Το γεγονός ότι ο ελληνικός σιδηρόδρομος λειτουργεί οριακά, χωρίς τις απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας, το επαρκές και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και τα συστήματα που διορθώνουν τα ανθρώπινα λάθη επιβεβαίωσε η χθεσινή αποκάλυψη της «Εφ.Συν.» με τον συρμό του Προαστιακού σιδηροδρόμου που παραλίγο να «εισβάλει» στο υπόγειο δίκτυο του Μετρό στη Δουκίσσης Πλακεντίας. Αναδεικνύονται όμως, ταυτόχρονα, και οι υπόγειες κόντρες που υπονομεύουν κάθε προοπτική.

Το αδιανόητο περιστατικό που ανέδειξε πρωτοσέλιδα η «Εφ.Συν.» στηριζόμενη σε έγγραφο που είχε αναρτήσει δημοσίως από προχθές το σωματείο των μηχανοδηγών (ΠΕΠΕ) ξεκίνησε να «παίζει» από τα χαράματα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έδωσαν την απαραίτητη σημασία που δυστυχώς δεν έδιναν πριν συμβεί το έγκλημα των Τεμπών, όταν και τότε οι μηχανοδηγοί έβγαιναν και προειδοποιούσαν με εξώδικα τους αρμοδίους. Σημειωτέον ότι και τότε, πριν από τη μοιραία 28η Φεβρουαρίου 2023 των Τεμπών, τα εξώδικα των εργαζομένων έρχονταν ύστερα από σοβαρά συμβάντα (εκτροχιασμούς, συγκρούσεις, βλάβες, μεγάλες καθυστερήσεις και συνεχείς ακυρώσεις δρομολογίων) που ευτυχώς δεν οδηγούσαν σε απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Θολά σημεία

Το πρόβλημα είναι ότι και χθες, αμέσως μετά την επιβεβαίωση του συμβάντος με τη λάθος χάραξη του δικτύου, που θα έστελνε στο υπόγειο δίκτυο του Μετρό ένα τρένο του Προαστιακού, ξεκίνησε μια προσπάθεια υποβάθμισης και στρογγυλέματος του θέματος. Στη Δουκίσσης Πλακεντίας είναι το σημείο όπου συρμοί που έρχονται από το αεροδρόμιο ακολουθούν διαφορετικές πορείες: εκείνοι του Μετρό στρίβουν αριστερά και μπαίνουν στο υπόγειο δίκτυο και εκείνοι του Προαστιακού συνεχίζουν ευθεία προς Αθήνα-Πειραιά ή Ανω Λιόσια-Κόρινθο. Οι εμπλεκόμενοι προχώρησαν σε ανακοινώσεις που διόλου δεν παραπέμπουν σε κλίμα σύμπνοιας και αντιμετώπισης από κοινού των προβλημάτων. Ενδεικτικά της «θολούρας», σκοπούμενης ή εγγενούς, ήταν και τα όσα είπε ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ, Παναγιώτης Τερεζάκης, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη (Real). Μεταξύ άλλων, ο κ. Τερεζάκης:

● Επιβεβαίωσε το συμβάν αλλά μίλησε για «υπερβολές» του δημοσιεύματος.

● Παραδέχθηκε το λάθος του ρυθμιστή κυκλοφορίας του ΟΣΕ στο Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ), που είχε κάνει χάραξη διαδρομής σαν να περίμενε συρμό του Μετρό ενώ ερχόταν τρένο του Προαστιακού. Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΣΕ είναι αρμόδιος για την καλή κατάσταση του δικτύου και τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, ενώ η Hellenic Train για την εκτέλεση των δρομολογίων και το προσωπικό που χειρίζεται τα τρένα.

● Προσπάθησε να δικαιολογήσει το λάθος του ρυθμιστή. «Πιθανότατα εκείνη την ώρα έπρεπε να μπει το Μετρό, λόγω καθυστέρησης προηγήθηκε το τρένο (Προαστιακός) χωρίς να αλλάξει χάραξη ο τηλεδιοικητής», είπε ο κ. Τερεζάκης. Η πιθανολογία του διευθύνοντος συμβούλου του ΟΣΕ, που εμφανίζεται ως έμπειρος και πριν από τα Τέμπη ήταν σύμβουλος του Οργανισμού σε θέματα ασφαλείας, προφανώς σημαίνει ότι δεν έχει διερευνήσει πλήρως το συμβάν.

