Διήμερο μπλακ άουτ στη «Διαύγεια»

Μέσα σε ένα βουνό από απευθείας αναθέσεις και αναθέσεις χωρίς διαγωνισμό που δόθηκαν τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια και της πανδημίας, η κυβέρνηση φαίνεται πως κατάφερε να αποφύγει αυτόν τον αγαπημένο της τρόπο επιλογής αναδόχου στη «Διαύγεια», το σύστημα στο οποίο αναρτώνται όλες οι αποφάσεις του δημόσιου τομέα προκειμένου να ισχύσουν.

Το σύστημα «Διαύγεια» έμεινε εντελώς εκτός λειτουργίας το τελευταίο Σαββατοκύριακο, ενώ τους προηγούμενους μήνες υπήρξαν χρονικά διαστήματα στα οποία έπεφτε για κάποια ώρα ή απαγόρευε στον επισκέπτη του να κάνει αναζήτηση για να βρει το έγγραφο που επιθυμούσε.

Σε μια εποχή όπου οι επιλογές ενημέρωσης από την κυβέρνηση έχουν συρρικνωθεί στο ελάχιστο, η «Διαύγεια» ήταν ένα από τα τελευταία ανοιχτά παράθυρα που επέτρεπαν σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη να βλέπει ποιος και τι αποφασίζει. Ποιος λοιπόν αποφάσισε να κλείσει και αυτή την τελευταία χαραμάδα δημοκρατίας; Μέσα από τα ερωτήματα που έθεσε η «Εφ.Συν.» στους τεχνικούς υπευθύνους του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δίνονται κάποιες απαντήσεις, απολύτως άξιες παρατήρησης:

● Από το 2019 που ανέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έγιναν δύο προσπάθειες να ανατεθεί το έργο αναβάθμισης της βάσης δεδομένων της «Διαύγειας», που δεν καρποφόρησαν. Το έργο, προϋπολογισμού λίγο πάνω από το 1 εκατομμύριο ευρώ, κόλλησε την πρώτη φορά σε δικαστική διαμάχη ανάμεσα στους δύο ενδιαφερόμενους να το αναλάβουν. Ακυρώθηκε, επαναπροκηρύχθηκε, νέα δικαστική διαμάχη προέκυψε και τελικά απεντάχθηκε από το ΕΣΠΑ που έληγε το 2021. Σε ένα διάστημα που δόθηκαν πάνω από 5 δισ. ευρώ σε αναθέσεις χωρίς διαγωνισμό, η κυβέρνηση ντράπηκε μία ακόμη ύψους 1,3 εκατομμυρίων;

● Το σύστημα «Διαύγεια» υπηρετεί τη διαφάνεια στον δημόσιο τομέα αδιάλειπτα από τον Οκτώβριο του 2010. Περίπου 130.000 χρήστες είναι διαπιστευμένοι να ανεβάζουν έγγραφα με τις αποφάσεις χιλιάδων φορέων. Μέσα του είναι φορτωμένα περίπου 54 εκατομμύρια έγγραφα και κάθε μέρα αναρτώνται από 15.000 έως 42.000 νέα. Το περίεργο είναι ότι τον τελευταία χρόνο παρατηρήθηκε αύξηση των αναρτήσεων που έφτασε το 30%. Πώς εξηγείται αυτό; Μάλλον, διότι περισσότεροι φορείς αποφάσισαν να ανεβάζουν και τα εντάλματα πληρωμής προμηθειών, ενώ πριν περιορίζονταν στις δεσμεύσεις ποσών.

● Το αποτέλεσμα αυτής της αύξησης των αναρτήσεων ήταν ότι η «Διαύγεια» έχει πλέον μέσα της φορτωμένα έγγραφα που αναλογούν σε όγκο δεδομένων 44 τεραμπάιτ (ΤΒ) ενώ το 2019 ήταν στα 18 ΤΒ. Δηλαδή από το 2010 έως το 2019 είχε συσσωρευθεί όγκος 18 ΤΒ που μέσα σε τρία χρόνια υπερδιπλασιάστηκε. Υπενθυμίζεται ότι ένα αρχείο εγγράφου PDF μπορεί να έχει όγκο ενός μεγκαμπάιτ (1 ΜΒ) και κάθε ΤΒ αντιστοιχεί σε 1 εκατομμύριο ΜΒ.

● Ομως, η «Διαύγεια» είχε σχεδιαστεί το 2010 με πρόβλεψη όγκου δεδομένων δεκαετίας έως τα 10 ΤΒ. Και τι έκανε η κυβέρνηση Μητσοτάκη βλέποντας αυτή τη διόγκωση; Οπως αναφέραμε, έβγαλε δύο διαγωνισμούς για αναβάθμιση που ακυρώθηκαν αφού ντράπηκε να κάνει ακόμη μία απευθείας ανάθεση…

● Τι νόημα όμως έχει να γίνονται απευθείας αναθέσεις αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ για λόγους κατεπείγοντος, «δημόσιας υγείας και ασφάλειας», όταν η σχετική απόφαση δεν μπορεί να αναρτηθεί στην «πεσμένη» «Διαύγεια»; Στο εύλογο ερώτημα, η απάντηση είναι απλή. Η «Διαύγεια» ουδέποτε σταμάτησε εντελώς να λειτουργεί για μεγάλα διαστήματα.

● Αυτό που συνέβη αρκετά συχνά τους τελευταίους μήνες είναι να κόβεται το σύστημα ευρετηρίασης. Αυτό, δηλαδή, που επιτρέπει σε κάθε... περίεργο να ψάχνει να βρει αποφάσεις με σύνθετη αναζήτηση και λέξεις-κλειδιά. Οι συνομιλητές μας απέκλεισαν το ενδεχόμενο να ασκείται πολιτική «σφράγισης των χαραμάδων» στην ενημέρωση. «Αν ίσχυε αυτό, θα είχε αφεθεί η «Διαύγεια» να καταρρεύσει εντελώς», υποστηρίζουν.

Αλήθεια είναι, πάντως, ότι οι εργαζόμενοι στις βάσεις δεδομένων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων προφανώς δεν μπορούν να γνωρίζουν εάν ασκούνται τέτοιες πολιτικές. Ξέρουν μόνο ότι και το περασμένο Σαββατοκύριακο αλλά και άλλα που προηγήθηκαν, αναγκάστηκαν να εργάζονται υπερωριακά για να κρατήσουν ζωντανή την παραφορτωμένη «Διαύγεια». Προφανώς, ουδείς θα τους χειροκροτήσει εάν σήμερα το σύστημα αρχίσει να λειτουργεί και πάλι. Θα μείνουν με την αγωνία για το πότε θα «ξαναπέσει», γιατί η κυβέρνηση δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα…