Ο Σαίξπηρ όπως εικονίζεται σε πορτρέτο

«Ο Λειβαδίτης “γραφιάς” ήταν, λόγιος και ποιητής, άλλη τέχνη ή επάγγελμα δεν ασκούσε. Πριν την καταιγίδα δημοσιογραφούσε σε έντυπα της Αριστεράς με θέματα πνευματικά και κριτικής της Λογοτεχνίας. Ετσι, στα χρόνια της πολιτικής καραντίνας, κατέφυγε στους παλιούς συναδέλφους του στη δημοσιογραφία που διηύθυναν εφημερίδες και περιοδικά.

Ενα περιοδικό της εποχής, από τα λεγόμενα ποικίλης ύλης και με περιεχόμενο μάλλον ελαφράς λογοτεχνίας και κριτικής των κοινωνικών και αστικών ηθών, το Φαντάζιο, έδωσε την ευκαιρία στον ενημερωμένο πάνω στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και θεατρική παράδοση ποιητή, που, εξάλλου, είχε και αδελφό έξοχο ηθοποιό της γενναίας σειράς των μεγάλων της Ελληνικής Επιθεώρησης, τον Αλέκο Λειβαδίτη, πρόσφερε στον εργοδότη του Φαντάζιο μια έξοχη σειρά κειμένων, όπου διασκεύαζε ως νουβέλες τα μεγάλα σαιξπηρικά δράματα».

Απόσπασμα από το προλογικό σημείωμα του Κώστα Γεωργουσόπουλου «Επιστροφή στις πηγές» στο βιβλίο «Ουίλλιαμ Σαίξπηρ - Απόδοση θεατρικών έργων σε πεζά από τον Τάσο Λειβαδίτη» (εκδ. Μετρονόμος), με επιμέλεια του Θανάση Θ. Νιάρχου. Ηταν τότε που ο Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988) -και όχι μόνο-, «απόβλητος» από τις κατεστημένες καταπιεστικές ηγεσίες, βιοποριζόταν με τον τρόπο που αναφέρει ο Γεωργουσόπουλος - μεταξύ αυτών και με τη διασκευή σε νουβέλες γνωστών τραγωδιών του Σαίξπηρ (διατηρώ τη γραφή του παρουσιαζόμενου κειμένου). Διευκρινίζει, στο ίδιο βιβλίο, με τίτλο «Το κλειδί δεν έχει καμία σημασία», ο Γιώργος Κιμούλης:

Ψυχογραφήματα

«Με τον απαιτούμενο λοιπόν σεβασμό που οφείλει ένας επόμενος να μελετά τον προηγούμενό του, ως ιχνηλάτης παλαιών βημάτων, διάβασα τα κείμενα / νουβέλες του Τάσου Λειβαδίτη των περιλήψεων των σαιξπηρικών θεατρικών έργων Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Οθέλος, Εμπορος της Βενετίας, Ριχάρδος Γ’, Οπως σας αρέσει, Αντώνιος και Κλεοπάτρα και Τρικυμία, και ανακάλυψα τον ιδιοφυή τρόπο που χρησιμοποιούσε ο Λειβαδίτης, για να μιλήσει, όχι τόσο για την πλοκή, όσο για τα πρόσωπα αυτών των θεατρικών έργων.

Χρησιμοποιώντας το βασικό εργαλείο της νουβέλας, την ψυχογραφία, ανέπτυξε μ’ έναν ιδιαίτερα απλό (αλλά και κρυφό) τρόπο το ψυχογράφημα του Ρωμαίου, του Σάυλωκ, της Πόρσια, του Ριχάρδου, του Αντώνιου, της Κλεοπάτρας, του Ορλάνδου, της Ροζαλίας και του Πρόσπερου. Με τις αδιόρατες νύξεις του αφηγητή της νουβέλας, πίσω από την πλοκή της κάθε ιστορίας, στις γωνιές των κειμένων, εμφανίζονται ανάγλυφα τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των προσώπων. Και ξαφνικά έχουμε μπροστά μας, όχι μια απλή περίληψη της πλοκής ενός θεατρικού έργου, αλλά μία πολύ σημαντική δραματουργική ανάλυση».

Λεοντής και…

Από τον «Μετρονόμο», ακόμη τρεις ενδιαφέρουσες εκδόσεις – παρά την πανδημία και τη γενικότερη κρίση που μαστίζει και τον καλλιτεχνικό κόσμο:

● Χρήστος Λεοντής «Μια άλλη ματιά», ο τίτλος του νέου του άλμπουμ, με επανεκτελέσεις και διασκευές τραγουδιών του, σε στίχους Δημήτρη Λέντζου (τα 9) και (από 1) Μαριαννίνας Κριεζή, Βαγγέλη Γκούφα, Γιώργου Αρμένη και Κώστα Βάρναλη. Τραγουδούν: Αγγελική Τουμπανάκη, Μίλτος Πασχαλίδης, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Γιάννης Κότσιρας, Σταμάτης Κραουνάκης, Αλέξανδρος Τσιωνός.

● Γιώργος Σταυριανός «Λύκε, Λύκε, είσαι εδώ;» (κι εδώ ένα νέο άλμπουμ) με έξι ορχηστρικά θέματα και έξι τραγούδια, σε στίχους Γιώργου Σταυριανού, Κωνσταντίνου Μουδάτσου, Μάκη Τσίτα, Πάνου Μπούσαλη. Τραγουδούν: Βασίλης Γισδάκης, Δώρος Δημοσθένους, Παντελής Θαλασσινός, Πάνος Μπούσαλης.

● Ενα ολόκληρο τεύχος –του «Μετρονόμου»– αφιερωμένο στον Κώστα Τριπολίτη (μεταξύ άλλων έχει γράψει τους στίχους των τραγουδιών των δίσκων «Ραντάρ» κι «Επιβάτης», που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης). «Μετρημένες συνεργασίες, ελάχιστες συνεντεύξεις και έργο ξεχωριστό που αποτελεί τιμή στη σύγχρονη στιχουργία.

Και αυτό που έλεγε πολύ συχνά το κράτησε: “Με τη στάση μας υποστηρίζουμε το έργο μας κι όχι με τις δημόσιες σχέσεις”», επισημαίνει ο εκδότης του περιοδικού, Θανάσης Συλιβός. Στο ίδιο τεύχος σελίδες για τον Αντώνη Καλογιάννη και τη συνεργασία του με τον Ζωρζ Μουστακί, τον Τάκη Μουσαφίρη, τον Λευτέρη Μυτιληναίο, τον Βαγγέλη Κατσούλη κ.ά.

Στο πλαίσιο

«Εφαγαν» το 2% του αγγελιόσημου τα αφεντικά των καναλιών και των διαφημιστικών εταιρειών, αλλά αρνούνται να καταβάλλουν το διάδοχο αντίτιμο που θεσπίστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, προκειμένου να σταθεί στα πόδια του το Ταμείο (ΕΔΟΕΑΠ) των εργαζομένων στα ΜΜΕ. Ηταν από τα θέματα της διαδικτυακής (για πρώτη φορά) Γενικής Συνέλευσης του ΕΔΟΕΑΠ, με ευάριθμη συμμετοχή (που αναρωτιέμαι πως αλλιώς κάποιοι, εν μέσω πανδημίας, θα αποφάσιζαν να εγκαταλείψουν την κλεισούρα). Από τα παρήγορα: Ευτυχώς που έχουμε μια… φιλεργατική κυβέρνηση.

Για όσους πάντως πίστευαν ότι η πανδημία θα κρατούσε κάποιους μήνες και θα ξεμπερδεύαμε με το δεύτερο εμβόλιο, μάλλον έπεσαν έξω. Απροσδιόριστη η διάρκεια. Θα χρειαστεί και τρίτο, που πιθανότατα θα καθιερωθεί ως ετήσιο, όπως το αντιγριπικό. Εν τω μεταξύ, φθινόπωρο και χειμώνας εν όψει – με πιθανά όλα τα ενδεχόμενα.

Είναι βέβαια και η μεγάλη παράταξη των αντιεμβολιαστών – οι εκ πεποιθήσεως αντί, οι καχύποπτοι, που βλέπουν εχθρούς και συμφέροντα παντού, οι θεοσεβούμενοι («φταίει ο Θεός που μας μισεί», που λένε και «Οι Μοιραίοι» του Βάρναλη), οι επικαλούμενοι το Σύνταγμα, που ορίζει ότι οι πολίτες είναι ελεύθεροι (λες και είμαστε…), οι όποιοι, τέλος πάντων, άλλοι.

Είναι όμως και το αναμφισβήτητο του διαρκώς διογκούμενου αριθμού των ανέργων, των ημιαποσχολούμενων, αυτών που, λόγω πανδημίας, έχουν φουντάρει. Συν η διαρκώς αυξανόμενη ακρίβεια. Υπάρχει βέβαια και το χειρότερο – αλλά όπως λέγαν οι παλιότεροι: «Δέκα ξυλιές σε ξένη πλάτη δεν πονάνε».

ΚΑΙ… «Αποχαιρέτα -για φέτος- τη θάλασσα, αν και όπως έχω παρατηρήσει αυτοί που καταφεύγουν στις ακτές προτιμάνε τις ξαπλώστρες και τις ομπρέλες από τη θάλασσα».

[email protected]

Το εξώφυλλο του cd του Χρήστου Λεοντή