● Προσπάθησε να αμβλύνει τις εντυπώσεις, χρησιμοποιώντας μια διατύπωση ακραία τεχνική, ότι ο συρμός του Προαστιακού «μπήκε με πλήρη τηλεδιοίκηση και χάραξη». Πάνω σε αυτό άφησε σαφείς υπαινιγμούς για την πρωτοβουλία του μηχανοδηγού να προχωρήσει προς την υπόγεια σήραγγα. Υπενθυμίζεται ότι και χθες τονίζαμε πως αυτή η ενέργεια του μηχανοδηγού δεν προβλέπεται. Αν έγινε για να εκτεθούν ο ΟΣΕ και το λάθος των δικών του υπαλλήλων, που εργάζονται μάλιστα «με μπλοκάκι», αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια «θανάσιμη κόντρα».

● Στη συνέχεια, ο κ. Τερεζάκης παρέθεσε μια σειρά από «καθησυχαστικές διατυπώσεις». «Το τρένο δεν μπήκε ανάποδα», είπε. Σημειωτέον ότι πουθενά δεν έγραψε η «Εφ.Συν.» για ανάποδη πορεία. Αναφέραμε μόνον ότι η όδευση ενός τρένου σε λάθος πορεία είναι κάτι που είχε συμβεί και το βράδυ των Τεμπών. Αλλη καθησυχαστική διατύπωση: «Προαστιακά τρένα και συρμοί του Μετρό έχουν το ίδιο περιτύπωμα, άρα ούτε θα σφήνωνε ούτε τίποτε θα γινόταν». Αυτό είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον! Στις ανοιχτές αποβάθρες Κορωπίου, Παιανίας-Κάντζας, οι συρμοί του Μετρό σταθμεύουν αλλού από εκείνους του Προαστιακού, σε σημείο με διαφορετικό ύψος. Εχει μπει ποτέ τρένο του Προαστιακού στην υπόγεια σήραγγα του Μετρό και δεν δημιουργήθηκε πρόβλημα; Μπαίνει συρμός που καίει ντίζελ στην υπόγεια σήραγγα με τις αποβάθρες γεμάτες κόσμο;

● Ο κ. Τερεζάκης άρχισε να παραθέτει τα λάθη του μηχανοδηγού. «Παραβίασε δύο φωτοσήματα πορτοκαλί, έστω και αν η χάραξη ήταν λανθασμένη». «Τα φωτοσήματα έδειχναν ότι μπαίνει σε τροχιά Μετρό. Το γιατί έγινε αυτό και το τι έγραψε στο απολογητικό του σημείωμα δεν θα σας το πω, το ξέρω τι έγραψε, ας απαντήσει η Hellenic Train». Εδώ, ο διευθύνων σύμβουλος, αν και τηρεί την εχεμύθεια, δείχνει να μην πιθανολογεί, όπως έκανε για τον «δικό του» ρυθμιστή κυκλοφορίας.

● Υποστήριξε ότι ο ρυθμιστής κυκλοφορίας «έχει βγει εκτός υπηρεσίας, έχει πάει για επανεκπαίδευση και από τα ευρήματα της επανεκπαίδευσης θα δούμε αν θα συνεχίσει και πού θα συνεχίσει». Οταν του επισημάνθηκε ότι έχουν συμβεί επανειλημμένως τέτοια λάθη από ρυθμιστές κυκλοφορίας στο ΣΚΑ, ο κ. Τερεζάκης ανέσυρε μια δικαιολογία που προκαλεί γέλιο: «Εχουν αυξηθεί αρκετά τα δρομολόγια και οι κινήσεις των συρμών, βέβαια αυτό δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση δικαιολογία, είναι κάτι το οποίο το ψάχνουμε», είπε. Το αν έχουν όντως αυξηθεί τα δρομολόγια, όταν σε μεγάλο μέρος του δικτύου επιβάλλονται βραδυπορίες και καθυστερεί η εκτέλεσή τους και όταν λείπει τροχαίο υλικό, αυτό θα έπρεπε να αποδειχθεί με στοιχεία. Πάντως στον βασικό άξονα Αθηνών-Θεσσαλονίκης τα δρομολόγια είναι λιγότερα από τα μισά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

