«Η Μόρια τώρα τέλειωσε, αλλά και η ζούγκλα που πάμε είναι επικίνδυνη»

Η Μόρια κάηκε, καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, εγκαταλείπεται ώρα με την ώρα, αλλά ακόμα δεν πέθανε. Ενα απάνθρωπο κολαστήριο ήταν πριν, ένα στρατόπεδο ψυχών που δεν έπρεπε να έχει υπάρξει ποτέ και μοιάζει σαν να έπαθε αυτό που της αξίζει, μια μετα-αποκαλυπτική φρίκη τώρα, μια κόλαση που οδηγεί όμως σε μια νέα κόλαση. Σαν μια υπόμνηση πως δεν μπορεί να υπάρχει παράδεισος για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Σαν να σου λένε: Αν περάσεις μια φορά από τις Μόριες αυτής της Γης, δεν μπορείς να ξεφύγεις. Κι όμως, οι κολασμένοι δεν εγκαταλείπουν τον αγώνα, φωνάζουν δυνατά «ελευθερία» και συνεχίζουν.

Μόλις ξεπεράσεις τα αστυνομικά μπλόκα κοντά στο στρατόπεδο Καρά Τεπέ, έξω από την πόλη της Μυτιλήνης ή τα μπλόκα των αγανακτισμένων ακροδεξιών από τη νότια πλευρά, αφού περάσεις τους ελαιώνες, φτάνεις στο κολαστήριο.

Η ασυνήθιστη σιωπή σπάει ενίοτε από πτήσεις αεροπλάνων και από σειρήνες της Πυροσβεστικής. Πού και πού κάποιος κρότος ή κάποια αντρική φωνή. Πρώτα έρχεται η μυρωδιά και μετά η εικόνα. Σαν μια καμένη, βομβαρδισμένη χωματερή. Αναθυμιάσεις παντού, καμένο πλαστικό, γκαζάκια κάτω από το λιοπύρι, εκατοντάδες λιωμένα καλώδια, κατεστραμμένα κοντέινερ, φονικές λαμαρίνες που σχεδόν πετάνε στον αέρα, σακιά από τσιγαρισμένα κρεμμύδια, νεκροί αρουραίοι στα στενά δρομάκια, πεταμένες κατσαρόλες, μαυρισμένα έγγραφα προσφύγων. Κανείς δεν μένει πια εδώ.

Ο καταυλισμός είχε μια διάταξη τριών ομόκεντρων κύκλων. Στο κέντρο, στο αρχικό στρατόπεδο των 3.000 ατόμων, δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο. Αλλά και προς τα έξω, από τις σκηνές και τα παραπήγματα εκτός του ΚΥΤ, ελάχιστα έχουν μείνει άθικτα, οι αναζωπυρώσεις της Τετάρτης και κυρίως της Πέμπτης κατέστρεψαν ό,τι είχε απομείνει. Βρεθήκαμε μέσα στο στρατόπεδο την ώρα μιας αναζωπύρωσης από γκαζάκια και διαβάζαμε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες να λένε για «νέες φωτιές που έβαλαν πάλι οι πρόσφυγες».

Στον κατάμαυρο λόφο αντικρίζεις μόνο άντρες και παιδιά, οι γυναίκες μαζί με τα μικρότερα πιτσιρίκια έχουν απομακρυνθεί, όπως και ο κύριος όγκος των προσφύγων, βρίσκονται στη «ζούγκλα», όπως τη λένε, στα λιόδεντρα, φτιάχνουν αυτοσχέδιες κατασκευές με καλάμια και πανιά. Οι άντρες, οι περισσότεροι εδώ είναι Αφγανοί και Πακιστανοί, ψάχνουν στα αποκαΐδια.

Το βασικό ζητούμενο είναι το νερό. Δύο βρύσες αποδεικνύονται πολύτιμες, οι άνθρωποι πλένονται και γεμίζουν δεκάδες μπουκάλια και με κάθε τρόπο τα μεταφέρουν στους νέους καταυλισμούς προς τη μεριά της θάλασσας, προς την πλευρά του στρατοπέδου Καρά Τεπέ.

