Ενοχος... άνευ ποινής ο πατήρ Αντώνιος χάρη στον νέο Π.Κ.

Ποινή εξαγοράσιμη προς δέκα ευρώ ημερησίως, για τα 4 χρόνια και 3 μήνες φυλάκισης στα οποία καταδικάστηκε, επέβαλε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών στον ιδρυτή της «Κιβωτού του Κόσμου», Αντώνιο Παπανικολάου. Συνολικά, μόλις 16.500 ευρώ, με αναστέλλουσα δύναμη, θα πρέπει να καταβάλει ο άλλοτε κραταιός και προβεβλημένος ιδρυτής της οργάνωσης -και μάλιστα με «σφραγίδα» Φλωρίδη, αφού οι δικαστές αξιοποίησαν τον νέο Ποινικό Κώδικα (5090/2024) που τέθηκε σε εφαρμογή τον περασμένο Μάιο.

Φαινομενικά αυστηρή, στην πράξη ευμενέστερη αποδείχτηκε η νομοθετική «μεταρρύθμιση» του υπουργού Δικαιοσύνης στη συγκεκριμένη περίπτωση, στο σκέλος της υπόθεσης της «Κιβωτού» που αφορούσε την κακοποίηση παιδιών, πρώην και νυν τροφίμων της οργάνωσης. Ο νέος νόμος, που μετατρέπει τη φυλάκιση σε χρηματική ποινή (άρθ. 80Α ΠΚ), προβλέπεται μόνο αν η ποινή δεν ξεπερνά τα δύο έτη φυλάκισης. Μπορεί ο βασικός κατηγορούμενος στην υπόθεση της «Κιβωτού» Αντώνιος Παπανικολάου να καταδικάστηκε εντέλει σε περισσότερα από 4 χρόνια -και θεωρητικά δεν θα τον «έπιανε» η συγκεκριμένη ποινική πρόβλεψη-, ωστόσο η μετατροπή σε χρήμα προβλέπεται για κάθε ποινή μικρότερη των δύο χρόνων. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του κληρικού, ο οποίος καταδικάστηκε αθροιστικά για 5 αξιόποινες πράξεις, για τις οποίες οι επιμέρους ποινές δεν ξεπέρασαν τα 2 έτη: το δικαστήριο του επέβαλε για κάθε περιστατικό κακοποίησης από 6 μήνες έως 1,5 χρόνο.

Αν δεν είχε προηγηθεί η εφαρμογή του νέου νόμου και σε ισχύ ήταν η -κατασυκοφαντημένη από την κυβέρνηση της Ν.Δ.- νομοθεσία του 2019, ο ιδρυτής της «Κιβωτού» δεν θα είχε καν τη δυνατότητα εξαγοράς της ποινής αφού το συγκεκριμένο άρθρο του Ποινικού Κώδικα είχε καταργηθεί, ενώ θα ήταν δυνατό να εκτίσει ακόμη και μέρος της ποινής του.

Η εικόνα του

Σε κάθε περίπτωση και παρά το γεγονός πως καταδικάστηκε για λιγότερες αξιόποινες πράξεις από αυτές που απέδιδε στον κληρικό το αρχικό κατηγορητήριο, ο ίδιος, που καθόταν στο εδώλιο μαζί με τους συγκατηγορούμενούς του, παρέμενε προβληματισμένος από την αρχή ώς το τέλος της τελευταίας συνεδρίασης του δικαστηρίου. Και δικαιολογημένα, αφού η καταδίκη του ήταν ομόφωνη και μάλιστα για κάποιες από τις σοβαρότερες και βαρύτερες πλημμεληματικές πράξεις που αντιμετώπιζε και μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν οι δικαστές κατά την ακροαματική διαδικασία. Πρόκειται για τρία καταγγελθέντα περιστατικά ξυλοδαρμού, ένα περιστατικό παρατεταμένης απομόνωσης και ένα για σκληρή «μαύρη» εργασία, δικαιώνοντας έτσι τα θύματα που βρήκαν το σθένος να μιλήσουν στις Αρχές για τα όσα έζησαν στις δομές μιας από τις πιο γνωστές και σεβαστές οργανώσεις παιδικής προστασίας στη χώρα.

Μπορεί οι δικαστές να αναγνώρισαν στον πατέρα Αντώνιο το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου, δεν αμφισβήτησαν όμως ούτε την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας, που ήταν το μεγαλύτερο ερώτημα στην παρούσα δίκη και εξετάστηκε ενδελεχώς από τους δικαστές, ούτε ότι ενήργησε από κοινού με συνεργάτες του σε βάρος των παιδιών.

Το σκεπτικό των τριών δικαστών ταυτίστηκε με αυτό της εισαγγελέως της έδρας, Νίκης Κουμπή, η οποία, κατά την εισήγησή της σε προηγούμενη συνεδρίαση, ήταν κατηγορηματική ως προς την εμπλοκή και τον ρόλο του ιδρυτή της «Κιβωτού»: «Ο ρόλος του ήταν κυρίαρχος», υπογράμμιζε. «Αδιαμφισβήτητα βρισκόταν στην κορυφή της ιεραρχίας. Το μοντέλο λειτουργίας της οργάνωσης ήταν δικής του έμπνευσης και ο ίδιος πρότυπο αναφοράς: “Μου συμπεριφέρθηκε ως πατέρας”, “ήταν ο πατέρας μας”, είπαν τρεις διαφορετικοί μάρτυρες. Μετέβαινε σε τακτική βάση στις δομές για να έχει προσωπική επαφή με παιδιά και το προσωπικό, έπαιρνε αποφάσεις, γνώριζε για όλα. Οι μάρτυρες ήταν απόλυτα πεπεισμένοι ότι τίποτα δεν γινόταν χωρίς να το ξέρει ο πατέρας Αντώνιος. Ο λόγος του ήταν νόμος».

Οι δικαστές, λοιπόν, στέλνοντας ένα πρώτο μήνυμα τιμωρίας των εγκλημάτων κατά της παιδικής προστασίας, ομόφωνα απέρριψαν τους ισχυρισμούς του πατέρα Αντώνιου πως δεν είχε εποπτεία και έλεγχο στις δομές της «Κιβωτού» και άρα καμία ευθύνη για τυχόν κακομεταχείριση των παιδιών, όπως και πως επρόκειτο για «ψευδείς καταγγελίες» με υποκινήτρια τη νέα διοίκηση της «Κιβωτού» και στόχο να υπονομευτεί το έργο του, όπως ακούστηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της δίκης.

Δύσκολο έργο

Γι’ αυτό, το έργο των συνηγόρων υπεράσπισης θα αποδειχτεί ακόμη πιο δύσκολο στη δεύτερη δίκη με μοναδικό κατηγορούμενο τον κληρικό, ο οποίος ήλπιζε σε μια πρώτη δικαστική νίκη. Στις 26 Μαρτίου ο πατέρας Αντώνιος θα ξαναβρεθεί στις δικαστικές αίθουσες, αυτή τη φορά ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου, για κατηγορίες κακουργηματικής φύσης που αφορούν ασέλγεια κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση και αναμένεται να αξιοποιήσει παρόμοια επιχειρήματα για να αντικρούσει τις καταγγελίες ακόμη δύο παιδιών.

Από τους υπόλοιπους επτά συγκατηγορούμενούς του, καταδικάστηκαν τελικά οι τέσσερις: ένα πρώην μέλος του Δ.Σ. της «Κιβωτού» καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 18 μηνών, ένας πρώην εργαζόμενος ως φυσικός αυτουργός σωματικών βλαβών σε φυλάκιση 40 μηνών, ο πρώην υπεύθυνος παιδαγωγών Βόλου σε ποινή φυλάκισης 17 μηνών, η πρώην διευθύντρια δομής στον Βόλο σε ποινή φυλάκισης 21 μηνών. Σε όλους χορηγήθηκε η ελαφρυντική περίσταση του πρότερου σύννομου βίου.