● Για το τέλος, ο κ. Τερεζάκης προέβη σε μια οδυνηρή παραδοχή. Τα τρένα στον Προαστιακό δεν διαθέτουν το σύστημα αυτόματου φρεναρίσματος ETCS, αν και αυτό έχει εγκατασταθεί στο δίκτυο (το σύστημα αυτό χωρίζεται σε παρατρόχιο και επιτρόχιο και το δεύτερο απουσιάζει, παρά τα δισεκατομμύρια που έχουν ξοδευτεί την τελευταία 30ετία). Σαν να μην έφτανε αυτή η παραδοχή όμως, ο διευθύνων σύμβουλος το έκανε ακόμη πιο επώδυνο για τους επιβάτες που αγωνιούν για το αν πρέπει να κυκλοφορούν με τρένο: «Το σύστημα ETCS δεν θα έπιανε το συγκεκριμένο περιστατικό, γιατί ήταν μια σωστά χαραγμένη διαδρομή […], γιατί δεν έγινε αντίθετη κίνηση σε κάτι το οποίο προβλεπόταν να είναι διαφορετικό».

«Σε διαθεσιμότητα θα έπρεπε να είχαν τεθεί οι διοικούντες της Hellenic Train»

«Η διοίκηση της Hellenic Train όπως συνηθίζει την τελευταία περίοδο -και για άλλη μία φορά- επιρρίπτει ευθύνες σε μηχανοδηγούς, αναφέροντας ψευδώς ότι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, όπως ψευδώς αναφέρει ότι παραβίασαν την είσοδο του Μετρό» σύμφωνα με ανακοίνωση του σωματείου των μηχανοδηγών

Πρώτη εξέδωσε γραπτή ανακοίνωση για το περιστατικό η Hellenic Train, ρίχνοντας εμμέσως ευθύνες στον μηχανοδηγό και προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση της Πανελλήνιας Ενωσης Προσωπικού Ελξης (ΠΕΠΕ). «Η Hellenic Train ανακοινώνει ότι διερευνά τα αίτια του περιστατικού που σημειώθηκε την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου, κατά το οποίο συρμός του Προαστιακού παραβίασε τις ενδείξεις εισόδου στη γραμμή του Μετρό στον σταθμό Δουκίσσης Πλακεντίας». Δεν κάνει καμία αναφορά στο λάθος του σταθμάρχη και ενημερώνει ότι «έχει ενεργοποιηθεί η πειθαρχική διαδικασία για την απόδοση ευθυνών», όπως αναφέραμε και στο χθεσινό μας δημοσίευμα. Προσθέτει όμως ότι «το προσωπικό που εμπλέκεται στο περιστατικό έχει τεθεί σε διαθεσιμότητα», κάτι που διαψεύδει το σωματείο των μηχανοδηγών στην οργισμένη του ανακοίνωση:

«Η διοίκηση της Hellenic Train όπως συνηθίζει την τελευταία περίοδο -και για άλλη μία φορά- επιρρίπτει ευθύνες σε μηχανοδηγούς, αναφέροντας ψευδώς ότι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, όπως ψευδώς αναφέρει ότι παραβίασαν την είσοδο του Μετρό. Η HellenicΤrain γνωρίζει καλά ότι ο μηχανοδηγός είχε ανοιχτή ένδειξη εισόδου στη γραμμή του Μετρό και σταμάτησε πριν εισέλθει σε αυτήν και ενώ καλούσε επανειλημμένα τον σταθμάρχη του ΣΚΑ». Το δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» είχε αναφερθεί σαφώς στην αποτυχημένη προσπάθεια του μηχανοδηγού να επικοινωνήσει με το ΣΚΑ μέσω ασυρμάτου όταν είδε ότι υπήρχε λάθος χάραξη διαδρομής. Η επικοινωνία αποκαταστάθηκε αφού το τρένο προχώρησε και πάτησε τον αισθητήρα κίνησης (balise).

«Αντί η Ηellenic Τrain να προβληματιστεί με το δεύτερο περιστατικό στην περιοχή ελέγχου του ΣΚΑ τον τελευταίο μήνα, που αποσοβήθηκε με ενέργειες μηχανοδηγών, προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα υπαρκτά προβλήματα του σιδηροδρομικού δικτύου». Η ΠΕΠΕ αναφέρεται εδώ στο περιστατικό της 13/9/24, όταν δύο τρένα βρέθηκαν να κινούνται με αντίθετες πορείες σε μονή γραμμή στους Αγίους Αναργύρους. Και στη συνέχεια εξαπολύει σφοδρή επίθεση κατά της διοίκησης της Hellenic Train, καταλογίζοντάς της ότι παραπλανά το κοινό, όπως έκανε «όταν διαφήμιζε τα ETR 470 ως επένδυση και σήμερα από τα 5 διαθέσιμα είναι λειτουργικά τα 2 ή 3 και σε αυτά όταν βρέχει οι μηχανοδηγοί πρέπει να κρατούν ομπρέλα για να προστατευτούν από το νερό που εισέρχεται στις καμπίνες μηχανοδήγησης».

«Αυτοί που θα έπρεπε να είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα είναι οι διοικούντες της Η.Τ. και όχι οι εργαζόμενοι. Οσο η διοίκηση της Η.Τ. επιμένει να κάνει το άσπρο μαύρο τόσο εξοργίζει τους εργαζόμενους. Ενημερώνουμε τον πραγματικό διοικητή της εταιρείας, κύριο Ζηλιασκόπουλο, ότι κανείς από εμάς δεν φοβάται τις ποινές που επιβάλλει επειδή μιλάμε για τα υπαρκτά προβλήματα ή τις διώξεις που αντιμετωπίζουν όσοι τηρούν τις εσωτερικές διαδικασίες για την ασφάλεια της κυκλοφορίας, προστατεύοντας το δημόσιο συμφέρον». Η ΠΕΠΕ καταλήγει θυμίζοντας ότι στα Τέμπη δεν λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση, ενώ στη Δουκίσσης Πλακεντίας, που υπήρχαν ενδείξεις, «τα τρένα σταμάτησαν πριν από τον κίνδυνο».

Ακολούθησε η γραπτή ανακοίνωση του ΟΣΕ, που ξεκίνησε με την παραδοχή του σφάλματος του ρυθμιστή κυκλοφορίας, αλλά συνέχισε με επιλογή των όσων είχε ήδη αναφέρει δημόσια ο Π. Τερεζάκης και ειδικά των πιο ανώδυνων αναφορών του: «Σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε ο παραμικρός κίνδυνος για τους επιβάτες», «ο συρμός κινήθηκε σε σηματοτεχνικά χαραγμένη, δηλαδή ασφαλή διαδρομή», «η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση λειτουργούν κανονικά από το 2004». Το ότι πέρασαν τόσα χρόνια αλλά το επιτρόχιο ETCS ακόμη δεν λειτουργεί, παραλείπεται από την ανακοίνωση.

Οσοι διάβασαν έως εδώ και πίστεψαν ότι κάθε οργανισμός αναφέρεται μόνο στα σφάλματα των δικών του εργαζομένων, διαψεύδονται από τη συνέχεια της ανακοίνωσης του ΟΣΕ: «Ο μηχανοδηγός του Προαστιακού, αν και είδε τα δύο φωτοσήματα των οποίων οι ενδείξεις τον προειδοποιούσαν για την είσοδο του συρμού στις γραμμές του Μετρό, εν τούτοις τα ΠΑΡΑΒΙΑΣΕ (κεφαλαία στην ανακοίνωση) και τα δύο και αφού τα προσπέρασε σταμάτησε και επικοινώνησε με το ΣΚΑ».

Κατεπείγουσα εισαγγελική

Πάντως η Δικαιοσύνη δεν έδειξε να αρκείται στις εξηγήσεις περί ανθρώπινου λάθους και ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, Αριστείδης Κορέας, διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα για το σοβαρό περιστατικό.

Καταιγισμό ανακοινώσεων από τα κόμματα προκάλεσε η δημοσιοποίηση του συμβάντος την ώρα που η κυβέρνηση προσπαθούσε να το υποβαθμίσει.