Ο Μακχμπούλ Χοσέφ καθαρίζει επί ώρα έναν βρομερό κάδο σκουπιδιών με νερό, «τον χρειάζομαι για να βάλω μέσα τις κουβέρτες και ό,τι στρώμα βρω και να τα μεταφέρω» εξηγεί στα αγγλικά. Είναι από το Πακιστάν και έχει τρία μικρά παιδιά, η μικρότερη κόρη του γεννήθηκε πριν από 1,5 χρόνο στη Μόρια, στην οποία η οικογένεια έφτασε πριν από 17 μήνες. «Δεν έχω φάει τίποτα εδώ και 3 μέρες. Το ίδιο και η οικογένειά μου. Το μωρό μας έχει πυρετό εδώ και 4 μέρες και δεν έχει δει γιατρό. Κανείς δεν μας λέει τίποτα» λέει ο ίδιος.

Φαγητό μοιράστηκε όλες τις μέρες, αλλά δεν φτάνει για όλους. Εξω από κάποια σούπερ μάρκετ σχηματίζονται ουρές για νερό και ξηρά τροφή, κυρίως μπισκότα. «Μoria is a big big problem», μας λένε όλοι με ένα στόμα. «Μoria is finished» ακούγεται μια φωνή μέσα από ένα διαλυμένο κοντέινερ.

Στα μάτια τους δεν υπάρχει θλίψη ούτε απόγνωση. Μερικοί μας χαμογελούν, ελάχιστοι είναι κάπως επιθετικοί. Είναι ακόμα μια μέρα στον εφιάλτη. Τα παιδιά ακόμα παίζουν με ό,τι βρουν μπροστά τους. Ομως η κατάσταση έχει χειροτερέψει δραματικά.

Ενώ δεν έχει καταγραφεί καμία απώλεια ζωής, οι φωτιές έχουν αφήσει πλέον 12.000 αιτούντες άσυλο, μεταξύ των οποίων 2.200 γυναίκες και 4.000 παιδιά, χωρίς επαρκή καταλύματα, να κοιμούνται έξω στους δρόμους, στα χωράφια και στις παραλίες. Ανάμεσά τους υπάρχουν ευάλωτοι άνθρωποι, πολύ μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες, ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρίες.

Η πανδημία του κορονοϊού επιβαρύνει επιπλέον μια ήδη απελπιστική κατάσταση. Τις πρώτες ώρες η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν να στείλει 3 διμοιρίες ΜΑΤ αντί για Πυροσβεστική και υγειονομικό προσωπικό. «Καιγόμαστε, καίγονται οι σκηνές μας, τα πάντα καίγονται! Πού είναι η αστυνομία, πού είναι η Πυροσβεστική;» διηγούνται δυο άλλοι Πακιστανοί πρόσφυγες ότι κραύγαζαν πολλοί εγκλωβισμένοι το πρώτο βράδυ.

Κανείς από όσους μιλήσαμε δεν ξέρει ακριβώς πώς ξέσπασε η πυρκαγιά, μιλούν όμως όλοι για 3 διαφορετικές εστίες, η πρώτη στο κέντρο του στρατοπέδου κοντά στη... ρεσεψιόν, όπως λένε, κοντά στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου, τα οποία σήμερα είναι στάχτη. Οι άλλες δύο εστίες περιμετρικά του ΚΥΤ, με τη μία από αυτές να ξεσπά μετά την επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων και τη χρήση χημικών.

«Μέναμε με την οικογένεια σε έναν χώρο 4 τ.μ. πέντε άτομα. Η Μόρια τώρα τέλειωσε, αλλά και η ζούγκλα που πάμε είναι επικίνδυνη» λέει ο Φαρζάντ, ένας Αφγανός πατέρας τριών παιδιών, από την Καμπούλ, κουβαλώντας εξάδες νερού προς την οικογένειά του, η οποία βρίσκεται έξω στον δρόμο, μεταξύ Μυτιλήνης και Παναγιούδας, ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό 6 χλμ. βόρεια της πόλης, σε μια διαδρομή όπου έχουν συγκεντρωθεί τις τελευταίες μέρες οι περισσότεροι πρόσφυγες.