Χρειάστηκε να περάσουν το μαρτύριο της σταγόνας χιλιάδες πρόσφυγες και εκατοντάδες εργαζόμενοι στο πρόγραμμα HELIOS, το μοναδικό ενταξιακό πρόγραμμα για πρόσφυγες που πάγωσε αιφνιδιαστικά τον Οκτώβριο, αντιμετωπίζοντας δυσεπίλυτα προβλήματα χρηματοδότησης και διαχείρισης, για να διαφανεί εντέλει μια διέξοδος.
Σύμφωνα με το γραφείο της υφυπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφίας Βούλτεψη, που έχει την αρμοδιότητα των ενταξιακών προγραμμάτων, το HELIOS θα συνεχίσει να λειτουργεί με χρηματοδότηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, παίρνοντας άλλες δύο παρατάσεις, μία μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου και άλλη μία από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούνιο του 2024, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία για να περάσει στα χρηματοδοτικά περιφερειακά προγράμματα του ΕΣΠΑ μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. «Υπήρξαν καθυστερήσεις, αλλά όχι πρόβλημα με την ίδια τη λειτουργία του προγράμματος. Δεν έχει συζητηθεί ποτέ το κλείσιμο του HELIOS», σημειώνουν από το γραφείο της υφυπουργού.
Από την πλευρά τους, εργαζόμενοι στο πρόγραμμα διατυπώνουν επιφυλάξεις, περιμένοντας να δουν τις τελικές συμφωνίες των προγραμμάτων και πώς θα υλοποιηθούν, όπως και αν αφορούν όλα τα σκέλη του προγράμματος –επιδότηση ενοικίου, μαθήματα ελληνικών, εργασιακή συμβουλευτική και σύνδεση με την αγορά εργασίας–, κάτι για το οποίο δεσμεύεται το γραφείο της υφυπουργού.
Μέσα στον κυκεώνα των διαχειριστικών και χρηματοδοτικών προβλημάτων που απείλησαν να τινάξουν το HELIOS στον αέρα, οι περίπου 500 εργαζόμενοι που εργάζονται με συνθήκες εργασιακής επισφάλειας για το πρόγραμμα έχουν κάθε λόγο να εμφανίζονται επιφυλακτικοί. Με μηνιαίες συμβάσεις οι περισσότεροι, ειδοποιήθηκαν αιφνιδιαστικά στο τέλος Σεπτεμβρίου ότι η νέα σύμβαση για τον Οκτώβριο θα καθυστερήσει λίγες ημέρες, που έχουν φτάσει ήδη τις πέντε εβδομάδες, στη διάρκεια των οποίων έχουν μείνει χωρίς δουλειά και χωρίς να γνωρίζουν αν θα την ξαναβρούν.
Το πρόγραμμα πάγωσε τον Οκτώβριο, με τα κέντρα όπου γίνονται τα μαθήματα και η συμβουλευτική να παραμένουν κλειστά μέχρι σήμερα, ενώ πάγωσε και η καταβολή του επιδόματος για την ενίσχυση του ενοικίου, αφήνοντας πρόσφυγες να αναρωτιούνται αν θα μπορέσουν να συνεχίσουν να μένουν στα σπίτια που νοικιάζουν και τους ενοικιαστές αν θα συνεχίσουν να παίρνουν μισθώματα. Εντέλει, η επιδότηση ενοικίου επανήλθε από τον Νοέμβριο και θα καλύψει και τις υποχρεώσεις του Οκτωβρίου, αλλά οι υπόλοιπες δράσεις παραμένουν παγωμένες.
Το πρόγραμμα του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που γίνεται με φορέα υλοποίησης τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης χρηματοδοτούνταν αρχικά από ευρωπαϊκά κονδύλια του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ενταξης και από τα τέλη του 2021 από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του υπουργείου Ανάπτυξης με αλλεπάλληλες παρατάσεις λίγων μηνών, καθώς φαίνεται ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα δέσμευσης χρημάτων για μεγαλύτερο διάστημα.
Σύμφωνα με ανθρώπους που εμπλέκονται στη διαχείριση και τη λειτουργία του προγράμματος, η καθεμία από τις παρατάσεις αυτές αποτελεί ένα ξεχωριστό πρόγραμμα-γέφυρα, που προβλέπει τη χρηματοδότηση του 50% του κάθε προγράμματος-γέφυρα στην αρχή και το υπόλοιπο 50% στο τέλος με το κλείσιμο, αφού ολοκληρωθεί ο οικονομικός έλεγχος. Ο τρόπος χρηματοδότησης σε συνδυασμό με τον τρόπο διαχείρισης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης συσσώρευσε γραφειοκρατικό φόρτο και αυξημένες οικονομικές υποχρεώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο οικονομικός έλεγχος δεν έχει κλείσει για κανένα από τα ολιγόμηνα προγράμματα-γέφυρα, ενώ σε κάθε καινούργιο πρόγραμμα έπρεπε να εγκριθούν καινούργια ποσά για να συνεχιστεί η λειτουργία, οδηγώντας εντέλει στο πάγωμα του προγράμματος τον Οκτώβριο, ύστερα από καθυστέρηση της έγκρισης της νέας χρηματοδότησης από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Αν και στην αρχή το HELIOS παρουσίαζε δυσκολίες να εξυπηρετήσει τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες στους οποίους απευθύνεται, εξαιτίας κυρίως γραφειοκρατικών ζητημάτων με την ενοικίαση διαμερισμάτων, το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών και την ένταξη των προσφύγων σε κοινωνικά και προνοιακά προγράμματα, σταδιακά ο αριθμός των προσφύγων που εξυπηρετούσε αυξήθηκε. Σήμερα οι Ουκρανοί πρόσφυγες αποτελούν την πλειονότητα των περίπου 4.000 προσφύγων του προγράμματος. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του προγράμματος, από το 2019 έχουν εξασφαλίσει στέγη 22.883 πρόσφυγες σε 7.293 διαμερίσματα. Εργασιακή συμβουλευτική έχουν δεχτεί 7.204 πρόσφυγες, που δέχονται επίσης καθοδήγηση για να κλείσουν ραντεβού σε νοσοκομεία και υπηρεσίες, όπως και για να γραφτούν σε εκπαιδευτικούς φορείς ή για να κάνουν συναλλαγές κάθε είδους. Μαθήματα ελληνικών έχουν παρακολουθήσει 9.811 πρόσφυγες, που έχουν δυνατότητα συμμετοχής στις εξετάσεις πιστοποίησης ελληνομάθειας.
Σε ανακοίνωσή τους, εργαζόμενοι και εργαζόμενες στο πρόγραμμα HELIOS σημειώνουν ότι «το υπουργείο Μετανάστευσης-Ασύλου επιδεικνύει παγερή αδιαφορία για το μέλλον χιλιάδων ανθρώπινων ζωών που βρίσκονται υπ’ ευθύνη του» και χαρακτηρίζουν αναγκαία την άμεση και απρόσκοπτη λειτουργία του. «Εκτός από τους ωφελούμενους και τις ωφελούμενες του προγράμματος, οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες μένουν στον αέρα. Από τη μια πλευρά πρακτικά άνεργοι (χωρίς συμβάσεις), ιδιαίτερα σε μια περίοδο που το κόστος ζωής έχει εκτοξευθεί. Από την άλλη, ουσιαστικά βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ομηρίας, περιμένοντας μέρα με τη μέρα να παρθεί απόφαση επανεκκίνησης του προγράμματος, χωρίς να μπορούν να προγραμματίσουν τίποτα στη ζωή τους ή να βρουν άλλη δουλειά, εξουθενώνοντάς τους και ψυχικά. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που οι περιφερειακές πολιτικοοικονομικές εξελίξεις τείνουν να ενισχύουν ένα νέο μαζικό προσφυγικό κύμα και θα χρειαστεί προσωπικό με μακροχρόνια εμπειρία στην εκπαίδευση και υποστήριξη προσφυγικού πληθυσμού», σημειώνουν.
Ερώτηση προς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου για το κλείσιμο του HELIOS έχουν υποβάλει 21 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Aνησυχούν οι Ουκρανοί πρόσφυγες
Το πάγωμα του HELIOS έχει ανησυχήσει ιδιαιτέρως και τους περίπου 4.000 πρόσφυγες του προγράμματος, που είδαν τα μαθήματα ελληνικών, συμβουλευτικής και τις άλλες υπηρεσίες σύνδεσης με την αγορά εργασίας και υποστήριξης στις συναλλαγές με φορείς να έχουν παγώσει, ενώ αγωνιούν αν θα συνεχίσουν να μπορούν να πληρώνουν το ενοίκιο και να έχουν στέγη.
Σε επιστολη τους που έστειλαν στον πρόξενο την Παρασκευή, σημειώνουν:
«Το αίτημά μας για συνάντηση μαζί σας οφείλεται στην απόφαση του απρόβλεπτου κλεισίματος του προγράμματος ΗΛΙΟΣ, την οποία πιθανόν γνωρίζετε. Για πολλούς από εμάς η είδηση αυτή αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη και προκάλεσε πολλά αρνητικά συναισθήματα, γιατί σήμερα το Ίλιος είναι η μοναδική πλατφόρμα του είδους της στην Ελλάδα με το πιο απαραίτητο για εμάς φάσμα υπηρεσιών. Χωρίς τη βοήθεια αυτού του προγράμματος χιλιάδες Ουκρανοί θα μείνουν χωρίς αυτή τη δυνατότητα: - να μάθουν ελληνικά, ακολουθούμενα από εξετάσεις και πιστοποιητικά, να λάβουν οικονομική βοήθεια για τα έξοδα στέγασης, η οποία είναι επί του παρόντος η μόνη οικονομική στήριξη για τους Ουκρανούς στην Ελλάδα, να αναζητήσουν νομική υποστήριξη και συμβουλευτική, να λάβουν υποστήριξη σε θέματα απασχόλησης (από την προετοιμασία του βιογραφικού σημειώματος έως την αναζήτηση εργασίας), να ενταχθούν πλήρως στην ελληνική κοινωνία μέσω θεματικών διαλέξεων, εκδρομών και άλλων δραστηριοτήτων που διοργανώνονται στο πλαίσιο του προγράμματος».
Αύριο, Παρασκευή, Ουκρανοί δικαιούχοι του προγράμματος στη Θεσσαλονίκη συναντιούνται με τον Ουκρανό πρόξενο για να του εκθέσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από το πάγωμα του HELIOS.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας