Δασκάλα στην πυρά για προβολή βραβευμένου φιλμ

Ετος 2023. Ελλάδα. Αθήνα. Δασκάλα δημόσιου σχολείου επιλέγει να προβάλει μια ξενόγλωσση βραβευμένη ταινία σε μαθητές και μαθήτριες της Δ' Δημοτικού προκειμένου να μιλήσει για την αποδοχή της διαφορετικότητας, την τοξική αρρενωπότητα, τα διαρκή «πρέπει» που επιβάλλει η κοινωνία στα άτομα ήδη από την παιδική ηλικία, για την ομοφοβία.

Αυτή της η επιλογή προκάλεσε την αντίδραση δύο γονέων που προχώρησαν σε επίδοση εξωδίκου στο υπουργείο Παιδείας αλλά και την κατακραυγή μερίδας χρηστών του διαδικτύου που -στην καλύτερη περίπτωση- ζητούν την απόλυσή της, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που την υβρίζουν και απειλούν ακόμη και τη σωματική της ακεραιότητα βασιζόμενοι εν πολλοίς στους πηχυαίους τίτλους διαφόρων ιστοσελίδων που κάνουν λόγο για ταινία «ερωτικού περιεχομένου».

Ποια είναι, όμως, αυτή η ταινία; Πρόκειται για το «Αγόρια στο ντους» (Shower Boys) του Σουηδού σκηνοθέτη Κρίστιαν Ζέτερμπεργκ, γνωστού για την απεύθυνσή του στο νεανικό κοινό. Το έργο έχει αποσπάσει πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων και αυτό της Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας Μικρού Μήκους για Παιδιά, από την Ευρωπαϊκή Ενωση Κινηματογράφου για Παιδιά (ECFA) το 2022 και προτείνεται για ηλικίες από 11 έως 18 ετών.

Το φιλμ εστιάζει σε δύο νεαρά αγόρια που ανακαλύπτουν τις «νόρμες» και τα «όρια» της αρσενικής φιλίας, ενώ δείχνει την αγωνία και την προσπάθειά τους να αποδείξουν τον ανδρισμό και την αρρενωπότητά τους. Ολα ξεκινούν όταν ο προπονητής τους με έντονο ύφος τούς βάζει να αναρωτηθούν τι είναι αυτό που τους κάνει άντρες, με τη χαρακτηριστική φράση: «Είστε άντρες ή ποντίκια;».

Επιστρέφοντας σπίτι, οι δύο πρωταγωνιστές, ο Βίγκο και ο Νόελ, εμφανώς προβληματισμένοι, ψάχνουν εναγωνίως λίγες τρίχες στα εφηβικά τους σώματα προκειμένου να βεβαιωθούν ότι «είναι πράγματι άντρες», χτυπούν με δύναμη το στέρνο τους σαν γορίλες και προκαλούν ο ένας τον άλλον κάνοντας μπρα ντε φερ για να δουν ποιος είναι ο πιο δυνατός, όπως δηλαδή ορίζουν τα ασφυκτικά κοινωνικά «πρέπει» για τα αγόρια. Στο πλαίσιο του παιχνιδιού τους, ανταλλάσσουν ένα φιλί.

Αυτή η σκηνή προκάλεσε «σοκ» σε έναν μαθητή του σχολείου όπου προβλήθηκε το εννιάλεπτο φιλμ, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο δικηγόρος της οικογένειας που έστειλε εξώδικο στον διευθυντή του σχολείου, στη διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στο υπουργείο Παιδείας, ζητώντας να ξεκαθαριστεί αν το υλικό που προβλήθηκε μέσα στην τάξη είναι εγκεκριμένο αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο της εκπαιδευτικού.

«Το παιδί γύρισε από το σχολείο σε άθλια ψυχολογική κατάσταση, άρρωστο και κάνοντας εμετούς» («Κοινωνία Ωρα MEGA»), είπε ο δικηγόρος Χαράλαμπος Κατσιβαρδάς, ο οποίος μάλιστα εξερράγη όταν δημοσιογράφος της εκπομπής χαρακτήρισε το φιλί της επίμαχης σκηνής «αθώο», λέγοντας:

«Δεν υπάρχει αθώο φιλί. Θα θέλατε τα παιδιά σας, τα αγόρια σας δώδεκα ετών να φιλιόντουσαν μεταξύ τους στο στόμα και να ήταν αθώο φιλί; Κάτι τέτοιο δεν γίνεται αποδεκτό», ενώ σε άλλη του τοποθέτηση ισχυρίστηκε ότι: «Το θέμα δεν είναι η ομοφυλοφιλία αλλά ότι η προβολή της ταινίας έγινε χωρίς την παραμικρή διεπιστημονική προσέγγιση ή την προηγούμενη πληροφόρησή τους για τέτοιου είδους ευαίσθητα, καίρια και ακανθώδη ζητήματα» (protothema.gr).

Βέβαια, ο κ. Κατσιβαρδάς, όπως και πολλοί από τους εξαγριωμένους χρήστες του διαδικτύου που ζητούν η δασκάλα να καεί στην «πυρά» δεν φαίνεται να γνωρίζουν το περιεχόμενο της ταινίας την οποία, ωστόσο, καταδικάζουν και χαρακτηρίζουν οριακά πορνό. «Πρόκειται για ένα αποτροπιαστικό θέαμα. Μιλάμε για ομοφυλοφιλικές περιπτύξεις αγοριών σε τουαλέτες που παρουσιάστηκαν σε μαθητές Δημοτικού», δήλωσε ο δικηγόρος της οικογένειας μιλώντας στο enikos.gr.

Δεν κάνει εντύπωση η φρασεολογία του κ. Κατσιβαρδά. Πρόσφατα, έδωσε συνέντευξη στον Στέφανο Χίο υπεραμυνόμενος του κόμματος Ελληνες του καταδικασμένου χρυσαυγίτη Ηλία Κασιδιάρη, κάνοντας λόγο για «απέλπιδες προσπάθειες του συστήματος να ανακόψει ανεπιτυχώς τη ραγδαία μας άνοδο», ενώ σε άρθρα του στην «Ελεύθερη Ωρα» και στο «Μακελειό» έγραφε για «Βιομηχανία του Αντισυνταγματικού Ολοκαυτώματος», για «Ενιαίο Εθνικό Δόγμα - ψήφο στους Ελληνες» και «Η Δημοκρατία Εν Τάφω - ο Επιθανάτιος ρόγχος του Συντάγματος» αναφερόμενος και πάλι στον αποκλεισμό του κόμματος Κασιδιάρη από τις εκλογές.

Ομως, ο «δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω» -έτσι υπογράφει τα κείμενά του- έχει άποψη και επί των εκπαιδευτικών θεμάτων: «Είμεθα η μόνη χώρα παγκοσμίως η οποία διά μέσου της παιδείας δεν προάγεται ο ελληνικός πολιτισμός, το έθνος, η γλώσσα, και το εκπαιδευτικό σύστημα εκτρέφει ραγιάδες, γενίτσαρους και ριψάσπιδες, ενάντια εις την πολυσχιδή και δαψιλή Ελλαδική μας ιστορία.

Η εκπαίδευση έχει συνθλιβεί υπό του ολετήρος της Μαρξιστικής φληναφηματολογίας, τα υγιή ιδεώδη και πρότυπα κατασυκοφαντούνται, λοιδορούνται και αποκλείονται με αποτέλεσμα να αποθεώνονται πρότυπα τα οποία επιφέρουν μόνον σύγχυση και παράγουν συμβιβασμένους και παρά φύση σκεπτόμενους πολίτες».

Από την άλλη, ο επιστημονικός φορέας για την ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων «Οrlando LGBT+», σε σχετική ανακοίνωσή του, αναφέρει ότι τα ερευνητικά δεδομένα επιβεβαιώνουν πως παρόμοια ερεθίσματα επιδρούν ευεργετικά σε παιδιά και εφήβους καθώς «η αμφισβήτηση επιβλαβών έμφυλων στερεοτύπων προάγει την ψυχική υγεία, βελτιώνει τις έμφυλες σχέσεις των παιδιών και τις σεξουαλικές σχέσεις εφήβων και νέων, μειώνει την επίδραση των διακρίσεων, ενισχύει τα δημοκρατικά αντανακλαστικά και το αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ ομηλίκων και καλλιεργεί εν τέλει καλύτερους πολίτες».

Ο φορέας δεν παραλείπει να αναφερθεί και στη μονομερή αλλά και ακραία συντηρητική διαχείριση του θέματος από τα περισσότερα ΜΜΕ: «Η ίδια η ιδέα ότι οποιαδήποτε μορφή εκδήλωσης της ποικιλομορφίας στην έκφραση και επιτέλεση του φύλου και της σεξουαλικότητας μπορεί να “τραυματίσει” ψυχικά παιδιά και έφηβα άτομα είναι μια στυγνή εργαλειοποίηση των σχετικών εννοιών και των ίδιων των ΛΟΑΤΚΙ+/κουήρ παιδιών, και αν δεν αντιμετωπίζεται άμεσα οδηγεί σε βαριές συνέπειες» και προσθέτει:

«Τα ΛΟΑΤΚΙ+ και ειδικότερα τα τρανς παιδιά και έφηβα άτομα είναι αυτά που θυματοποιούνται συνεχώς στο σχολικό πλαίσιο και αλλού, και η δική τους σωματική ακεραιότητα και ψυχοσυναισθηματική σταθερότητα δεν έχουν ακόμα με κανέναν τρόπο διασφαλιστεί, ούτε φαίνεται να αφορούν τον δημόσιο λόγο».

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος απορρίπτει τους ισχυρισμούς ότι η ταινία είναι ερωτικού χαρακτήρα και ότι απεικονίζει σεξουαλικές περιπτύξεις μεταξύ παιδιών, κάνοντας λόγο για «παραπληροφόρηση» των ΜΜΕ. «Το "Αγόρια στο ντους" χρησιμοποιείται καθημερινά σε εκπαιδευτικές πλατφόρμες σε ολόκληρη την Ευρώπη και το έχουν δει χιλιάδες παιδιά, από την πρώτη του προβολή, το 2021.Στηρίζουμε απερίφραστα την απόφαση της δασκάλας να χρησιμοποιήσει την ταινία στη σχολική αίθουσα», δήλωσε ο Κ. Ζέτερμπεργκ στην «Εφ.Συν.», δείχνοντας, μάλιστα, μεγάλο ενδιαφέρον και παρακαλώντας μας να τον κρατήσουμε ενήμερο για την πορεία της υπόθεσης.

Μεταφρασμένη η δήλωση του σκηνοθέτη στα ελληνικά:

«Πληροφορηθήκαμε πως η ταινία μας, «Αγόρια στο Ντους», ήρθε στη δημοσιότητα καθώς ένας γονέας φέρεται να κατήγγειλε μια εκπαιδευτικό που πρόβαλε το φιλμ σε παιδιά.

Υπήρξαν ισχυρισμοί πως αυτό το μικρού μήκους φιλμ είναι ερωτικού περιεχομένου και απεικονίζει
σεξουαλικές περιπτύξεις μεταξύ παιδιών. Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν έχουν καμία λογική, και ως σκηνοθέτες,
αδυνατούμε να κατανοήσουμε πώς η ταινία και η θεματική της θα μπορούσε να ερμηνευτεί κατ’ αυτόν τον τρόπο. Η ταινία δεν δείχνει απολύτως τίποτα τέτοιο.

Αυτή η παραπληροφόρηση που έχει γιγαντωθεί σε κάποια ελληνικά ΜΜΕ είναι εντελώς λανθασμένη και,
πραγματικά, έχουμε σοβαρές αμφιβολίες ότι κάποιος από όσους ισχυρίζονται τα παραπάνω έχει δει την ταινία. 

Το «Αγόρια στο Ντους» αφηγείται μια  ιστορία αρσενικής φιλίας, πώς δύο πολύ καλοί φίλοι εξερευνούν τις νόρμες της αρρενωπότητας, τι σημαίνει «να γίνεις άντρας» και, σε τελική ανάλυση, πώς η φιλία τους αυτή δέχεται αμφισβήτηση αλλά και υποστήριξη από τους ενήλικες γύρω τους. Είναι ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο φιλμ, με πληθώρα βραβείων στο ενεργητικό του, συμπεριλαμβανομένου αυτού της Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας Μικρού Μήκους για Παιδιά, από το ECFA (Ευρωπαϊκή Ενωση Παιδικών Ταινιών), το οποίο μάλιστα φέρει την αιγίδα πολλών ευρωπαϊκών κινηματογραφικών Ινστιτούτων, ανάμεσά τους και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

Το «Αγόρια στο Ντους» χρησιμοποιείται καθημερινά σε εκπαιδευτικές πλατφόρμες σε ολόκληρη την Ευρώπη και το έχουν δει χιλιάδες παιδιά, από την πρώτη του προβολή, το 2021. Στηρίζουμε απερίφραστα την απόφαση της δασκάλας να χρησιμοποιήσει την ταινία στη σχολική αίθουσα. Οι ταινίες πρέπει να συζητιούνται και να υπάρχει διάλογος αλλά είναι προβληματικό όταν γίνονται ισχυρισμοί πάνω σε μία ολωσδιόλου λανθασμένη βάση. Ελπίζουμε πως το ελληνικό κοινό θα επιδείξει κριτική σκέψη, φιλτράροντας τις πληροφορίες που διακινούνται και ότι θα βρουν χρόνο να παρακολουθήσουν την ταινία εάν τους δοθεί η ευκαιρία»

Διενέργεια ΕΔΕ

Η ταινία εμπεριέχεται σε έναν κατάλογο 92 σύγχρονων ελληνικών και ξένων ταινιών στον οποίο έχουν δωρεάν πρόσβαση εκπαιδευτικοί και των δύο βαθμίδων για χρήση στο πλαίσιο των μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος σπουδών των σχολείων, μέσω της πλατφόρμας CINEDU του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, που αποτελεί τον κύριο φορέα άσκησης της κινηματογραφικής πολιτικής με τη νομική μορφή του κοινωφελούς μη κερδοσκοπικού Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και το οποίο εποπτεύεται από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η πλατφόρμα κατηγοριοποιεί το «Αγόρια στο ντους» για τις τάξεις του Γυμνασίου.

Η υπόθεση διερευνάται από την αρμόδια διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και εφόσον κριθεί αναγκαίο θα ζητηθεί η διενέργεια ΕΔΕ. Ομως αυτό δεν φαίνεται να ικανοποιεί τους γονείς που εκκίνησαν τη διαδικασία, με τον δικηγόρο τους να απειλεί τη δασκάλα και «άλλους εμπλεκόμενους» με αγωγές, την ώρα που το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) διευκρινίζει σε χθεσινή ανακοίνωσή του ότι δεν έχει εγκρίνει τις ταινίες οι οποίες είναι αναρτημένες στην ψηφιακή πλατφόρμα κινηματογραφικών ταινιών CINEDU του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.

Εν έτει 2023, στην Ελλάδα του «Μένουμε Ευρώπη», διώκεται μια εκπαιδευτικός επειδή κάποιοι πιστεύουν -και φοβούνται- ότι αν τα παιδιά τους δουν δύο αγόρια ή δύο κορίτσια να ανταλλάσσουν ένα φιλί θα γίνουν ομοφυλόφιλα, αλλά δεν τους ενδιαφέρει αν τα ίδια αυτά παιδιά ακούν και αναπαράγουν τους χυδαίους στίχους των διαφόρων τράπερ ή αν κάποια άλλα παιδιά επιστρέφουν σπίτια τους γεμάτα μώλωπες και φόβο, υποφέροντας και νιώθοντας εγκλωβισμένα επειδή κάποιοι σαν αυτούς αποφάσισαν τι είναι «φυσιολογικό» και τι όχι. Αλλωστε, και η ταινία ξεκινάει και τελειώνει, κυριολεκτικά, με τη φωνή ενός πατέρα που αγωνιά μήπως και το παιδί του είναι ομοφυλόφιλο...