Η (αληθινή) ζωή του Μπράιαν

-Είστε όλοι διαφορετικοί -Είμαστε όλοι διαφορετικοί -Εγώ δεν είμαι

Από την ταινία «Ζωή του Μπράιαν». Μια ταινία που εξακολουθεί να ενοχλεί την Εκκλησία αλλά και την ευρωπαϊκή Αριστερά και θα έπρεπε όλοι να θυμόμαστε τις… άγιες τούτες μέρες.

Για πάρα πολλά χρόνια, το Πάσχα σήμαινε για εμένα μια ιδιαίτερη ιεροτελεστία.

Καθώς όλοι επέστρεφαν στη θαλπωρή της οικογένειας και της εκκλησίας και παρακολουθούσαν τα πάθη του θεανθρώπου από κλασικά αριστουργήματα του κινηματογράφου όπως ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ» του Φράνκο Τζεφιρέλι, εμείς με μια παρέα φίλων νοικιάζαμε από το βιντεοκλάμπ τη «Ζωή του Μπράιαν» των Μόντι Πάιθον.

Υστερα από λίγα χρόνια είχαμε αποστηθίσει τους διαλόγους ενώ οι πιο φανατικοί επισκεφθήκαμε και το κάστρο όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας στην Τυνησία.

Το γεγονός ότι το BBC και το ITV είχαν αρνηθεί να μεταδώσουν την ταινία, θεωρώντας ότι αποτελεί βλασφημία προς τον χριστιανισμό, καθώς και η ολοκληρωτική απαγόρευση προβολής που είχαν επιβάλει οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας και της Ιρλανδίας, καθιστούσε την ταινία εκ των ων ουκ άνευ θέαμα για τις ημέρες του Πάσχα.

Και ύστερα ήρθε η ίδια η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να μας τα τινάξει όλα στον αέρα.

«Η ζωή του Μπράιαν», υποστήριξε πριν από μερικά χρόνια ο Ρίτσαρντ Μπάριτζ, καθηγητής Θεολογίας και πρύτανης του King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, «αποτελεί εξαιρετικό φόρο τιμής στον Ιησού» και είναι «ιστορικά πολύ πιο ακριβής από αρκετές ταινίες» για τη ζωή του Χριστού.

Καθώς δεν είμαστε σε θέση να αποδείξουμε εάν υπήρξε ο Χριστός και πολύ περισσότερο εάν είχε τη μορφή ενός επαναστάτη, όπως τον αντιλαμβανόταν ο Ν. Καζαντζάκης, ενός θεανθρώπου, όπως τον θέλει η χριστιανική θρησκεία, ή ενός… Μπράιαν, σκεφτήκαμε να εξετάσουμε τις ιστορικές αλήθειες που παρουσιάζει η ταινία (Spoiler Alert: Οσοι δεν έχουν δει την ταινία, να το κάνουν πρώτα και ύστερα να συνεχίσουν την ανάγνωση).

Η περίφημη σκηνή του λιθοβολισμού δεν θα μπορούσε να έχει πραγματοποιηθεί –τουλάχιστον όχι υπό την επίβλεψη Ρωμαίων στρατιωτών- καθώς δεν υπήρχε σχετική ποινή στο νομικό σύστημα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Ο λιθοβολισμός όμως ήταν ευρύτατα διαδεδομένος στον εβραϊκό ποινικό κώδικα –σε βαθμό που εφαρμοζόταν ακόμη και εναντίον πολύ κακών ηθοποιών. Για την ακρίβεια, ο λιθοβολισμός ήταν μία από τις τέσσερις τιμωρίες της εποχής: αν δεν είχες τη «χαρά» να λιθοβοληθείς μπορούσαν να σου κόψουν το κεφάλι με σπαθί, να σε στραγγαλίσουν ή να σε βάλουν να πιεις λιωμένο ατσάλι.

Ιστορικά ακριβής είναι, ώς ένα βαθμό, και η στιγμή που ο άτυχος Μπράιαν καλείται να γράψει στον τοίχο το σύνθημα «Ρωμαίοι πηγαίνετε σπίτια σας», αλλά αντί για το σωστό Romanes eunt domus, γράφει Romani ite domum.

Σύμφωνα με έρευνα του «Guardian», στην εποχή του Ιησού ήταν σύνηθες να υπάρχουν λάθη ορθογραφίας, συντακτικού και γραμματικής στα πρώτα «γκράφιτι» αλλά ακόμη και σε επιγραφές. Τα περισσότερα παραδείγματα έχουν βρεθεί στην Πομπηία καθώς η λάβα κάλυψε και προστάτευσε τους τοίχους της πόλης.

Τις περισσότερες φορές πάντως που η συγκεκριμένη ταινία αναφέρεται σε μια σοβαρή συζήτηση είναι για τον σεχταρισμό που παρατηρούνταν στην επαναστατική και αντιιμπεριαλιστική Αριστερά της εποχής.

Το Ιουδαϊκό Λαϊκό Μέτωπο (JPF) βρισκόταν σε ανοιχτή σύγκρουση με το Λαϊκό Μέτωπο της Ιουδαίας (PFJ) αλλά και το Ιουδαϊκό Μέτωπο του Λαού, ενώ κανένας δεν ανεχόταν την παρουσία του (μονομελούς) Λαϊκού Μετώπου.

Ενδελεχείς μελέτες απέτυχαν να αποδείξουν αν υπήρχαν τόσο υψηλά επίπεδα σεχταρισμού στην επαναστατική Αριστερά της εποχής -γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Μόντι Πάιθον απλώς προέβαλαν στο παρελθόν τις διασπάσεις της βρετανικής Αριστεράς της δεκαετίας του '70.

Μιλώντας πάντως για σοβαρές παραπομπές στη «Ζωή του Μπράιαν» δεν θα παραλείψω και μια αναφορά του σημερινού υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη σε πάνελ για την κρίση χρέους, στο οποίο είχαμε βρεθεί πριν από χρόνια. Αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Ενωση έκλεισε την ομιλία του με την παρακάτω στιχομυθία από την ταινία:

• Και τι έκαναν για εμάς οι Ρωμαίοι; αναρωτιόταν ο αρχηγός του Λαϊκού Μετώπου της Ιουδαίας.
• «Υδραγωγείο», «αποχετευτικό σύστημα» «άρδευση», «δρόμους», «ασφάλεια τις νύχτες» είναι μερικές από τις απαντήσεις που λαμβάνει.
• Ωραία, και εκτός από υδραγωγείο, αποχετευτικό σύστημα, άρδευση, δρόμους, ασφάλεια κ.λπ. τι άλλο έκαναν οι Ρωμαίοι για εμάς, επιμένει ο αρχηγός της οργάνωσης.
• Εφεραν την ειρήνη, ακούγεται από το βάθος.
• Ειρήνη; Σκασμός.

Ενας εύσχημος και αναμφίβολα ευφυέστατος τρόπος να εξωραΐσεις την Pax Romana και το ευρωπαϊκό imperium –το οποίο με το πέρασμα του χρόνου μεταφέρθηκε από τη Ρώμη προς το Βερολίνο.

► Δείτε

Life of Brian (1979)

Αθλια μεταφρασμένο στα ελληνικά ως «Ενας προφήτης, μα τι προφήτης»

► Διαβάστε

«Δικαίωμα στη Βλασφημία» (Εκδόσεις Μαύρη Λίστα)

Τρεις πανεπιστημιακοί (Dartevelle Patrice, Denis Philippe, Robyn Johannes) εξετάζουν την επιβίωση φεουδαρχικών νόμων στα σύγχρονα «φιλελεύθερα» κράτη.