Τέσσερις φωνές με λέξεις-θραύσματα

«Και να θέλω ό,τι θέλεις και να νομίζω πως χάνομαι, αλλά να ξέρω πως πλάι σου είμαι ασφαλής και να σου μιλάω για ό,τι χειρότερο έχω μέσα μου και να προσπαθώ να σου δίνω ό,τι καλύτερο έχω μέσα μου γιατί δεν σου αξίζει τίποτα λιγότερο και να σου λέω την αλήθεια, αν και κατά βάθος δεν θέλω, και να προσπαθώ να είμαι ειλικρινής γιατί ξέρω πως το προτιμάς και να νομίζω πως όλα τέλειωσαν κι ωστόσο να περιμένω άλλα δέκα λεπτά πριν με πετάξεις έξω απ’ τη ζωή σου»…

Το «Crave» («Δίψα») της αντισυμβατικής Αγγλίδας συγγραφέως Σάρα Κέιν, έργο-ορόσημο στη σύγχρονη παγκόσμια θεατρική δραματουργία, παίζεται ήδη σε σκηνοθεσία Μαρίας Ξανθοπουλίδου στο Θέατρο ΜΠΙΠ. Τέσσερις, χωρίς ονόματα (A, Β, C, Μ), μιλάνε για τον έρωτα, τη μοναξιά, τις ελπίδες, τις ενοχές, τους πόθους, την εγκατάλειψη, την απόγνωση («μόνο ο έρωτας μπορεί να με σώσει και ο έρωτας με καταστρέφει»).

Τέσσερις φωνές που μιλούν ασταμάτητα με λέξεις-θραύσματα, φράσεις σε αποσύνθεση. Δεν είναι ξεκάθαρο αν μονολογούν και πότε απευθύνονται ο ένας στον άλλον. Αν συναντήθηκαν τυχαία ή έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους. Εάν είναι πράγματι τέσσερις ή ένα μόνο πρόσωπο.

Η Σάρα Κέιν έγραψε το «Crave» έναν χρόνο πριν αυτοκτονήσει τον Φεβρουάριο του 1999, σε ηλικία μόλις 28 χρόνων. Ενα κείμενο που η πρωτότυπη δομή του προετοίμαζε για τη φόρμα του επόμενου και τελευταίου της: Το «4,48 Ψύχωση» ανέβηκε το 2000, έναν χρόνο μετά τον θάνατό της.

To «Crave», με το ακραίο συναισθηματικό περιεχόμενο και την πρωτοποριακή ποιητική φόρμα, δεν έχει σκηνικές οδηγίες. Είναι το έργο που σύστησε στο ελληνικό κοινό με μια ρηξικέλευθη παράσταση ο Λευτέρης Βογιατζής, έργο που η ίδια η Κέιν είχε επιλέξει να δημοσιοποιήσει με το ψευδώνυμο Marie Kelvedon και όχι με το πραγματικό της όνομα.

Οι αφηγήσεις των προσώπων έχουν ως αφετηρία την προσωπική τους αντίληψη για την έννοια της επιθυμίας, που δεν αναζητά κάποιο συμβατικό τόπο δράσης. Αλλωστε τίποτα στο κείμενο δεν θυμίζει την τρέχουσα δραματουργία μέχρι τότε. Δεν είναι τυχαίο που στην «Ψύχωση» η συγγραφέας γράφει: «Εγώ τον εαυτό μου δεν συνάντησα ποτέ, εμένα το πρόσωπό μου είναι κολλημένο στην πίσω όψη του μυαλού μου». Αυτός είναι ο τόπος όπου εκτυλίσσεται το «Crave».

«Το ‘‘Crave’’ είναι έργο μοναδικό» λέει η Μαρία Ξανθοπουλίδου. «Βαθιά ποιητικό, τόσο στην ουσία του όσο και στη μορφή του. Παράλληλα, δεν παύει να είναι ένα θεατρικό κείμενο με πρόσωπα που αλληλεπιδρούν.

Στην παράσταση επιλέξαμε να δούμε στα τέσσερα αυτά πρόσωπα μια οικογένεια. Κατά τη γνώμη μου, οι οικογενειακές σχέσεις καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό -ίσως και σε απόλυτο- τον τρόπο που καθένας αντιλαμβάνεται την επιθυμία. Η Σάρα Κέιν, ωστόσο, επέλεξε να αφήσει το κείμενό της αυτό -το προτελευταίο έργο της, που είναι απολύτως αυτοβιογραφικό και πιθανότατα εμπνευσμένο από μια ψυχαναλυτική διαδικασία -χωρίς οδηγίες.

Τα πρόσωπα δεν έχουν ονόματα, αλλά σηματοδοτούνται μ’ ένα γράμμα της αλφαβήτου. Επίσης ο σκηνικός χώρος δεν είναι προσδιορισμένος».

Η παράσταση ανεβαίνει σ’ έναν πολύ καινούργιο χώρο, στο Θέατρο ΜΠΙΠ στην οδό Κυκλάδων, δίπλα στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, εκεί όπου ανέβηκε για πρώτη φορά το «Crave» στην Ελλάδα από τον Λευτέρη Βογιατζή. «Δεν είδα την παράστασή του τότε» λέει η σκηνοθέτρια.

Εχω ακούσει γι’ αυτήν και έχω διαβάσει, αλλά δεν την έχω δει. Θα ήθελα να την έχω δει. Ο,τι ερεθίσματα έχεις όταν ετοιμάζεις κάτι, σε επηρεάζουν με κάποιον τρόπο, αλλά η αλήθεια είναι πως το ‘‘Crave’’ είναι ένας πολύ προσωπικός δρόμος. Η συγγραφέας είναι πολύ αγαπητή στους σκηνοθέτες ακριβώς γιατί είναι διαφορετική και αυθεντική. Και το συγκεκριμένο έργο ειδικά το έχει γράψει μ’ έναν τρόπο βασισμένο στη μουσικότητα που προκύπτει από τις φωνές των ηθοποιών. Δεν επιλέγω ακριβώς κάποιο κείμενο. Νιώθω πως τα πράγματα έρχονται έτσι που συναντιέμαι με ένα κείμενο και μια συνθήκη. Σχεδόν τυχαία.

INFO:

Θέατρο ΜΠΙΠ (Αγίου Μελετίου 25 και Κυκλάδων, Κυψέλη, τηλ.: 213 0344074), «Crave» της Σάρα Κέιν. Μετάφραση: K. Αλέξης Αλάτσης. Σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια: Μαρία Ξανθοπουλίδου. Κίνηση: Μαριέλα Νέστορα. Μουσική: Λόλεκ. Video και εικαστικά παράστασης: Αλέξανδρος Κακλαμάνος. Φωτισμοί: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη. Ερμηνεύουν: Μυρτώ Δελημιχάλη, Παναγιώτης Καλαντζής, Ρίτα Λυτού, Γιάννης Παπαδόπουλος. Σάββατο και Κυριακή στις 21.30.