Καταργούν τη νομολογία για τα ύψη των κτιρίων

Με μια υπουργική απόφαση δύο παραγράφων η κυβέρνηση «ψηλώνει» τα κτίρια που θα μπορούν να χτίζονται στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και ταυτόχρονα «κονταίνει» τη δημόσια διοίκηση και τη Δικαιοσύνη καθώς καταργεί τη νομολογία που έθετε ώς τώρα περιορισμό στα ύψη και την αποδίδει σε «ελλιπή ενημέρωση».

Η απόφαση υπογράφεται από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκο Ταγαρά και έρχεται –όπως αναφέρει στον τίτλο– να «αποσαφηνίσει» μια πρόβλεψη του νόμου 4067/2012, δηλαδή του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Γιατί όμως να χρειάζεται αποσαφήνιση νόμος που ισχύει εδώ και μια δεκαετία;

Το σημείο τριβής αφορά το επιτρεπόμενο ύψος για τα κτίρια και τις σχετικές άδειες που εκδίδουν οι πολεοδομίες. Ο ΝΟΚ περιλαμβάνει διάφορες προβλέψεις για «μπόνους» στο επιτρεπόμενο ύψος, για παράδειγμα, ανάλογα με την κάλυψη του οικοπέδου ή το αν ο κατασκευαστής θα προβλέπει φυτεμένο δώμα στην οροφή. Ομως, πολλά χρόνια πριν από τον ΝΟΚ, ίσχυαν διατάγματα που αφορούσαν τους όρους δόμησης και έθεταν συγκεκριμένα όρια στα ύψη των κτιρίων.

Στον νόμο 4067/2012, εξάλλου, υπήρχε πρόβλεψη ώστε «οποιουδήποτε είδους διατάγματα» να είναι ισχυρότερα του ΝΟΚ. Η υπουργική απόφαση Ταγαρά, όμως, επιχειρεί να πει ότι αυτό δεν σημαίνει όλα τα διατάγματα αλλά εκείνα που ίσχυαν όταν ψηφίστηκε ο ΝΟΚ, ενώ κάνει λόγο για διατάξεις καταργημένες «ρητώς ή σιωπηρώς». Κάνει επίσης ειδική αναφορά στο βασιλικό διάταγμα του 1955 για την Αθήνα, υποστηρίζοντας ότι οι προβλέψεις του για τα ύψη των κτιρίων καταργήθηκαν με νομοθετικό διάταγμα της χούντας (ΓΟΚ 1973) και τα όρια και το πλήθος των ορόφων με τον νόμο 1577 (ΓΟΚ 1985).

Το θέμα είναι όμως ότι η Δικαιοσύνη είχε αποφανθεί σε πλήθος περιπτώσεων πως τα διατάγματα υπερισχύουν του ΝΟΚ. Στην περίπτωση του γνωστού ξενοδοχείου της οδού Φαλήρου κάτω από την Ακρόπολη, το Συμβούλιο της Επικρατείας με τις αποφάσεις 705 και 706 του 2020 έκρινε ότι «το ανώτατο ύψος των οικοδομών στην περιοχή Μακρυγιάννη είναι 21 μέτρα, σύμφωνα με το ειδικό διάταγμα της 30.8./9.9.1955 “Περί όρων δομήσεως εν Αθήναις” και όχι τα ανώτατα ύψη που ορίζονται από τον ΓΟΚ/1985 και τον ΝΟΚ/2012, όπως εσφαλμένως υπέλαβε η διοίκηση κατά το παρελθόν». Το τελευταίο διάστημα, μάλιστα, προέκυψε σοβαρή εμπλοκή ειδικά στην Αθήνα καθώς το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών ακύρωσε πέρυσι δύο οικοδομικές άδειες που είχαν εκδοθεί με βάση τον ΝΟΚ και έδιναν αέρα για περισσότερους ορόφους.

Ο κ. Ταγαράς, όμως, είχε απάντηση και γι’ αυτό καθώς απέδωσε τις δικαστικές αποφάσεις στην «έλλειψη ενημέρωσης, επεξήγησης και παροχής στη Δικαιοσύνη, εκ μέρους της διοίκησης, του συνόλου των αναγκαίων στοιχείων, των παραμέτρων και της κατά περίπτωση ειδικότερης τεχνικής φύσεως επιχειρηματολογίας για την κάθε κρινόμενη διοικητική πράξη, σε συνδυασμό με την εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου δόμησης».

Δύο εξαιρέσεις

Είναι, όμως, δυνατό με μια «αποσαφηνιστική» απόφαση υπουργείου να καταργείται η νομολογία των αποφάσεων της Δικαιοσύνης και να λύνεται η εμπλοκή στις πολεοδομίες όπου πολλοί υπάλληλοι αρνούνταν επί μήνες να υπογράψουν οικοδομικές άδειες; Η «Εφ.Συν.» ρώτησε σχετικά τον αντιδήμαρχο Αθηναίων, αρμόδιο για τη Δόμηση, Γιώργο Χ. Αποστολόπουλο, ο οποίος χαρακτήρισε την υπουργική απόφαση σαφή, υποστηρίζοντας ότι «ξεκαθαρίζει πως για τα ύψη των κτιρίων ισχύει ο ΝΟΚ και όχι τα βασιλικά διατάγματα». Ο αντιδήμαρχος εξαίρεσε μόνο ορισμένα ειδικά διατάγματα προστασίας, αναφέροντας ως παράδειγμα εκείνα για το Μετς και τη συνοικία Κυπριάδου.

Στον αντίποδα τέτοιων απόψεων, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) εξέδωσε χθες ανακοίνωση τονίζοντας ότι «η αποδοχή της νομολογίας είναι δείγμα χρηστής διοίκησης και όχι το αντίθετο». Η ΕΛΛΕΤ επικαλείται σειρά αποφάσεων του ΣτΕ (1383/2016, 796/2016), εκτός όσων ήδη προαναφέραμε, βάσει των οποίων τα ειδικά διατάγματα κατισχύουν του ΝΟΚ «ανεξάρτητα αν έχουν θεσπιστεί για λόγους προστασίας ή όχι».

«Η απόφαση του ΥΠΕΝ με την οποία τα διατάγματα του 1934 και του 1955 (για την Αθήνα) “δεν ήταν διατάγματα προστασίας”, ενώ το διάταγμα του 1955 έχει ήδη “καταστεί ανενεργό” ήδη από το 1973, επιχειρεί με λάθος τρόπο τη διόρθωση της εκκρεμότητας, χωρίς να ενσωματώνει τη νομολογία του ΣτΕ, και άρα εντείνει αντί να διορθώνει την αμφιβολία και την ανασφάλεια δικαίου», τονίζει η ΕΛΛΕΤ.

Υπενθυμίζει επίσης επιστολή της Εταιρείας στον κ. Ταγαρά από τις 23/5/2021 στην οποία του ζητούσε να εκδώσει εγκύκλιο ή να ρυθμίσει θεσμικά το θέμα των μέγιστων υψών σύμφωνα με τη νομολογία του ανώτατου δικαστηρίου. Μεταφέρει επίσης συγκεκριμένη διατύπωση του ΣτΕ βάσει της οποίας «δεν νοείται ισότητα στην παρανομία και συνεπώς, ακόμη και αν η διοίκηση κακώς εφήρμοσε τον νόμο σε άλλες περιπτώσεις, δεν υποχρεούνται ούτε η ίδια ούτε τα δικαστήρια να τον εφαρμόσουν κακώς στο μέλλον».