«Ναυάγιο» Ζακύνθου: Κλειστόν λόγω ΜΗ έργων

Ο τίτλος αυτού του άρθρου κάλλιστα θα μπορούσε να είναι «Πόσο ακόμη θα πληρώνουμε τα φουσάτα των αρίστων;», αφού τις τελευταίες δύο εβδομάδες στη Ζάκυνθο οι κάτοικοι παρακολουθούν την ιλαροτραγωδία «Κλείνει το “Ναυάγιο”;» με έναν παντελώς ατάλαντο θίασο. 

Ας δούμε, όμως, τι προέκυψε: Στις 08.03.2023, σε μια από τις συνήθεις αυτοψίες που κάνει στο «Ναυάγιο» (στο πλαίσιο του προγράμματος «Λαέρτης») η επιστημονική ομάδα του Ευθύμιου Λέκκα, προέδρου του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, έλεγξε την περιοχή και συνέταξε μια έκθεση (09.03.2023), όπου ανέφερε ότι, λόγω της σεισμικής δραστηριότητας και της πιθανότητας κατολισθήσεων εξαιτίας της διάβρωσης και των ρωγμών στα πρανή, η παραλία δεν έπρεπε να είναι προσβάσιμη από τους τουρίστες, αλλά οποιαδήποτε επίσκεψη στο σημείο έπρεπε να περιορίζεται στον θαλάσσιο χώρο. Εν ολίγοις, το «Ναυάγιο» θα το βλέπουν όλοι από μακριά. 

Aπό όλους όσοι διαχειρίζονται τη διάσημη παραλία –Επιτροπή Ναυαγίου, Περιφέρεια, βουλευτής και λοιποί συγγενείς– κανείς δεν είχε ενημερωθεί για αυτή την εξέλιξη. Ώσπου, στις 16.03.2023, σε συνέντευξή του στον Σκάι, ο υπ. Τουρισμού Β. Κικίλιας δήλωσε ότι «θα κλείσει το “Ναυάγιο”, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα επιστημονικά δεδομένα του ΟΑΣΠ δεδομένης της μεγάλης επισκεψιμότητας της περιοχής κατά την τουριστική περίοδο, γιατί η ασφάλεια των πολιτών είναι προτεραιότητα της κυβέρνησης» [Η αλήθεια είναι ότι επί πολύ καιρό δεν μας έχει πείσει για κάτι τέτοιο η κυβέρνηση Μητσοτάκη]. Σημειωτέον, μέχρι τον προηγούμενο Σεπτέμβριο δεν τον συμβουλεύονταν τον κ. Λέκκα στις συσκέψεις που γίνονταν στο υπουργείο Τουρισμού για το θέμα (αυτό το γνωρίζουμε από επερωτήσεις στη Βουλή της κ. Νοτοπούλου και του κ. Αυλωνίτη του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και από τον κ. Αρσένη του ΜέΡΑ25 αλλά και από δηλώσεις του ίδιου του κ. Λέκκα στα Μέσα).

Όπως ήταν φυσικό, η είδηση προκάλεσε οργή και πανικό στους Ζακυνθινούς, αφού το δεύτερο σε επισκεψιμότητα μετά την Ακρόπολη μέρος στην Ελλάδα, από το οποίο κρέμεται η οικονομία της Ζακύνθου –λες και δεν έχει άλλες απίστευτες ομορφιές να δείξει το νησί– έκλεινε μέχρι νεωτέρας (έως τη φθινοπωρινή αυτοψία, δηλαδή). 

Damage control

Ήδη από τις κατολισθήσεις του 2018 γνωρίζουμε ότι είναι σαθρά τα πρανή. Είχε ξανακλείσει το «Ναυάγιο». Κατόπιν εισήγησης του κ. Λέκκα, τον Μάρτιο του 2019 είχαν οριστεί ζώνες επισκεψιμότητας: υψηλού κινδύνου-απαγορευμένης πρόσβασης (κόκκινη), μέσου κινδύνου-ελεγχόμενης πρόσβασης (κίτρινη) και χαμηλού κινδύνου-ελεύθερης πρόσβασης (πράσινη) (Φωτ. 2). Τον Σεπτέμβριο του 2022 υπήρξαν πάλι κατολισθήσεις. Τίποτα δεν άλλαξε, παρότι τέσσερα χρόνια τώρα ακούμε για τους αρίστους, τους νόμιμους ιδιοκτήτες της χώρας που θα τα λύσουν όλα, γιατί μόνο αυτοί επιτρέπεται και μπορούν να τα λύνουν. 

Αμέσως μετά το κύμα διαμαρτυρίας που υπήρξε από τους φορείς του τουρισμού στη Ζάκυνθο, μπήκε μπροστά η μηχανή αντιστροφής εντυπώσεων και απεμπόλησης ευθυνών. 

• Ο βουλευτής Ζακύνθου της Ν.Δ. Διονύσης Ακτύπης στις 17.03.2023 δήλωσε στον ρ/σ Stigma: «Δεν θα αποδοθούν ευθύνες σε εμάς ούτε στην Επιτροπή επειδή επί 40 χρόνια δεν γινόταν τίποτα. Από τη μια κατηγορούμαστε ότι πάμε με αναθέσεις να δώσουμε 2.730.000 ευρώ και από την άλλη πρέπει να πάμε και γρήγορα. Πώς πάει γρήγορα χωρίς ανάθεση και με διαδικασίες οι οποίες πρέπει να γίνουν για να είμαστε απόλυτα σύννομοι στην όλη αυτή ιστορία των έργων που πρέπει να γίνουν στην περιοχή; [σ.σ. Άρα, κ. βουλευτά, ξέρετε ότι δεν είστε σύννομοι με τις απευθείας αναθέσεις! Μήπως να το επισημαίνατε και σε όλο το κυβερνητικό σχήμα;] Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα βγάλαμε ένα μεγάλο κονδύλι για να μπορέσουμε να κάνουμε τα έργα τα οποία κάναμε [σ.σ. Ποια έργα κάνατε ακριβώς;]. Βρήκαμε τη σφοδρή αντίδραση της αντιπολίτευσης η οποία μιλούσε για διασπάθιση του δημοσίου χρήματος και ότι πάμε με αναθέσεις, ενώ δεν έχει εκταμιευτεί ούτε ένα ευρώ, αλλά δεν είναι ομολογία ανικανότητας ότι είχαμε τα χρήματα και δεν τα ξοδέψαμε [σ.σ. Εννοείται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ φταίει –μην το κουράζουμε– γιατί αναρωτιέται πού πάνε τα λεφτά. Δεν είστε ανίκανοι, παρεξηγημένοι είστε]. Ναι, κυβερνάμε τέσσερα χρόνια, αλλά με το “καλημέρα” που βγήκαμε, δεν πήγαμε στο “Ναυάγιο”». Και όμως, κ. Ακτύπη, από το 2019 καλλιεργήθηκε η ιδέα ότι μόνο το υπ. Τουρισμού θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα του «Ναυαγίου», κι εσείς ο ίδιος τρία χρόνια τώρα λέτε ότι θα σώσετε το πλοίο «Παναγιώτης» με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, αλλά ούτε ένα μίνιον δεν του έχετε περάσει του κακόμοιρου. 

• Η περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα ανακάλυψε το «Νέο Ναυάγιο» και προς στιγμήν θυμηθήκαμε τη «Νέα Αλλαγή» του Γιώργου Παπανδρέου με τα γνωστά καζάντια! Όπως δήλωσε σε μια άκρως αλαζονική τοποθέτησή της στις 20.03.2023 στον ρ/σ Stigma: «Ο κ. Λέκκας είχε κάνει σαφές από χρόνια ότι η επισκεψιμότητα πρέπει να γίνεται σε ζώνες. Αυτά δεν τα πήραμε ποτέ στα σοβαρά, ούτε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση ούτε από την κρατική μέριμνα [σ.σ. Θυμίστε μου ποιος κυβερνούσε τέσσερα χρόνια τώρα, σας παρακαλώ]. Ο κ. Λέκκας θέλει έξι μήνες για να έχει μια σαφή εικόνα, εγώ όμως του είπα ότι θέλω εντατική παρακολούθηση και αποτελέσματα σε ένα μήνα, γιατί τότε θα είναι πιο σαφής η τουριστική κίνηση στη Ζάκυνθο [σ.σ. Είδες, άμα είσαι περιφερειάρχης, τα λες τσεκουράτα!]. Δεν υπήρχε κανένας υπεύθυνος για τον έλεγχο και το “Ναυάγιο” ήταν στο έλεος κυριολεκτικά του Κυρίου [σ.σ. Ευαγγέλιο τα λόγια σας, κ. Κράτσα μου]. Για να ελεγχθεί ο χώρος πρέπει να δραστηριοποιηθεί πλήρως το φυλάκιο των Βολιμών, του Αγίου Νικολάου, κάτι για το οποίο πρέπει να συνεννοηθεί ο υπουργός με την ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου), στον χώρο της οποίας υπάρχει το φυλάκιο, για να έχουμε νερό κ.λπ., και χρειάζεται και ένα επιπλέον σκάφος». [Αυτές τις προϋποθέσεις ο σοφός λαός μας τις περιγράφει συνοπτικά και γλαφυρά ως εξής: «Ζήσε μαύρε μου να φας το Μάη τριφύλλι».]

Επίσης ανέφερε τα εξής: «Εγώ είδα το υπουργείο να έχει στο σχέδιό του την εφαρμογή των μέτρων, δηλαδή τη φύλαξη από πάνω, τα συγκεκριμένα σημεία θέασης, αλλά έμειναν στα σχέδια γιατί περιμέναμε τις αποφάσεις της Κτηματικής Υπηρεσίας [σ.σ. Δηλαδή, δεν φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ όπως λέει ο κ. Ακτύπης που δεν τσουλάνε οι αποφάσεις της Επιτροπής;] Εγώ δεν αισθάνθηκα την ανάγκη της παραίτησης γιατί είμαι εκεί για να δώσω λύσεις, γιατί, ως περιφερειάρχης, έχω τα εργαλεία για να δώσω λύσεις». Παρ’ όλα αυτά, δύο λεπτά αργότερα, δήλωσε: «Εμείς, η Περιφέρεια, στην επιτροπή είμαστε απλά ένα μέλος». Αποφασίστε, κ. Κράτσα, είστε η ίδια ή η αντ’ αυτής; 

Η Επιτροπή «έχω μακρύ όνομα για να κάνω μπούγιο» 

Πέρασε από διάφορα θεσμικά στάδια και, τελικά, τον Δεκέμβριο του 2021 πήρε τη μορφή της Επιτροπής Πρότυπης Τουριστικής Αξιοποίησης και Προστασίας του Ναυαγίου Ζακύνθου με δικαίωμα να αναθέτει έργα «κατά παρέκκλιση κάθε εθνικής νομοθεσίας». Κανένα από τα συνθετικά του τίτλου της δεν κατάφερε να δικαιώσει. Το μόνο που έκανε ήταν να αναθέσει (απευθείας εννοείται) τη φύλαξη της περιοχής (https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/364646_me-poion-ta-kane-plakakia-i-etaireia-fylaxis-toy-nayagioy) σε μια εταιρεία με τα γνωστά αποτελέσματα που έκαναν το νησί περίγελο σε όλη την οικουμένη. 

Η ιστορία της ξεκίνησε επί υπουργίας Χάρη Θεοχάρη, ο οποίος ήθελε να φτιάξει Ανώνυμη Εταιρεία για το «Ναυάγιο», μάλιστα 20 Ζακυνθινοί αιρετοί (υπεύθυνοι και οι ίδιοι για την κατάντια του τοπόσημου) τού έστειλαν επιστολή με την οποία χαιρέτιζαν την πρωτοβουλία του, ενώ η περιφερειάρχης κ. Κράτσα έλεγε ότι επιτέλους θα ασχοληθεί κάποιος σοβαρά με την περιοχή – και όλοι θα ζούσαν καλά και το «Ναυάγιο» καλύτερα… Τώρα, πάλι συζητιέται η επαναφορά του σχεδίου της Α.Ε. ως σίγουρου σωτήρα της κατάστασης. Θεοχάρη θα λέτε και θα κλαίτε!

Η αλήθεια είναι ότι καρκινοβατούσε εξαρχής. Η πρόεδρός της δεν πάτησε ποτέ το πόδι της στη Ζάκυνθο να δει, έτσι για το ξεκάρφωμα, τίνος πράγματος προεδρεύει. Έπειτα από έναν χρόνο λειτουργίας, στις 23.12.2022, η Επιτροπή ενέκρινε μελέτες για έργα όπως η περίφραξη, οι διάδρομοι, τα τρία σημεία θέασης και η χωροθέτηση της παραλίας. Στην ίδια συνεδρίαση κατήγγειλε τις δύο συμβάσεις που η ίδια είχε συνάψει με την εταιρεία φύλαξης, καθώς ο εργολάβος δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις. No comment! 

Μετά την απόφαση για το κλείσιμο του «Ναυαγίου» και θιγμένη από το γεγονός ότι δεν ενημερώθηκε, η Επιτροπή Ναυαγίου παραιτήθηκε, εκτός από την κ. Κράτσα.

Στρογγύλεψέ τα λίγο, ρε, τι σου ζητάνε; 

◈ Στις 17.03.2023 (Ionian TV) ο κ. Λέκκας δηλώνει τα εξής: «Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι –και παρά τις αντιδράσεις που εύλογα υπάρχουν– είναι ότι πρέπει να προέχει η ασφάλεια, γιατί δυστυχώς εδώ στη χώρα κοιτάμε τι θα γίνει τον επόμενο μήνα και πώς θα μπορέσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Τα τραγικά γεγονότα από τα Τέμπη είναι πρόσφατα και αυτό είναι και για μας ένας οδηγός. Τα πράγματα είναι πολύ ξεκαθαρισμένα: Στην παραλία, εκεί όπου είναι η πράσινη ζώνη και πήγαιναν μέχρι πέρυσι οι τουρίστες, θα πηγαίνουν μόνο όσοι έχουν κάποια ιδιαίτερη ανάγκη ή που δεν μπορούν να κολυμπήσουν» [Σε αυτό το τελευταίο σάς χάσαμε λίγο, δόκτωρ, αλλά τέλος πάντων]. 

◈ Στις 19.03.2023 (Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων): «Κακώς λέχθηκε ότι απαγορεύεται να πάμε στο Ναυάγιο. Μπορούν να αποβιβάζουν τα πλοία. Έχουμε μια ζώνη, την πράσινη ζώνη παλιότερα, ιδιαίτερων συνθηκών, όπου μπορούν να κάνουν μπάνιο. Όμως όχι να πάμε στη ζώνη αυτή 1.000 άτομα, αλλά 250, με βάση τα διεθνή πρότυπα. Να είναι μια διαδικασία εναλλαγής. Και τα πλοία να μην παραμένουν έξι ώρες, αλλά δύο. Αυτό συμφέρει και τους επιχειρηματίες, γιατί θα πάνε τρεις φορές. Τριπλάσιο πληθυσμό». 

Τι μεσολάβησε; Κάτι θα του είπαν του τύπου «Προφέσορα, κοίταξε τι θα κάνεις με το κωλόπαιδο το Ναυάγιο, γιατί η γεωδυναμική του συμπεριφορά τελευταία μας τα ’χει κάνει τσουρέκια, μετά συγχωρήσεως, είσαστε και επιστήμονας άνθρωπος! Δεν θα μας χαλάσει η πραγματικότητα μια ωραία προεκλογική ιστορία…» Δηλαδή τι να κάνει ο χριστιανός; Με ένα μποτοξάκι εδώ, λίγο υαλουρονικό εκεί, θα φύγουν οι ρωγμές από τα βράχια; 

Η τροπολογία 

Πάντως, ανεξαρτήτως του τι λένε οι διάφοροι αυτοσχέδιοι ηγετίσκοι, η τροπολογία (Φωτ. 3) που ψηφίστηκε στις 17.03.2023 στο νομοσχέδιο με το οποίο η κυβέρνηση ιδιωτικοποίησε το νερό, στο άρθρο 4, λέει ότι «Με κοινή απόφαση των υπουργών Τουρισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, απαγορεύεται η πρόσβαση στην παραλία του Ναυαγίου και στην οριοθετημένη ζώνη της παρ. 1», οπότε προσώρας το «Ναυάγιο» είναι μόνο «καρτ ποστάλ». 

Επίσης, «για το χρονικό διάστημα από την 17/3/2023 μέχρι και την 31/10/2013 η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων δύναται να προβαίνει στην ανάθεση υπηρεσιών φύλαξης της περιοχής […] κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης της εθνικής νομοθεσίας». Ας σταθούμε σε αυτό για λίγο: Η Περιφέρεια διόρισε τον Ιούλιο του 2022 Επιτροπή Παρακολούθησης Εκτέλεσης της Σύμβασης, η οποία, όμως, ενημερώθηκε για τον διορισμό της στις 30.10.2022, μία ημέρα πριν από τη λήξη της σύμβασης για τη φύλαξη. Ποιος εγκέφαλος σκέφτηκε να επιβραβεύσει την περσινή αποτυχία επαναλαμβάνοντάς την; 

Και μια απορία: Στις 20 Μαρτίου η Ρόδη Κράτσα έλεγε στον ρ/σ Stigma ότι «Ενδεχομένως κάποιες αρμοδιότητες της επιτροπής, όπως είναι η φύλαξη, να περάσουν στην Περιφέρεια». Δεν την είχαν ενημερώσει ότι είχε ήδη ψηφιστεί αυτό ή δουλευόμαστε; 

Κυβερνητική αβελτηρία 

Στις 21.02.2023, και με πιθανή ημερομηνία εκλογών την 9η Απριλίου, μαθαίνουμε ότι σε συνάντηση διάφορων φορέων με τον κ. Κικίλια, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ζακύνθου Φώτης Κόττης «απέσπασε τη διαβεβαίωση ότι τα απαραίτητα έργα στο πάνω μέρος για την ασφάλεια των επισκεπτών καθώς και εκείνα για τη συντήρηση του πλοίου αναμένεται να δρομολογηθούν τον επόμενο μήνα», με τη σεζόν να ξεκινάει τον Απρίλιο. Τι να πρωτοθαυμάσεις; Τα αντανακλαστικά ή την απύθμενη κοροϊδία; Καλά πήγε αυτό… 

Κι αν είναι ευκαιρία;

Μήπως αυτή η τελευταία περιπέτεια του πασίγνωστου τοπόσημου είναι μια ευκαιρία για να δούμε ότι το παραγωγικό μοντέλο της Ζακύνθου είναι σε σαθρή βάση, αφού είναι «μονοκαλλιέργεια» τουριστικών υπηρεσιών, και, ακόμα, μήπως ήρθε η στιγμή να δούμε στο σύνολό της αυτή την περιοχή πάνω από το «Ναυάγιο» που διαθέτει τόσους φυσικούς, ιστορικούς και θρησκευτικούς θησαυρούς, τους οποίους περιφρονούμε τόσα χρόνια και να γίνει μια πιο ολιστική προσέγγιση του τόπου; Υπάρχουν εμπεριστατωμένες προτάσεις στο νησί που μένουν αναξιοποίητες. Ας τις δει κάποιος υπεύθυνος…

ΥΓ. 1. Τι καταλάβαμε από τα παραπάνω; Τέσσερα χρόνια τώρα η Νέα Δημοκρατία ήταν στην αντιπολίτευση και γι’ αυτό δεν κατάφερε να κάνει κάτι για το «Ναυάγιο», αλλά τώρα που θα γίνει κυβέρνηση θα τα κάνει όλα αλφάδι.

ΥΓ. 2. Παλικάρια, τα 40 χρόνια έγιναν 44. Ρόδη, κερδάμε!