Το πόρισμα σας διαψεύδει, κ. υπουργέ

Αν οι διορισμένες από την ίδρυσή τους διοικήσεις του ΚΕΕΛΠΝΟ, του ΟΚΑΝΑ και όλων των ανάλογων φορέων είχαν την ίδια ευαισθησία και τον ίδιο εσωτερικό έλεγχο για τη λειτουργία τους όπως είχε και έχει έως σήμερα το ΚΕΘΕΑ, το ελληνικό Δημόσιο δεν θα μετρούσε ζημιές εκατομμυρίων, θα υπήρχαν λιγότερα κρούσματα διαφθοράς και αδιαφάνειας, ενώ οι πολίτες θα είχαν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους κάθε λογής οργανισμούς που εποπτεύονται από τα αρμόδια υπουργεία.

Παρουσιάζουμε εδώ το πόρισμα-φωτιά εσωτερικού ελέγχου του ΚΕΘΕΑ, το οποίο έσπευσε να χρησιμοποιήσει σαν όπλο ο υπουργός Υγείας για να δικαιολογήσει την πραξικοπηματική κατάργηση του αυτοδιοίκητου, αντί να χαιρετίσει την πολυετή προσπάθεια του φορέα να μην επιτρέπει σε κανέναν και σε τίποτα να κηλιδώσουν το έργο του.

Ανησυχητικές πληροφορίες

Στις αρχές του καλοκαιριού του 2018, η διεύθυνση του ΚΕΘΕΑ αξιολόγησε ως ιδιαίτερα ανησυχητικές πληροφορίες που σχετίζονταν με τη λειτουργία του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας και εκτίμησε ότι χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Με δυο λόγια, το βασικό ζήτημα ήταν ένας αμφιλεγόμενος αριθμός έκδοσης πιστοποιητικών εξάρτησης σε κρατουμένους των Φυλακών Διαβατών, αλλά και σειρά άλλων πράξεων που οδήγησαν σε απορρύθμιση αλλά και συγκρούσεις τα μέλη της θεραπευτικής κοινότητας.

«Επρόκειτο για τη συνέχεια καταγγελιών δραστηριοτήτων του υπευθύνου του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας, για μια μακρά περίοδο και μέχρι σχεδόν την κατάκλισή του από σοβαρή ασθένεια και τελικά την κατάληξή του, τον Φεβρουάριο 2018. Η εμπλοκή και άλλων στελεχών ενέτεινε τις ανησυχίες και τροφοδότησε την επιτακτικότητα ανάληψης πρωτοβουλίας διερεύνησης που θα αποσαφήνιζε την κατάσταση στο πρόγραμμα και, στον βαθμό του δυνατού, θα διαμόρφωνε ένα πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης».

Στο αναλυτικό ιστορικό του πορίσματος αναφέρεται η ιστορία του προγράμματος Προμηθέας (ξεκίνησε το 2012) και το πώς τελικά το συγκεκριμένο πρόγραμμα με έδρα τη Θεσσαλονίκη ενσωμάτωσε τις μονάδες: Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Θεσσαλονίκης, Θεραπευτική Κοινότητα στις Φυλακές Διαβατών και Συμβουλευτική στο Πλαίσιο του Σωφρονιστικού Συστήματος, ενώ ταυτόχρονα δόθηκε η κατεύθυνση ώστε να δημιουργηθεί ειδική πτέρυγα αποκλειστικής θεραπευτικής δραστηριοποίησης στις Φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης που θα φιλοξενούσε τη θεραπευτική κοινότητα.

Πρωτόγνωρα διλήμματα

Η ομάδα εργασίας παραθέτει στο πόρισμά της τον τρόπο που διερεύνησε πλήρως τις καταγγελίες (τη μελέτη του συνόλου των εγγράφων, επιτόπιες επισκέψεις στη διάρκεια των οποίων προγραμματίστηκαν συναντήσεις με τους εργαζομένους στο πρόγραμμα, τους εμπλεκόμενους με τη λειτουργία του, πρόσωπα που έχουν σημαντική σύνδεση με το πρόγραμμα κ.λπ., αλλά και μελέτη πορισμάτων θεσμικών οργάνων του οργανισμού στη διάρκεια της λειτουργίας του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας.

«Τα στελέχη της ομάδας εργασίας αντιμετώπισαν πρωτόγνωρα διλήμματα και μεγάλη αμηχανία συγκρότησης απαντήσεων σε ζητήματα ιδιαίτερα που σχετίζονται με δραστηριότητες, οι οποίες ενδεχομένως να επέφεραν μέχρι και τη νομική έγκληση του ΚΕΘΕΑ. Μαρτυρίες που με βεβαιότητα κατατέθηκαν στην ομάδα επώνυμα, συνέκλιναν σε ενδείξεις αρκετά συχνά παρουσιασμένες ως βεβαιότητες που συνέθεταν άγνωστες για τον οργανισμό και τις λειτουργίες των μονάδων του καταστάσεις.

»Εξαιτίας αυτού η ομάδα εργασίας απαιτήθηκε να επανεξετάσει, να επεξεργαστεί επανειλημμένως και να συνδυάσει πληροφορίες επιχειρώντας να τεκμηριώσει βάσιμα οποιαδήποτε απόρριψη ή αποδοχή δεδομένων. Κρίσιμη επίπτωση αυτής της διαδικασίας είναι η καθυστέρηση της ολοκλήρωσης του πορίσματος και η παράδοσή του στον διευθυντή ΚΕΘΕΑ (σ.σ. Ιούνιο του 2019) μετά από δύο αιτήματα παράτασης της κατάθεσης». Είναι ακριβώς το σημείο όπου ακόμα και κάθε κακοπροαίρετος μπορεί να διαπιστώσει το τι σημαίνει για το ΚΕΘΕΑ ο εσωτερικός έλεγχος, που δεν αφορά πρωτίστως οικονομικού τύπου ατασθαλίες, αλλά κυρίως παραβίαση της δεοντολογίας και των αρχών του φορέα.

Συνοπτικά βασικά συμπεράσματα του πορίσματος

■ Αναφέρθηκε συστηματική εμπλοκή κάποιων εργαζομένων σε δραστηριότητες οριακής νομιμότητας, αν όχι παράνομης συμπεριφοράς. Η εκτεταμένη συστηματική χρήση παράνομων ουσιών για σημαντικό χρονικό διάστημα από προσωπικό και μέλη επαναλήφθηκε είτε ως βάσιμη υποψία είτε ως βεβαιότητα.

■ Στο διάστημα αυτό, ζητήματα που ανέκυπταν σχετικά με οικονομικές ατασθαλίες, διοικητικές υπερβάσεις και αστοχίες κλινικού σχεδιασμού αντιμετωπίστηκαν ως θέματα δευτερεύουσας προτεραιότητας.

■ Αναδείχτηκε η έκδοση βεβαιώσεων σε μέλη που παράτυπα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα (προφασιζόμενα πρόβλημα εξάρτησης), αλλά και κυρίως η χρήση (από πλευράς τους) νομικών ευεργετημάτων.

■ Υπήρξαν κατ’ επανάληψη αναφορές που συνέκλιναν στη διαμόρφωση αντίληψης για πιθανή λειτουργία παρακυκλώματος, που αξιοποιούσε τα ενεργήματα που προβλέπει ο νόμος, και είναι σημαντικό να διερευνηθεί η πιθανότητα συνέχισης της δραστηριοποίησής του. Το παρακύκλωμα μπορεί να συνδεόταν με δικηγόρους, σωφρονιστικούς υπαλλήλους, χωρίς με βεβαιότητα να μπορούν να αποκλειστούν στελέχη του οργανισμού. Η αίσθηση έλλειψης προστασίας από το προσωπικό, οι ασαφείς διαδικασίες και τα κριτήρια για τις προϋποθέσεις ένταξης στη Θ.Κ. στα Διαβατά είναι προφανές ότι διακυβεύουν τους θεραπευτικούς στόχους του προγράμματος και συμβάλλουν στην αλλοίωση του κύρους του Οργανισμού.

■ Η κατάχρηση εξουσίας, το κλίμα ανασφάλειας, οι αποφάσεις που δεν προκύπτουν ως αποτέλεσμα των θεσμοθετημένων διαδικασιών.

■ Για το στελεχικό δυναμικό του θεραπευτικού προγράμματος ΚΕΘΕΑ Προμηθέας αλλά και των ευρύτερων υπηρεσιών που λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη τα εξαιρετικής σοβαρότητας γεγονότα, τα οποία στιγμάτισαν τη λειτουργία του προγράμματος, συνδέθηκαν αποκλειστικά με δύο πρόσωπα και κατά συνέπεια μετά την αποχώρησή τους το πρόγραμμα μπορούσε να επανέλθει σε φυσιολογική λειτουργία. Αποψη της ομάδας εργασίας, ωστόσο, είναι ότι τα αίτια, οι συνέπειες, καθώς και ενέργειες αποτροπής παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον δεν προέκυψε να έτυχαν ουσιαστικής επεξεργασίας. Η έγκριση της εισήγησης και η εφαρμογή των διοικητικών μέτρων που εισηγήθηκε ο ειδικός διευθυντής δεν ήταν ικανές από μόνες τους κινήσεις να ανατρέψουν τους όρους λειτουργίας του προγράμματος.

■ Η συμμετοχή των μελών στις υπηρεσίες του προγράμματος χαρακτηρίζεται από σταθερότητα πάντως σε όλες τις φάσεις υποστήριξης. Αν και δεν δικαιώνονται οι προσδοκίες ανάπτυξης της Θεραπευτικής Κοινότητας στις Φυλακές Διαβατών ως προς τις εισαγωγές αλλά και τη μέση δύναμη μελών.

Τι δεν καταλαβαίνει;

«Η παρέμβαση στο σωφρονιστικό σύστημα είναι γνωστό ότι απαιτεί πολλή προσοχή και αποτελεσματική διαχείριση σχέσεων με πολλά μέρη που δεν εκκινούν από τις ίδιες αφετηρίες και δεν συμμερίζονται τις ίδιες αρχές που το θεραπευτικό πρόγραμμα έχει και υπηρετεί. Το ΚΕΘΕΑ πρέπει να προφυλαχτεί από οποιαδήποτε ενδεχόμενη έγκληση μπορεί να βλάψει τη φήμη του. Η έγκληση αυτή είναι πολύ πιθανή όταν συμπεριφορές, όπως αυτές που αναδείχτηκαν από τις μαρτυρίες όσων συμμετείχαν στη διερεύνηση, γίνονται ανεκτές ή αγνοούνται. Εστω και αν πρόκειται για πρόσωπα που δεν υφίστανται σήμερα στο πρόγραμμα, δεν παύει να αποτελεί αδιανόητη αδράνεια ο μη εντοπισμός τους, η άγνοια και η ανοχή».

Τι είναι άραγε εκείνο που κάνει ότι δεν καταλαβαίνει ο Βασ. Κικίλιας «αξιοποιώντας» το συγκεκριμένο πόρισμα;

24ωρη απεργία κήρυξαν οι εργαζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ

Η γενική συνέλευση του συλλόγου εργαζομένων στο ΚΕΘΕΑ αποφάσισε με συντριπτική πλειοψηφία την πραγματοποίηση 24ωρης απεργίας σήμερα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που καταργεί το αυτοδιοίκητο του οργανισμού και ρυθμίζει τον διορισμό νέας διοίκησης από τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια.

«Θεωρούμε το Δ.Σ. που διορίστηκε ως ένα κομματικό Δ.Σ., που δεν μπορεί να έχει νομιμοποίηση στα μάτια των εργαζομένων και, όπως κάθε κομματικό Δ.Σ., δεν διασφαλίζει τη χρηστή διοίκηση. Σε κάθε περίπτωση, παραμένουμε στις θέσεις μας για την ανάγκη αυτοδιοίκητου, όχι μόνον του ΚΕΘΕΑ, αλλά όλων των οργανισμών δημόσιας υγείας και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για αυτό», αναφέρουν οι εργαζόμενοι.

Την ίδια ώρα, ανακοίνωση που υπογράφεται από το τμήμα ενημέρωσης του ΚΕΘΕΑ επικρίνει τη στάση του υπουργού Υγείας που «επιχειρεί την κομματικοποίηση του ζητήματος του ΚΕΘΕΑ», σημειώνοντας πως «η μετατροπή της υπόθεσης σε πεδίο αντιπαράθεσης Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ φέρνει σε όλο και πιο δύσκολη θέση τον Οργανισμό, τους εξυπηρετούμενους και τους εργαζόμενούς του. (...) Μπορεί η αντιπαράθεση να εξυπηρετεί την προσπάθεια των πολιτικών κομμάτων να κερδίσουν τις εντυπώσεις, αλλά βλάπτει σοβαρά το ΚΕΘΕΑ και την αποστολή του».