Ταπεινωτική παραίτηση Λετζέρι λόγω των επαναπροωθήσεων

Οι αποκαλύψεις για την εμπλοκή της Frontex σε ελληνικές επιχειρήσεις επαναπροώθησης προσφύγων και οι σοβαρές καταγγελίες για τον ρόλο του στη συγκάλυψη των παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους των ελληνικών αρχών οδήγησαν τελικά τον άλλοτε ισχυρό διευθυντή της ευρωπαϊκής συνοροφυλακής και ακτοφυλακής σε ταπεινωτική παραίτηση.

Ο Λετζέρι, που βρισκόταν στο τιμόνι της υπηρεσίας από το 2015, υπέβαλε την παραίτησή του την Πέμπτη κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Frontex, αποτελούμενο από εκπροσώπους των δυνάμεων ασφαλείας των κρατών-μελών της Ε.Ε. και ευρωπαϊκών θεσμών. Αντικείμενο της έκτακτης συνεδρίασης ήταν το μυστικό πόρισμα-κόλαφος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Καταπολέμηση της Απάτης, της γνωστής OLAF.

Σύμφωνα με πληροφορίες της ΟLAF προς ευρωβουλευτές της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών και Δικαιοσύνης, το πόρισμα 200 σελίδων καταλόγιζε στον κ. Λετζέρι και σε άλλα δύο ανώτατα στελέχη της διοίκησης βαρύτατες ευθύνες για μεθοδευμένη συγκάλυψη καταγγελιών που αφορούν επαναπροωθήσεις του ελληνικού Λιμενικού, ώστε να μην υπάρξει λογοδοσία. Οι μεθοδεύσεις περιλάμβαναν απόκρυψη στοιχείων και αφόρητες πιέσεις προς υφιστάμενους αξιωματικούς της υπηρεσίας και παραγκωνισμό τους, όπως και συστηματική υπονόμευση της αξιωματούχου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της υπηρεσίας.

Σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων της έκτακτης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, ο κ. Λετζέρι κλήθηκε να σχολιάσει το πόρισμα της OLAF και υπέβαλε την παραίτησή του με άμεση ισχύ. Το Διοικητικό Συμβούλιο την έκανε δεκτή και αποφάσισε την απαλλαγή του από περαιτέρω πειθαρχικές ή άλλες διαδικασίες. Με άλλα λόγια, ο ισχυρός άνδρας της Frontex, o οποίος είχε βρεθεί στο προσκήνιο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ύστερα από τις αποκαλύψεις του ευρωπαϊκού Τύπου για τον ρόλο του στη συγκάλυψη των ελληνικών επαναπροωθήσεων, επέλεξε τον δρόμο της διαφυγής προκειμένου να αποφύγει τις τεράστιες ευθύνες του.

«Επιστρέφω την εντολή μου στο Διοικητικό Συμβούλιο καθώς φαίνεται ότι η αποστολή της Frontex με βάση την οποία εκλέχτηκα και με βάση την οποία ανανεώθηκε η θητεία μου τον Ιούνιο του 2019 έχει αλλάξει σιωπηλά αλλά αποτελεσματικά», σημειώνει ο ίδιος στην επιστολή παραίτησης προς τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου. Ζητά μάλιστα «να χρησιμοποιήσω το υπόλοιπο της ετήσιας άδειάς μου που αριθμεί 61 ημέρες».

Ο κ. Λετζέρι δεν διευκρινίζει γιατί θεωρεί ότι άλλαξε η αποστολή της Frontex ή ποια αποστολή νόμιζε ο ίδιος πως υπηρετούσε, δεδομένου ότι το καταστατικό της υπηρεσίας και οι ιδρυτικές συνθήκες της Ε.Ε. καθιστούσαν υποχρεωτική και άνευ όρων τη διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων και κάθε άλλο παρά επέτρεπαν συγκάλυψη, παραπλάνηση, κακοδιοίκηση και συμμετοχή σε παράνομες επαναπροωθήσεις, πρακτικές που αποκαλύφθηκε πως αυτός εφάρμοζε κατά κόρον.

Μία μέρα πριν από την παραίτησή του, η δημοσιογραφική έρευνα πέντε ευρωπαϊκών μέσων, που απέκτησαν αντίγραφο της βάσης δεδομένων της Frontex, αποκάλυπτε ότι η υπηρεσία συμμετείχε σε 222 επιχειρήσεις του Ελληνικού Λιμενικού από τον Μάρτιο του 2020 ώς τον Σεπτέμβριο του 2021, που οδήγησαν σε συνοπτική απέλαση τουλάχιστον 987 προσφύγων, ενώ ο αριθμός μπορεί να φτάνει τους 8.355 πρόσφυγες. Τα περιστατικά καταγράφονταν με τον παραπλανητικό όρο «παρεμπόδιση αναχώρησης», ακόμα και όταν ήταν σαφές ότι επρόκειτο για πρόσφυγες που όχι απλώς είχαν εγκαταλειφθεί μεσοπέλαγα ακυβέρνητοι πάνω σε φουσκωτές σχεδίες liferaft από τις ελληνικές αρχές, αλλά είχαν νωρίτερα φτάσει σε ελληνικά νησιά.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι τον κ. Λετζέρι αντικαθιστά προσωρινά ο αρχαιότερος αναπληρωτής διευθυντής Αΐγια Καλνάγια και ότι σύντομα θα ξεκινήσει η διαδικασία τοποθέτησης νέου διευθυντή. Η Επιτροπή υπογράμμισε τον κρίσιμο ρόλο της Frontex στη διαχείριση των ευρωπαϊκών συνόρων με διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων και επανέλαβε τη δέσμευσή της στη συνεχή βελτίωση της υπηρεσίας.

Παραμένει άγνωστο πώς θα επηρεάσει η παραίτηση Λετζέρι το Ευρωκοινοβούλιο, που συνέρχεται για να αποφασίσει αν θα εγκρίνει τον απολογισμό της Frontex για το 2020, δίνοντας το πράσινο φως για τη συνέχιση της ροής της χρηματοδότησης προς την υπηρεσία. Η έγκριση έχει προς το παρόν παγώσει λόγω των καταγγελιών για συμμετοχή της Frontex σε επαναπροωθήσεις. Για διεθνή διασυρμό της χώρας έκαναν λόγο από τον ΣΥΡΙΖΑ ο βουλευτής Νεκτάριος Σαντορινιός και ο ευρωβουλευτής Κώστας Αρβανίτης. Ποινική δίωξη όσων συμμετείχαν σε αυτές τις αποτρόπαιες πρακτικές ζήτησε ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 Γιάνης Βαρουφάκης. Εξηγήσεις στη Βουλή ζήτησε από τον κ. Μηταράκη ο βουλευτής του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Γιώργος Καμίνης.