώτο στάδιο περιλαμβάνει τη δέσμευση του CO2 από τα καυσαέρια που μετά την καύση ορυκτών καυσίμων βγαίνουν από τις καπνοδόχους σε βιομηχανία, ναυτιλία κ.α. Η μονάδα δέσμευσης άνθρακα συνδέεται απευθείας πάνω στην καπνοδόχο και με διάφορες μεθόδους το CO2 διαχωρίζεται από τους υπόλοιπους ρύπους. Στη συνέχεια, το CO2 συλλέγεται, υγροποιείται και μεταφέρεται σε θέσεις με κατάλληλα πετρώματα. Εκεί αποθηκεύεται μόνιμα σε γεωλογικές δεξαμενές («πηγάδια») σε μεγάλο βάθος κάτω από το έδαφος, αποτελώντας το τελικό στάδιο της διαδικασίας CCS.
Το έργο αφορά τη μετατροπή υφιστάμενων υποδομών στη Νέα Καρβάλη και στον Πρίνο προκειμένου εξαντλημένα υποθαλάσσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων να χρησιμεύσουν ως χώροι αποθήκευσης CO2, το οποίο θα προέρχεται από ρυπογόνες βιομηχανικές δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής και της χώρας, όπως από σταθμούς παραγωγής ενέργειας, μονάδες καύσης αποβλήτων, διυλιστήρια, εγκαταστάσεις παραγωγής πλαστικών, λιπασμάτων και τσιμέντου. Το έργο θα δέχεται CO2 προς αποθήκευση και από το εξωτερικό (π.χ. Βουλγαρία, Κροατία, Ιταλία, Γαλλία), στο πλαίσιο δημιουργίας του μεγαλύτερου βιομηχανικού/εμπορικού αποθηκευτικού κόμβου CO2 στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.
Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 400 εκατ. ευρώ σε πρώτη φάση, με δυναμικότητα αποθήκευσης 1 εκατ. τόνων CO2 ετησίως από το 2026-2027. Επιπλέον, υπάρχει η προοπτική αναβάθμισης, με την επένδυση να φτάνει στο 1 δισ. ευρώ συνολικά σε πλήρη ανάπτυξη, για αποθηκευτική δυναμικότητα έως 3 εκατ. τόνους CO2 ετησίως για 25 έτη από το 2029-2030, εφόσον αυτή η δυναμικότητα επιβεβαιωθεί από τις απαραίτητες μελέτες. Η μεταφορά αρχικά θα γίνεται οδικώς, ενώ στη συνέχεια με πλοία (από το 2028 και μετά). Το έργο, που έχει ενταχθεί στα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (PCI), θα χρηματοδοτηθεί με δημόσιους ευρωπαϊκούς πόρους συνολικού ύψους 270 εκατ. ευρώ.
Η Συντονιστική Επιτροπή των φορέων της Θάσου αντιδρά στο κυοφορούμενο έργο μαζί με τον Δήμο Θάσου, θέτοντας καταρχήν ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια, δεδομένου ότι το έργο προδιαγράφεται ως μονάδα SEVESO, κάτι που σημαίνει ότι ενέχει αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων: θα αναπτυχθεί σε απόσταση αναπνοής (περίπου 4 χιλιόμετρα) από πυκνοκατοικημένες, παραθαλάσσιες περιοχές του νησιού με έντονο τουριστικό παραγωγικό αποτύπωμα. Η περιοχή είναι τεκτονικά ενεργή και η γειτνίασή της με το μεγάλο ρήγμα της Ανατολίας επιφέρει συχνές σεισμικές δονήσεις. Ως εκ τούτου, παραμονεύει πάντα ο κίνδυνος απελευθέρωσης του αποθηκευμένου αερίου σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού, με αχαρτογράφητους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των κατοίκων, την ίδια στιγμή που καμία μελέτη δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες από ένα απροσδόκητο ατύχημα.
Εξάλλου, το CO2 μπορεί να διαφύγει μέσω αδύναμων σημείων των πετρωμάτων. Η υψηλή περιεκτικότητα των θαλάσσιων υδάτων σε CO2 θα οδηγήσει σε φτωχοποίηση της βιοποικιλότητας, ενώ οι βιότοποι αναπαραγωγής ψαριών και οι τροφικές αλυσίδες θα καταστραφούν, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στην αλιεία. Επίσης, σε περιβάλλον αυξημένης πίεσης του αερίου μέσα στους ταμιευτήρες μπορεί να συμβούν ξαφνικές εκρήξεις (blow outs) με κίνδυνο διαφυγής. Ο έλεγχος της σύνθεσης του μίγματος των καυσαερίων που αποθηκεύονται, ενδεχομένως και ραδιενεργών, είναι δύσκολος έως αδύνατος.
Ευθύνη φύλαξης
Επιπλέον, η τεχνολογία CCS δεν είναι η αποτελεσματική απάντηση στην κλιματική κρίση γιατί δεν είναι ούτε «πράσινη» ούτε βιώσιμη, αφού δίνει το «φιλί της ζωής» στην παράταση χρήσης των ορυκτών καυσίμων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Απεναντίας, πρόκειται για το «πράσινο» ξέπλυμα της ρύπανσης, με τον μεγάλο κερδισμένο να είναι η βαριά βιομηχανία, καθώς το τεράστιο κόστος δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης θα το επωμιστούν οι φορολογούμενοι πολίτες. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι εταιρείες απαλλάσσονται από την ευθύνη φύλαξης με την πάροδο 30-40 χρόνων. Μετά, για τα επόμενα εκατοντάδες/χιλιάδες χρόνια την ευθύνη εποπτείας και ελέγχου της εγκατάστασης θα την έχει η όποια κυβέρνηση. Αυτή είναι μια κοστοβόρα διαδικασία και προϋποθέτει υψηλή τεχνογνωσία που δεν διαθέτουμε ως χώρα.
«Για τη Θάσο αλλά και την ευρύτερη περιοχή του κόλπου της Καβάλας η αποθήκευση του CO2 στον Πρίνο αποτελεί έναν βαθιά αντιαναπτυξιακό σχεδιασμό, που καταστρατηγεί τον χωροταξικά κατοχυρωμένο χαρακτήρα τους ως εξαιρετικού τουριστικού προορισμού. Δεν είναι μια βιώσιμη ανάπτυξη, είναι ο θάνατος της τουριστικής βιομηχανίας από την οποία έχουν εισοδήματα χιλιάδες άνθρωποι με σημαντική εισφορά στην εθνική μας οικονομία και σίγουρα ασυγκρίτως πολλαπλάσια από εκείνη της Energean που έδωσε στο Δημόσιο το εξευτελιστικό ποσό των 65.000 ευρώ το 2023 από την εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Το έργο αυτό τραυματίζει ανεπανόρθωτα το γόητρο και τη φήμη της Θάσου ως ναυαρχίδας του τουρισμού στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Καταδικάζει έναν μοναδικό σε φυσικό περιβάλλον τόπο που τον επισκέπτονται 1 εκατομμύριο τουρίστες τον χρόνο, μουντζουρώνοντάς τον με ασύλληπτες ποσότητες ξένων βιομηχανικών αποβλήτων. Δίπλα σε όμορφες ακτές και καταπράσινα τοπία θα αναπτυχθούν βαριές βιομηχανικές υποδομές στην πιο ρυπογόνα εκδοχή τους, με αγωγούς και φορτηγά πλοία να αλωνίζουν δίπλα στις παραλίες μας, διώχνοντας κρουαζιερόπλοια και σκάφη αναψυχής από τις θάλασσές μας», καταγγέλλει η Συντονιστική Επιτροπή των φορέων της Θάσου.
Κι όμως, σε ό,τι αφορά τον τουρισμό, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου ξεκινάει (όπως και στις περισσότερες εκτιμήσεις της) από το «καλύτερο σενάριο» και δεν αναμένει περιορισμό και αρνητικές επιπτώσεις στις υφιστάμενες τουριστικές δραστηριότητες. Σε κάθε περίπτωση, όμως, λείπουν από τη ΜΠΕ οι επιπτώσεις ενός «πραγματικού σεναρίου» ή «χειρότερου σεναρίου», διάρκειας ίσης με το χρονικό διάστημα που οι ρύποι CO2 θα παραμένουν στα «πηγάδια».
Η Συντονιστική Επιτροπή καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στην αποθήκευση ρύπων στον κόλπο Καβάλας - Θάσου το Σάββατο 17/5, ένα μίλι από την εξέδρα Πρίνος, με αλιευτικά, τουριστικά και σκάφη αναψυχής, και στο λιμάνι Σκάλας Πρίνου για τους πολίτες στις 11.00 π.μ. Στη συγκέντρωση συμμετέχουν η Πρωτοβουλία Καβάλας ενάντια στην αποθήκευση CO2 στον Πρίνο και η αντίστοιχη Πρωτοβουλία Δήμου Νέστου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας