Μια διόρθωση του δημοσιεύματος των New York Times «"Eίμαστε σα ζώα": μέσα στο μυστικό χώρο της Ελλάδας για μετανάστες» της περασμένης Τρίτης, 10 Μαρτίου (βλ. «Κρυφά κέντρα κράτησης, παράνομες απελάσεις», Εφ.Συν., Πέμπτη, 12 Μαρτίου), χρησιμοποιούν πηγές του ΥΠΕΞ, για να πλήξουν τάχα την αξιοπιστία του δημοσιεύματος, που αποκαλύπτει τη λειτουργία άτυπου, μυστικού κέντρου κράτησης και απέλασης στον Πόρο του Έβρου και αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ύπαρξη νεκρού στον Έβρο όπως και σε παράνομη επιχείρηση επαναπροώθησης του Λιμενικού έξω από την Κω. Επιχειρούν μάλιστα το πρωτοφανές, να πλήξουν εκ των προτέρων την αξιοπιστία δημοσιευμάτων σχετικά με θανάσιμο πυροβολισμό εναντίον μετανάστη στον Εβρο στις 4 Μαρτίου από την ελληνική πλευρά, πριν αυτά δημοσιευτούν, κάτι που αναπόφευκτα παραπέμπει σε απόπειρα εκφοβισμού μέσων ενημέρωσης, αν όχι προληπτικής λογοκρισίας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Την Παρασκευή, η εφημερίδα προχώρησε σε διόρθωση της εθνικότητας της βασικής πηγής που αναφέρεται επώνυμα στο ρεπορτάζ με το όνομα Σόμαρ αλ-Χουσέιν. «Ενώ είναι Κούρδος Συριακής καταγωγής, ανήκει επίσης στη μικρή μειονότητα Σύρων εξόριστων που πήραν πρόσφατα τουρκικό διαβατήριο», αναφέρει η διόρθωση.
Με αφορμή τη διόρθωση, πηγές του ΥΠΕΞ έκαναν λόγο το Σάββατο για «φίλα προσκείμενα άτομα, τα οποία εμφανίζονται ως πρόσφυγες, παραπλανώντας ακόμη και έγκριτα διεθνή ΜΜΕ, χρησιμοποιούν οι τουρκικές αρχές στο πλαίσιο της οργανωμένης εκστρατείας δυσφήμησης της χώρας μας, προκειμένου να αποσείσουν τις ευθύνες τους για την εργαλειοποίηση απελπισμένων ανθρώπων [...]».
Υπογράμμιζαν: «Χαρακτηριστική η περίπτωση του δημοσιεύματος [...] των NY Times περί δήθεν “μυστικών σημείων κράτησης”, χρήσης πραγματικών πυρών από την ελληνική πλευρά και άλλων ψευδών ειδήσεων, για το οποίο προέβησαν σε διόρθωση [...]».
Είχε προηγηθεί επιστολή του Απόστολου Δοξιάδη στους New York Times, το περιεχόμενο της οποίας δημοσιοποίησε την Παρασκευή το Πρώτο Θέμα στην ιστοσελίδα του («Δοξιάδης: Οι αναγνώστες είμαστε ανόητοι – Οι New York Times έκαναν γκάφα στο ρεπορτάζ για τον Έβρο», 13 Μαρτίου 2020). Ο κ. Δοξιάδης, που ορίστηκε από τον πρωθυπουργό Βοηθός Συντονιστής για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες το Νοέμβριο, ελέγχει για την «πολύ χαμηλή επαγγελματική τους ικανότητα» τους δημοσιογράφους της εφημερίδας και παραθέτει στοιχεία από την πορεία και τη δραστηριότητα του Κούρδου συριακής καταγωγής σε τουρκικά πανεπιστήμια, καταλήγοντας ότι είναι «golden boy» και «προπαγανδιστής του τουρκικού κράτους».
Επιβεβαίωση από πολλές πηγές
Όποια όμως και αν είναι η ιδιότητα και ο ρόλος της συγκεκριμένης πηγής, η ύπαρξη και η λειτουργία του παράνομου κέντρου της αστυνομίας στον Πόρο επιβεβαιώνεται από πολλές και διαφορετικές πηγές. Την επιβεβαίωσε εμμέσως πλην σαφώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας την Τετάρτη, 12 Μαρτίου, στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών την επομένη του δημοσιεύματος: «Αν το γνωρίζουν οι New York Times, δεν βλέπω πόσο μπορεί να είναι μυστικό ένα τέτοιο κέντρο κράτησης», σημείωσε.
Άλλωστε, η συγκεκριμένη πηγή δεν ήταν η μόνη της εφημερίδας. «Η διπλή εθνικότητα του Σόμαρ δεν αφορά τον πυρήνα του δημοσιεύματος. Το μέρος υπάρχει. Είναι κρυμμένο από ενδελεχή έλεγχο. Και η ελληνική κυβέρνηση δεν το διαψεύδει», σημειώνει στο τουίτερ ο δημοσιογράφος Πάτρικ Κίνγκσλι, ένας από τους τέσσερις που συνυπογράφουν το δημοσίευμα, αναλαμβάνοντας προσωπικά την ευθύνη.
Δεν είναι όμως μόνο οι New York Times. Η ύπαρξη του κέντρου αναφέρεται σε δελτίο τύπου του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (11 Δεκεμβρίου 2013), που αναφέρεται σε ξενάγηση του Εσθονού υπουργού Εσωτερικών και του εκτελεστικού διευθυντή της FRONTEX «στον χώρο πρώτης διαχείρισης συλληφθέντων παράνομων μεταναστών στον Πόρο».
Την επιβεβαιώνουν οι ερευνητές Λένα Καραμανίδου και Μπρεντ Κασπάρεκ για λογαριασμό του Respond Migration, οι οποίοι υπογραμμίζουν την απουσία επίσημων δημόσιων εγγράφων για τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση του κέντρου, αλλά αναφέρονται σε πληθώρα στοιχείων που πιστοποιούν ότι το κέντρο, το οποίο βρίσκεται μέσα στο Δέλτα, στο όριο της Ζώνης Ασφαλείας Προκάλυψης, βρισκόταν σε λειτουργία τον περασμένο Δεκέμβριο («Το "μυστικό" του Έβρου», Εφ.Συν., Πέμπτη, 12 Μαρτίου).
Τέλος, την επιβεβαιώνει το βίντεο της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture που δημοσιοποιήθηκε την Πέμπτη (βλ. «Μια ματιά μέσα στο "κρυφό" κολαστήριο του Πόρου Εβρου», Εφ.Συν., Σάββατοκύριακο, 14-15 Μαρτίου), μέρος ευρύτερης υπό εξέλιξη έρευνας για τις παράνομες πρακτικές του ελληνικού κράτους στην περιοχή, με μαρτυρίες προσφύγων και μεταναστών από τον περασμένο Νοέμβριο. Μιλούν για τη βία και τις άθλιες συνθήκες που έζησαν στο κέντρο και περιγράφουν τους χώρους του, βοηθώντας τα μέλη της ερευνητικής ομάδας να κατασκευάσουν τρισδιάστατο μοντέλο απεικόνισης, το οποίο επιβεβαιώνεται μέσα από ανάλυση στοιχείων γεωγραφικού εντοπισμού και αεροφωτογραφίες.
«Ας ελπίσουμε ότι δεν θα τολμήσουν»
Γιατί λοιπόν όλο αυτό το ενδιαφέρον για τη διόρθωση των New York Times και η προσπάθεια να διαψευστεί ένα δημοσίευμα, που όμως επιβεβαιώνεται από πολλές άλλες πηγές και από τον ίδιο τον κυβερνητικό εκπρόσωπο; Από ενδιαφέρον τάχα για τη δημοσιογραφική δεοντολογία και την επαγγελματική επάρκεια των Νew York Times; Την απάντηση την δίνουν οι ίδιες οι πηγές του ΥΠΕΞ:
«Στο ίδιο πλαίσιο και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι τουρκικές υπηρεσίες έχουν διοχετεύσει ψευδείς πληροφορίες σε διεθνή ΜΜΕ των ΗΠΑ, της Μεγ. Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας [που] αφορούν στον δήθεν θανάσιμο πυροβολισμό μετανάστη στα ελληνοτουρκικά σύνορα από ελληνικές δυνάμεις στις 4 τρέχ., το οποίο έχει διαψευσθεί κατηγορηματικά από την ελληνική κυβέρνηση. Η νέα αυτή προκλητική και απαράδεκτη ενέργεια των τουρκικών αρχών εντάσσεται στην ίδια εκστρατεία ψευδών ειδήσεων. Το Υπουργείο Εξωτερικών είναι σε επιφυλακή, ενώ έχουν άμεσα κινητοποιηθεί οι ελληνικές Πρεσβείες στις ως άνω χώρες [...]».
Σαφέστερο είναι το δημοσίευμα του Μιχάλη Ιγνατίου στην ιστοσελίδα του Εθνους χτες («Τουρκία: Βρώμικος πόλεμος κατά της Ελλάδας - Πώς χρησιμοποιεί τους ξένους δημοσιογράφους: Ο Ερντογάν «βοηθήθηκε» και από άτομα που φέρουν ελληνικά ονόματα και δρουν στο εξωτερικό ως προστάτες των... αδυνάτων »): «Οι πληροφορίες μας είναι ακριβείς στο 100%, απλά ελπίζουμε ότι δεν θα επιβεβαιωθούν και οι ξένοι συνάδελφοι ΔΕΝ θα επιχειρήσουν να μεταφέρουν μέσα από τα γραφόμενά τους τα "fake news" της τουρκικής ΜΙΤ. [...] Οι πληροφορίες της ιστοσελίδας μας αναφέρουν ότι τέσσερα ξένα ΜΜΕ ετοιμάζονται τις επόμενες ώρες να μεταφέρουν πληροφορίες των Τούρκων για κάποια γεγονότα στον Έβρο, που είναι απολύτως ψευδή. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα τολμήσουν».
Ο δημοσιογράφος αναφέρει ότι «η Τουρκία έχει κόψει και ράψει βίντεο των μυστικών της υπηρεσιών, προσπαθώντας να αποδείξει ότι οι δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν και των συνεργατών του για έξι νεκρούς μετανάστες και πρόσφυγες είναι αληθινές».
Αλλά πώς ξέρει το ΥΠΕΞ ή Έλληνες δημοσιογράφοι ότι οι πηγές των ξένων μέσων ενημέρωσης είναι βίντεο κομμένα και ραμμένα από τη... ΜΙΤ, πριν κυκλοφορήσουν τα ρεπορτάζ; Γιατί σχετίζονται τα ρεπορτάζ για ένα νεκρό στις 4 Μαρτίου [είχε προηγηθεί ο νεκρός την Καθαρά Δευτέρα – βλ. «Βίντεο-ντοκουμέντο για νεκρό στον Εβρο», Εφ.Συν., 5 Μαρτίου 2020) με την δήθεν προσπάθεια να αποδειχτούν αληθινές οι δηλώσεις του Ερντογάν για 6 νεκρούς;
Τις πληροφορίες για τραυματίες και ένα νεκρό στις 4 Μαρτίου τις έχει ήδη δημοσιοποιήσει το SKY News και η «Εφ.Συν.» («Κι άλλη σφαίρα στην καρδιά μετανάστη», 9 Μαρτίου 2020), με στοιχεία από το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Δικηγορικού Συλλόγου Κωνσταντινούπολης και το περιβάλλον της συζύγου του νεκρού, σημειώνοντας ότι αναμένονται τα αποτελέσματα της αυτοψίας και της βαλλιστικής εξέτασης. Ποιες ακριβώς πληροφορίες επιχειρούν οι πηγές του ΥΠΕΞ να αμφισβητήσουν εκ των προτέρων, αν όχι να προλάβουν τη δημοσιοποίησή τους;
Ευτυχώς όμως οι πηγές του ΥΠΕΞ καταλήγουν στη διαπίστωση του αυτονόητου, ανακουφιστική από μία άποψη: «Η Ελλάδα είναι μια χώρα με διαφάνεια, όπου η ελευθερία του Τύπου είναι απολύτως κατοχυρωμένη και ουδείς παρεμβαίνει, ούτε λογοκρίνει δημοσιεύματα. Αυτό δεν αναιρεί την υποχρέωση των εκπροσώπων του Τύπου, εγχώριων και διεθνών ΜΜΕ, να ελέγχουν την εγκυρότητα των πληροφοριών που δημοσιεύουν και να εφαρμόζουν απαρέγκλιτα τους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας, μη αφήνοντας περιθώρια να καθίστανται αντικείμενα εκμετάλλευσης από κακόβουλους διακινητές ψευδών ειδήσεων».
«Περούκες» και τάγματα εφόδου
Είναι όμως φανερό ότι αυτές οι επισημάνσεις βρίσκουν την πλήρη τους εφαρμογή σε όσα ελληνικά μέσα δημοσίευσαν τα ανεκδιήγητα στοιχεία για... περούκες στον Εβρο, με τις οποίες δήθεν μεταμφιέζονταν πρόσφυγες και μετανάστες για να εμφανιστούν σα γυναικόπαιδα και να εξαπατήσουν τις ελληνικές αρχές. Σε όσα αναπαρήγαγαν το ψεύδος ότι δεν υπάρχουν στον Έβρο Σύροι πρόσφυγες αλλά κυρίως μετανάστες, επειδή προέρχονται «από το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ και από την Αφρική», παραπληροφορώντας ότι τάχα μόνο οι Σύροι είναι πρόσφυγες.
Σε όσα αναπαρήγαγαν τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, που έβλεπε αρχικά στον Εβρο μόνο εθνοφύλακες, όχι όμως τη βία τάχα αγανακτισμένων πολιτών στον Έβρο και τα νησιά, ή τα τάγματα εφόδου με την παρουσία του ναζί υπόδικου Γιάννη Λαγού και εκπροσώπους ακροδεξιών ομάδων της Αυστρίας και της Γερμανίας. Σε όσα μέσα έκρυψαν την είδηση ότι ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας απομάκρυνε τη διευθύντρια της Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΞ Μάνια Τελαλιάν, εξαιτίας της άρνησής της «να συναινέσει στην απόφαση για το κλείσιμο των συνόρων και την αναστολή για έναν μήνα του δικαιώματος υποβολής ασύλου, καθώς θεωρούσε ότι αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο» («Νέο μήνυμα στήριξης στην Αθήνα», Εφ.Συν., 13 Μαρτίου 2020).
Τέλος, σε όσα αναπαρήγαγαν τις δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών ότι η απόφαση είναι σύμφωνη με το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο, χωρίς να αναφερθούν στην αντίθετη θέση της αρμόδιας Επιτρόπου της Ε.Ε. Ίλβα Γιόχανσον, της Ύπατης Αρμοστείας, της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και περισσότερων από 120 οργανώσεων δικαιωμάτων και συλλογικοτήτων στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας