«Το σχολείο που μας χωράει» δεν «χώρεσε» στον Δήμο Γλυφάδας

Συνέβη πριν από λίγες μόλις μέρες. Το θέμα έχει λάβει ήδη διαστάσεις. Ο δήμαρχος δεν θέλησε να κάνει καμία δήλωση. Ωστόσο το ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό καθώς αφορά: παιδιά, εκπαιδευτικούς, γονείς, θεσμικούς παράγοντες και την Εκκλησία. Οταν σε όλα τα παραπάνω μπει και το θέμα «καταπολέμηση της ομοφοβίας», μπορούμε (δυστυχώς) εύκολα να καταλάβουμε πως κάτι δεν πήγε όπως θα έπρεπε. Πράγματι, ένα εγκεκριμένο και προσεκτικά σχεδιασμένο πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ για την καταπολέμηση της ομοφοβίας, που αφορούσε κυρίως επιμόρφωση εκπαιδευτικών, σταμάτησε στον Δήμο Γλυφάδας με παρέμβαση του ίδιου του δημάρχου.

Είναι δυνατόν σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, εν έτει 2020, να ορίζουν εκκλησιαστικοί και εξωεπιστημονικοί φορείς πώς θα γίνει η εκπαιδευτική πολιτική; Είναι δυνατόν εγκεκριμένα προγράμματα από το υπουργείο, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Διεύθυνση και τον ΟΚΑΝΑ ουσιαστικά να διακόπτονται επειδή ένας δήμαρχος θέλει να «κρατήσει τις ισορροπίες», δηλαδή να μην εναντιωθεί στην Εκκλησία; Είναι δυνατόν έναν χρόνο μετά την τραγική αυτοκτονία του 15χρονου Νικόλα (Ιούνιος 2018) στην Αργυρούπολη εξαιτίας του εκφοβισμού που δεχόταν από συνομήλικούς του λόγω ομοβοφίας, να σταματούν εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στην πρόληψη παρόμοιων περιστατικών; Είναι δυνατόν. Ισως παράλογο, απαράδεκτο, επικίνδυνο και δυνατόν.

Δουλειά στην πρόληψη

«Ανά την Ελλάδα υπάρχουν 75 Κέντρα Πρόληψης (Κ.Π.) ή αλλιώς Κέντρα Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας», εξηγεί ο Ηλίας Γκότσης (κοινωνιολόγος, ψυχοθεραπευτής και επιστημονικά υπεύθυνος του Τμήματος Εκπαίδευσης ΟΚΑΝΑ). «Πρόκειται για εξουσιοδοτημένους φορείς στους δήμους (χωρίς όμως να έχει ο δήμος την αρμοδιότητα να τους επιβάλει πολιτικές), που εκπαιδεύουν δασκάλους και καθηγητές, κάνουν βιωματικά εργαστήρια κ.ά. Μπορούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ν’ απευθυνθούν στα Κ.Π. αν χρειάζονται συμβουλή ή ενημέρωση από κοινωνικούς λειτουργούς ή ψυχολόγους». «Το σημαντικότερο ωστόσο είναι πως δουλεύουν στο επίπεδο της πρόληψης», διευκρινίζει. «Ακριβώς γιατί αν δεν δράσουμε συμπεριληπτικά και στο επίπεδο της πρόληψης, τελικά οδηγούμαστε σε μια σειρά από συμπεριφορές που είναι είτε αυτοκαταστροφικές είτε εξαρτητικές (π.χ. από ουσίες). Γι’ αυτόν τον λόγο εμπλέκεται και ο ΟΚΑΝΑ».

«Πέρυσι ξεκίνησε ο σχεδιασμός ενός νέου προγράμματος για την αντιμετώπιση της ομοφοβίας στα σχολεία. Ονομάζεται “Το σχολείο που μας χωράει”, έχει εγκριθεί από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, έχει θεωρηθεί πρωτοποριακό πρόγραμμα από την Ε.Ε. και σε αυτό εμπλέκονται πολλοί φορείς: Ο ΟΚΑΝΑ έχει την επιστημονική ευθύνη του σχεδιασμού και της εφαρμογής και επιπλέον εμπλέκονται τα Κ.Π., μαζί με την υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Διεύθυνσης, τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και το “Πολύχρωμο σχολείο”. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση κυρίως των εκπαιδευτικών και όχι στην άμεση μεταφορά στη σχολική τάξη. Δηλαδή ξεκινάμε από την πηγή: πάμε να εκπαιδεύσουμε τους εκπαιδευτικούς σε σχέση με τα στερεότυπα και τις εσωτερικευμένες προκαταλήψεις που μπορεί να έχουν για θέματα ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο ΟΚΑΝΑ θα εκπαίδευε όσους δουλεύουν στα Κ.Π. και αυτοί με τη σειρά τους τους εκπαιδευτικούς», διευκρινίζει ο κ. Γκότσης.

«Η δράση θα γίνει όπου υπάρχουν Κ.Π. Τον Γενάρη θα πάμε Θεσσαλονίκη και Β. Ελλάδα. Και αρχές Δεκέμβρη, πριν από λίγες μέρες δηλαδή, το ξεκινήσαμε σε Ρόδο και Γλυφάδα (στη Γλυφάδα ακριβώς επειδή εκεί ήταν και η σχεδιαστική ομάδα του προγράμματος). Η υπεύθυνη εκεί ήταν η Μελίνα Χαρατσίδου. Με το που ξεκινάει, έγινε της κακομοίρας. Φώναξαν την κ. Χαρατσίδου στον δήμο και επί μιάμιση ώρα τής μιλούσαν ώστε να σταματήσει. Το πρόγραμμα ουσιαστικά σταμάτησε και η ίδια, μην αντέχοντας, υπέβαλε την παραίτησή της από τη θέση της επιστημονικά υπεύθυνης του Κ.Π. Γλυφάδας.

»Το πρόγραμμα στοχεύει σ’ ένα σχολείο συμπερίληψης. Ενα δημοκρατικό, ανοιχτό σχολείο, που να συμπεριλαμβάνει και να χωράει όλους τους μαθητές, χωρίς διακρίσεις! Και ταυτόχρονα, όλους τους εκπαιδευτικούς και όλους τους γονείς. Αν χάνονται αυτές οι μάχες και αυτά τα προγράμματα, τότε αυτοί που το μπλοκάρουν είναι, χωρίς να το αντιλαμβάνονται ίσως, συνεργοί. Συνεργοί στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν παιδιά και έφηβοι. Από τα πιο μικρά έως τα πιο μεγάλα. Από την άλλη, δεν είναι δυνατόν εξωεπιστημονικοί παράγοντες που επιπλέον δεν έχουν και κανένα δικαίωμα να παρέμβουν στο πρόγραμμα (δήμος, Εκκλησία κ.ά.) να δρουν υπόγεια ώστε αυτό να σταματά!».

Στο ίδιο πλαίσιο και ο Πέτρος Σαπουντζάκης, εκπαιδευτικός επί 20ετία και ιδρυτικό μέλος της συλλογικότητας «Πολύχρωμο σχολείο», που συμμετέχει στο πρόγραμμα κατά της ομοφοβίας του ΟΚΑΝΑ, παίρνει θέση: «Το πρόγραμμα αυτό είναι έτσι δομημένο ώστε με ενσυναίσθηση, γνώση και σεβασμό οι εκπαιδευτικοί να μπορούν ν’ αντιλαμβάνονται το ζήτημα της ομοφοβίας, της διαφορετικότητας, της ταυτότητας φύλου κ.λπ. στην ολότητά του, επιστημονικά και με ανθρωπιά. Και κυρίως όχι συγκρουσιακά!», διευκρινίζει. «Κανείς μας δεν θέλει τη σύγκρουση. Ούτε η κ. Χαρατσίδου, κι ας πιέστηκε από τον Δήμο Γλυφάδας με άσχημο τρόπο. Είμαστε χρόνια στον χώρο και γνωρίζουμε πολύ καλά πως στόχος των προγραμμάτων αυτών δεν είναι να πυροδοτήσουν εντάσεις. Ακριβώς επειδή ξέρουμε ότι το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο κοινωνικά και πολλοί το χρησιμοποιούν κατά το δοκούν (μέχρι και στο Μακεδονικό έμπλεξαν έμφυλα θέματα)».

Η αυτοχειρία του Νικόλα

«Μην ξεχνάμε πως πριν από έναν χρόνο ένα 15χρονο παιδί, ο Νικόλας Φιλίππου, αυτοκτόνησε. Κρεμάστηκε στο μπαλκόνι. Κανείς μας δεν ξέρει πώς εσωτερικεύει ένα παιδί τον εκφοβισμό που δέχεται από συνομηλίκους και όχι μόνο», λέει ο κ. Σαπουντζάκης που γνωρίζει την οικογένεια. «Ο Νικόλας είχε και τους γονείς του στο πλάι του, είχε κάνει coming out και στο σχολείο και στις παρέες του. Να ξέρετε, όμως, ότι σε αντίθεση με το παρελθόν, πλέον όταν ένα παιδί εκδηλώνει την ταυτότητά του, τα σχόλια είναι πολύ περισσότερα και πιο βίαια - αυτό φαίνεται και από τη διεθνή εμπειρία και μάλιστα μειώνεται και ηλικιακά. Ξεκινάει από το Δημοτικό πλέον!

»Ο Νικόλας είχε δεχθεί βίαιες σωματικές και λεκτικές επιθέσεις. Και μάλιστα, λίγους μήνες πριν από το τραγικό συμβάν, στο σχολείο του είχε γίνει η εβδομάδα για τις έμφυλες ταυτότητες. Και η υπεύθυνη εκπαιδευτικός για το πρόγραμμα, μέσα στην τάξη του Νικόλα, είπε: “Οι γκέι είναι άρρωστοι”. Προφανώς η ίδια θεώρησε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν μια ευκαιρία να βγάλει τα δικά της στερεότυπα. Και τώρα, μόλις έναν χρόνο μετά, σε διπλανό δήμο από του Νικόλα, στη Γλυφάδα, έναν δήμο με ισχυρή μητρόπολη (υπάρχουν ιδιοκτησιακά ζητήματα έντονα, καθώς και ακτιβιστικές χριστιανικές ομάδες), ο δήμαρχος αποφασίζει, εντελώς εξωθεσμικά, να σταματήσει ουσιαστικά το πρόγραμμα! Ενα πρόγραμμα που δρα κυρίως στον τομέα της πρόληψης, καθώς είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τόσο τα άτομα που δέχονται ομοφοβικές επιθέσεις όσο και οι δράστες των επιθέσεων αυτών (όποιου είδους) θα εμφανίσουν στο μέλλον παρόμοιες ψυχικές διαταραχές και εξαρτησιογόνες συμπεριφορές.

»Και ρωτάμε: Αν ο Νικόλας που είχε τόση στήριξη δεν κατόρθωσε να νιώσει ασφαλής και αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή του, τότε ένα παιδί που δεν έχει απολύτως καμία στήριξη τι θα κάνει; Είναι δυνατόν να μην αφήνουμε ούτε καν τους εκπαιδευτικούς να ενημερωθούν σχετικά, επειδή ο δήμαρχος “θέλει να κρατήσει ισορροπίες”;».