Το κείμενο αυτό αποσκοπεί στο να καταθέσει προβληματισμούς ενόψει του επερχόμενου 5ου Παγκρήτιου ενεργειακού συνεδρίου και της 1ης Διεθνούς Έκθεσης Ενέργειας για την Ελλάδα, που θα πραγματοποιηθούν στην Κρήτη από τις 8 έως τις 10 Ιούλη, σε ξενοδοχείο στη Χερσόνησο.

Οι συμμετοχές θα είναι διεθνείς (επενδυτές, πολιτικοί, καθηγητές πανεπιστημίου, δημοσιογράφοι / αναλυτές) και στα θέματα, σύμφωνα με τους διοργανωτές, περιλαμβάνεται το υπό διαμόρφωση ενεργειακό σκηνικό στην ανατολική μεσόγειο, τα γεωστρατηγικά δεδομένα και οι προοπτικές Κρήτης και Ελλάδας ως δυνατών παιχτών στο ενεργειακό παιχνίδι.

Μιας και το συνέδριο επιδιώκει να κάνει μια γενική ανάλυση του ζητήματος της ενέργειας, κρίνουμε σκόπιμο να πράξουμε το ίδιο. Η χώρα βιώνει μια περίοδοέξαρσης επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας και «αξιοποίησης» των δημόσιων υποδομών και από αυτή την κινητικότητα δε θα μπορούσε να λείπει το νησί μας. Αν και με μια πρώτη ανάγνωση τα έργα που δρομολογούνται φαίνεται να σχετίζονται με την ικανοποίηση υπαρκτών ενεργειακών αναγκών της κοινωνίας και της οικονομίας, με μια πιο διεισδυτική ματιά γίνεται ξεκάθαρο ότι εξυπηρετούν μεγάλα και οργανωμένα συμφέροντα και διαμορφώνουν τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ κρατών.

Εν συντομία καταγράφουμε:

• μαζική αδειοδότηση και κατασκευή αιολικών φωτοβολταϊκών σταθμών, έργων αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας (μπαταρίες, υδροηλεκτρικά και ηλιοθερμικά συστήματα) σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές της χώρας, καθώς και σε περιοχές με υψηλή πολιτισμική αξία, όπως ο νησιωτικός χώρος και το Αιγαίο
• εξορύξεις υδρογονανθράκων σε στεριά και θάλασσα, παρ’ όλους τους λεπτομερώς καταγεγραμμένους κινδύνους για τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα και τις υφιστάμενες οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται στις περιοχές όπου σχεδιάζονται εξορύξεις
• προώθηση της καύσης σκουπιδιών για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη στιγμή που χώρες όπου εφαρμοζόταν για χρόνια αυτή η καταστροφική μέθοδος (Δανία, Γερμανία, Σουηδία) τείνουν να την καταργήσουν για περιβαλλοντικούς λόγους (η Περιφέρεια Κρήτης άλλωστε δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο εγκατάστασης τέτοιας μονάδας στο νησί)
• σχεδιασμός και υλοποίηση διασυνοριακών έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, με σκοπό τη γιγάντωση του διεθνούς νενεργειακού νταλαβεριού μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής (διασυνδετήριοι αγωγοί μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου, Κρήτης/Ελλάδας και υπόλοιπης Ευρώπης).

Για την επίτευξη όλων των παραπάνω στόχων του υπερεθνικού ενεργειακού λόμπι, η κυβέρνηση έχει επιδοθεί εδώ και ένα περίπου χρόνο σε καταιγισμό νομοσχεδίων που ψηφίζονται με συνοπτικές διαδικασίες -ενώ περιέχουν διατάξεις που συγκρούονται ακόμη και με το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ- παρά τις έντονες αντιδράσεις από επιστημονικούς φορείς, οικολογικές οργανώσεις και πολίτες. Είναι άδικο βέβαια να κατηγορεί κανείς μόνο τη σημερινή κυβέρνηση ότι στρώνει με ροδοπέταλα το δρόμο των μεγαλοεπενδυτών της ενέργειας: τα τελευταία 20 χρόνια όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις έβαλαν το λιθαράκι τους στη διευκόλυνση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων παραγωγής ενέργειας παντού, «πράσινης» μέσω εκμετάλλευσης ανανεώσιμων πηγών ή «μαύρης» μέσω πετρελαίου και φυσικού αερίου σε στεριά και θάλασσα, με αποτέλεσμα η -μόνη ίσως- δραστηριότητα που απαγορεύεται πλέον σε μια περιοχή NATURA, να είναι η εγκατάσταση πυρηνικού σταθμού…

Τα πράγματα είναι απλά: οι κρατούντες έχουν αποφασίσει ότι το νησί μας θα μετατραπεί τα επόμενα χρόνια σε ενεργειακή αποικία της Ευρώπης, με κορυφογραμμές γεμάτες ανεμογεννήτριες, βουνά ξεσκισμένα από διανοίξεις πλατιών δρόμων για να φτάσουν στον προορισμό τους οι τεράστιοι πυλώνες, χιλιάδες στρέμματα σπαρμένα με φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά έργα, χιλιόμετρα γραμμών μεταφοράς ρεύματος να διασχίζουν το νησί απ’άκρη σ’άκρη, θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και απαραίτητες χερσαίες υποδομές, που μπροστά τους οι εγκαταστάσεις του Βαρδινογιάννη στους Καλούς Λιμένες θα είναι μια χαριτωμένη μικρογραφία…

Όλα αυτά δεν τα βγάζουμε από το κεφάλι μας: ο περιφερειάρχης Κρήτης σε μήνυμα καλωσορίσματος του συνεδρίου παίρνει -ακόμα μια φορά- θέση και λέει ξεκάθαρα: «Τα τελευταία χρόνια η Κρήτη βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας για την ενέργεια και το περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με μεγάλα ενεργειακά έργα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, όπως είναι οι υποθαλάσσιες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, ο αγωγός EastMed, καθώς και οι έρευνες για πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων να είναι μερικές μόνο από τις στρατηγικού χαρακτήρα επενδύσεις στο νησί».

Αυτό που δεν μας λέει ο Αρναουτάκης και κανένας άλλος προπαγανδιστής της «πράσινης» ενέργειας, είναι ότι η πραγματοποίηση των «αναπτυξιακών» αυτών σχεδίων συνεπάγεται:

• λεηλασία του φυσικού πλούτου του νησιού μας και πολλών άλλων περιοχών της χώρας, αφού πολλά από τα έργα που έχουν αδειοδοτηθεί ήδη ή που πρόκειται να αδειοδοτηθούν, βρίσκονται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές με υψηλή οικολογική αξία
• αρπαγή δημόσιων, δημοτικών αλλά και ιδιωτικών εκτάσεων μέσω των νέων δασικών χαρτών: η κυβέρνηση προωθεί με διαδικασίες εξπρές το χαρακτηρισμό τεράστιων εκτάσεων ως δασικών, όχι φυσικά για να τις προστατέψει, αλλά για να τις παραχωρήσει στους ενεργειακούς κολοσσούς, αφού η νομοθεσία είναι πλέον κομμένη και ραμμένη έτσι ώστε να επιτρέπει την εγκατάσταση τέτοιων έργων σε δάση
• βίαιη αλλαγή των χρήσεων γης: τα έργα που προτείνονται απαιτούν δέσμευση μεγάλων εκτάσεων, κοινώς πιάνουν πολύ τόπο και θα καταλάβουν ζωτικό χώρο από περιοχές όπου μέχρι τώρα ασκούνται αγροτικές/κτηνοτροφικές δραστηριότητες, μετατρέποντας τις σε βιομηχανικές ζώνες
• αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου του νησιού και άλλων περιοχών στην Ελλάδα, αναγκαστική συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα για χάρη της παραγωγής ενέργειας, η οποία προωθείται ως το πλέον υποσχόμενο εξαγώγιμο προϊόν του μέλλοντος, με τις όποιες συνέπειες στη διατροφική μας αυτάρκεια.

Με βάση τα παραπάνω καταθέτουμε κάποιους καίριους προβληματισμούς:

• Η Περιφέρεια Κρήτης έχει αναλύσει τις επιπτώσεις που έχει ο αναπτυξιακός και ενεργειακός μετασχηματισμός του νησιού τον οποίο με χαρά καλωσορίζει, στο φυσικό πλούτο, την αλλαγή των χρήσεων γης και την τοπική οικονομία;
• Οι τοπικοί μας άρχοντες δεν θα έπρεπε να μας έχουν ενημερώσει με ποιο τρόπο θα αναδιαμορφωθούν τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών στη νέα πραγματικότητα;
• Θα συνεχίσουν να προσυπογράφουν αδιάκριτα τις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης, μη λαμβάνοντας υπόψη τις μεσο- και μακροπρόθεσμες τους συνέπειες, το συμφέρον του τόπου, αλλά και τις αντιδράσεις των τοπικών\ κοινωνιών;
• Τι θα συμβεί όταν -στο άμεσο μέλλον- αποτελέσει παρελθόν η ιδιαιτερότητα του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού και η έντονη πολιτιστική του ταυτότητα, οι οποίες εδώ και δεκαετίες αποτελούν αιχμή του δόρατος του τουριστικού προϊόντος (το οποίο βέβαια ευθύνεται για πολλά κακώς κείμενα σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο);
• Ποιοι θα επωφεληθούν από την μετατροπή του νησιού σε βιομηχανική ζώνη παραγωγής, αποθήκευσης και εξαγωγής ενέργειας με ανανεώσιμες και μη μεθόδους; Που θα καταναλώνεται τόση ενέργεια δεδομένου ότι τα σχεδιαζόμενα έργα θα παράγουν ενέργεια υπερπολλαπλάσια των αναγκών του νησιού;
• Γιατί ενώ εδώ και χρόνια ακούμε συνέχεια τα δύο βασικά επιχειρήματα που προωθούν την «πράσινη» ανάπτυξη, δηλαδή την προστασία του περιβάλλοντος και την παραγωγή φτηνής ενέργειας, στην πράξη βλέπουμε τη μια οικολογική καταστροφή μετά την άλλη και τους λογαριασμούς ρεύματος να φουσκώνουν;

Οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν είναι μόνο δικές μας και -δυστυχώς- δεν αφορούν μόνο την Κρήτη. Τα τελευταία χρόνια ξεπηδούν σε κάθε γωνιά της χώρας έντονες και ολοένα διογκούμενες αντιδράσεις από κόσμο που συνειδητοποιεί ότι η «πράσινη ανάπτυξη» είναι ένα σύγχρονο μοντέλο υπερεκμετάλλευσης του ανθρώπου και της φύσης πασπαλισμένο με μπόλικη οικολογική και κοινωνική ευαισθησία και εντείνεται πανελλαδικά η αμφισβήτηση των προθέσεων κράτους/επενδυτών και η αίσθηση εξαπάτησης των τοπικών κοινωνιών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, φορείς και συλλογικότητες απ’ όλη την Ελλάδα συγκρότησαν το Νοέμβρη του 2020 το πανελλαδικό «Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια», ώστε να έρθουν στο προσκήνιο οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί για τις εφαρμοζόμενες πολιτικές στον τομέα της ενέργειας και τις συνέπειές που αυτές επιφέρουν.

Καλούμε αγρότες, κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους, αλιείς, μεταποιητές, εμπόρους αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων και τις ενώσεις τους, φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, καθηγητές πανεπιστημίων και επιστήμονες, ορειβατικούς συλλόγους, επιχειρηματίες του εναλλακτικού τουρισμού, οδηγούς βουνού, φυσιολάτρες, γραφεία γενικού τουρισμού, καταδυτικούς συλλόγους, την ένωση ξεναγών, μουσεία, συλλόγους εκπαιδευτικών και πολιτιστικούς συλλόγους, να ενημερωθούν και να πάρουν δημόσια θέση πάνω στο καίριο ερώτημα: Ποιο είναι το μέλλον που οραματιζόμαστε για το νησί;

Ενάντια στης Φύσης τη λεηλασία Αγώνας για τη Γη και την Ελευθερία!

Αλληλεγγύη-Αντίσταση-Αξιοπρέπεια!