Δεν ήταν απλώς ένας κορυφαίος λαϊκός συνθέτης, αλλά και ένας πρωτοπόρος δεξιοτέχνης που με τα τραγούδια του μίλησε τόσο για τον ανθρώπινο πόνο όσο και για τον έρωτα, επικοινωνώντας τις βαθύτερες αξίες που όριζαν τη ζωή του και καταφέρνοντας να γίνει γνωστός και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ο Μανώλης Χιώτης (1921-1970) βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου έργου των Ιόλης Ανδρεάδη και Αρη Ασπρούλη «MANOLIS / καρδιά σε τέσσερις χορδές» που θα παίζεται στη γενέτειρά του τη Θεσσαλονίκη μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου, σε μια παράσταση από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος που αγκαλιάστηκε από το κοινό, και ευελπιστούμε να δούμε και στην Αθήνα. Στο έργο ζωντανεύει όχι μόνο η προσωπική ιστορία του ανθρώπου που μεσουράνησε στο καλλιτεχνικό στερέωμα της εποχής του, αλλά και πτυχές της νεότερης Ιστορίας, οι συνεργασίες του, οι επιθυμίες και οι φόβοι, οι ιδέες και τα οράματά του. Εξομολογήσεις πάνω σε ένα μαγικό πάλκο που φανερώνουν το ήθος του σπουδαίου δημιουργού και τον χαρακτήρα του, τον οποίο σμίλεψε στη σύντομη ζωή του η απώλεια, ο πόνος, ο φθόνος, η σκληρή δουλειά αλλά και η επιτυχία, η έμπνευση, ο έρωτας, η τόλμη και η ανθρωπιά.
«Ο Μανώλης Χιώτης έβαζε την τέχνη του πάνω από τον ίδιο του τον εαυτό» μας λέει η Ιόλη Ανδρεάδη, η οποία μας μιλά για το ποιητικό ταξίδι της στη ζωή του μοναδικού αυτού Ελληνα και παγκόσμιου καλλιτέχνη στην παράσταση που υπογράφει και τη σκηνοθεσία.
● Πρόκειται για το 15ο έργο της συνεργασίας σας με τον Αρη Ασπρούλη και συνεχίζετε να ρίχνετε φως σε ιστορικά πρόσωπα, του θεάτρου με τον Αρτώ, της επανάστασης με τους Φιλικούς και τώρα ενός λαϊκού δημιουργού. Τι σας προσέλκυσε στην προσωπικότητά του;
Το σπουδαίο έργο του. Επιβιώνει πενήντα πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του, γίνεται ένα με τους έρωτες, τις απώλειες και τα γλέντια των νέων ανθρώπων, τραγουδιέται από ανώνυμους και επώνυμους και ακούγεται τόσο φρέσκο, σαν να έχει γραφτεί σήμερα.
● Πόσο σημαντικός ήταν ο Μανώλης Χιώτης και γιατί;
Ηταν σημαντικός τόσο για το έργο που άφησε στους μεταγενέστερους -τη μετά θάνατον κληρονομιά του, που είναι ανυπολόγιστα επιδραστική για την ελληνική μουσική- αλλά και όσο ήταν εν ζωή, για τους συγχρόνους του. Δάσκαλος, συνθέτης, δεξιοτέχνης μουσικός, «έβγαλε» τόσους τραγουδιστές, «στάθηκε» σε τόσους μουσικούς, έζησε μια ζωή γεμάτη με το πάθος για τη μουσική του και απ’ ό,τι φαίνεται με ήθος και μια ουσιαστικά ανθρωποκεντρική στάση.
● Τι μας λέει για την εποχή του αλλά και για σήμερα;
Στο επίκεντρο του σύμπαντος των τραγουδιών του Χιώτη θεματικά βρίσκονται ο έρωτας, η απώλεια, ο πόνος και οι ανθρώπινες αδυναμίες. Η πρωτοτυπία, η εξυπνάδα, ο τρόπος με τον οποίο βλέπει τη γυναίκα ως ισότιμο συνομιλητή με τον άντρα και καθόλου «τυπικά» («Θάλασσα», «Το γκαρσόνι», «Παράξενη κοπέλα»), τον ένα άνθρωπο ταξικά ίσο με τον άλλο («Λαός και Κολωνάκι») το βάθος των συναισθημάτων και η καθαρότητα στην έκφρασή τους είναι θεωρώ στοιχεία που μας βοηθούν και στην εποχή μας να ονομάσουμε κάτι που έχουμε βιώσει ή βιώνουμε ή και απλώς να διασκεδάσουμε με την τόσο ξεκάθαρη απόδοση των ανθρώπινων διακυμάνσεων και συναισθημάτων. Η μουσική του αφορά τους λάτρεις του ρεμπέτικου, τους θαυμαστές του Θεοδωράκη, αλλά και τους ακροατές με ξένα ακούσματα, μια που και εκείνος άκουγε με προσοχή και πάθος ό,τι νέο και δεξιοτεχνικό μουσικά της εποχής του.
● Από όσα ανακαλύψατε για αυτόν στην έρευνά σας τι σας εξίταρε περισσότερο;
Τον θησαυρό των πληροφοριών για τον Μανώλη Χιώτη τον προσεγγίσαμε κυρίως μέσω του γιου του Διαμαντή Χιώτη, που μας τις παρείχε απλόχερα κατανοώντας ίσως στα βλέμματά μας την αγνή αγάπη για το έργο του πατέρα του. Κάτι που μου κέντρισε πολύ το ενδιαφέρον και με έκανε προσωπικά να αγαπήσω ακόμη περισσότερο τον Μανώλη Χιώτη, ήταν η πληροφορία του γιου του πως ήταν σε στιγμές στην τέχνη του «αυστηρός με αυτά που έπρεπε να γίνουν». Αυτό σημαίνει άνθρωπο που επιθυμούσε το τέλειο, που επιθυμούσε την εμβάθυνση, το προχώρημα, έναν καλλιτέχνη με όλη τη σημασία της λέξης, που το έργο του μπορεί σε στιγμές να το έβαζε και πάνω από τον εαυτό του. Ολα μοιάζει πως αποτέλεσαν τη φυσική συνέχεια του πάθους του -η επιτυχία, το χρήμα- και όχι αυτοσκοπός. Αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί εξευγενίζει τον άνθρωπο και τα μέσα που μετέρχεται για να φτάσει στους στόχους του και να εκπληρώσει τα όνειρά του.
● Ισχύει ότι λίγο πριν πεθάνει είχε «επισκεφτεί» τον κρατούμενο στον Ωρωπό, Μίκη Θεοδωράκη, και από μακριά τον αποχαιρέτησε παίζοντάς του ένα κομμάτι;
Μάλιστα. Του έπαιξε το «Σε πότισα ροδόσταμο» εμψυχώνοντάς τον από μακριά. Επειτα από λίγες μέρες ο Μανώλης Χιώτης πέθανε.
● Τα τελευταία χρόνια κυρίως στο θέατρο, αλλά και στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, υπάρχει ένα θερμό ενδιαφέρον για τις προσωπικότητες του λαϊκού τραγουδιού: Παπαγιαννοπούλου, Βαμβακάρης, Μπέλλου, Καζαντζίδης για να θυμηθούμε μερικές. Από πού κατά τη γνώμη σας πηγάζει;
Μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους. Κάτι που μου έρχεται πρώτα στο μυαλό, πέραν φυσικά και των εμπορικών λόγων που είναι σημαντικοί στην περίπτωση αυτή, είναι πως το ενδιαφέρον αυτό υποδεικνύει μια αληθινή ανάγκη για πρόσωπα που μπορείς να θαυμάσεις, που μέσα από δυσκολίες στην πολύπαθη χώρα μας κατάφεραν να εκφραστούν αλλά και να εκφράσουν κάτι που αφορούσε τους άλλους ανθρώπους. Και τους αφορά μέχρι σήμερα.
♦ Πληροφορίες:
«MANOLIS,καρδιά σε τέσσερις χορδές»
Σκηνή Σωκράτης Καραντινός, Μονή Λαζαριστών (Κολοκοτρώνη 25-27, Σταυρούπολη)
Πρωτότυπο θεατρικό έργο: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη
Σκηνικά: Δήμητρα Λιάκουρα
Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης
Eπιστημονικός Συνεργάτης: Δημήτρης Μανιάτης
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Φωτεινή Τιμοθέου
Βοηθός σκηνογράφου: Νάντια Κασσάρα
Βοηθός σκηνοθέτης στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης: Βερόνικα Λεβεντοπούλου
Παίζουν: Δήμητρα Αντωνακούδη, Ελένη Θυμιοπούλου, Γιάννης Καραμφίλης, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Ηλίας Μπερμπέρης, Χρίστος Στυλιανού, Γιώργος Σφυρίδης, Φωτεινή Τιμοθέου, Μανώλης Φουντούλης
Μουσικοί: Παύλος Παφρανίδης (Μουσική Επιμέλεια- Διδασκαλία, Μπουζούκι), Κατερίνα Σεγκούνα-Πλιόγκου (Βιολοντσέλο), Ανδρέας Ζιάκας (Κιθάρα), Βαγγέλης Καλαμάρας (Ντραμς, Κρουστά), Σπύρος Μελισσανίδης (Ακορντεόν)
Τελευταίες παραστάσεις μέχρι 2/2 Τετάρτη & Κυριακή: 19.00, Πέμπτη & Παρασκευή: 20.30
Σάββατο: 17.30 & 20.30
Εισιτήρια 7-21€. Κρατήσεις στο τηλ. 2315 200 200, προπώληση στα ταμεία του ΚΘΒΕ, more.com, public, nova.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας