Αθήνα, 6°C
Αθήνα
Αραιές νεφώσεις
6°C
7.3° 5.1°
3 BF
74%
Θεσσαλονίκη
Ελαφρές νεφώσεις
4°C
6.2° 2.6°
2 BF
70%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
8°C
8.3° 7.0°
4 BF
56%
Ιωάννινα
Αίθριος καιρός
-3°C
-3.1° -3.1°
1 BF
93%
Αλεξανδρούπολη
Σποραδικές νεφώσεις
1°C
0.9° 0.9°
2 BF
64%
Βέροια
Αραιές νεφώσεις
3°C
2.7° 2.3°
1 BF
75%
Κοζάνη
Αραιές νεφώσεις
0°C
0.4° -1.0°
0 BF
80%
Αγρίνιο
Αίθριος καιρός
5°C
4.6° 4.6°
1 BF
63%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
9°C
10.2° 7.7°
4 BF
75%
Μυτιλήνη
Σποραδικές νεφώσεις
6°C
6.9° 4.0°
4 BF
64%
Ερμούπολη
Αραιές νεφώσεις
8°C
8.4° 7.2°
6 BF
61%
Σκόπελος
Ελαφρές νεφώσεις
5°C
4.6° 4.6°
5 BF
54%
Κεφαλονιά
Αίθριος καιρός
8°C
7.9° 7.0°
3 BF
57%
Λάρισα
Σποραδικές νεφώσεις
4°C
4.6° 4.0°
0 BF
72%
Λαμία
Σποραδικές νεφώσεις
5°C
5.1° 3.5°
1 BF
82%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
10°C
10.4° 9.8°
2 BF
52%
Χαλκίδα
Αίθριος καιρός
6°C
7.0° 4.5°
4 BF
77%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
3°C
3.3° -0.7°
2 BF
52%
Κατερίνη
Σποραδικές νεφώσεις
3°C
3.3° 2.7°
1 BF
86%
Καστοριά
Σποραδικές νεφώσεις
0°C
0.2° 0.2°
1 BF
87%
ΜΕΝΟΥ
Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου, 2025
Οι δύο ερμηνευτές της παράστασης, Φίλιππος Δραγούμης και Χριστίνα Λυκοτσέτα
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Οι δύο ερμηνευτές της παράστασης, Φίλιππος Δραγούμης και Χριστίνα Λυκοτσέτα
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΛΥΚΟΤΣΕΤΑ

Γροθιά στο στομάχι οι μαρτυρίες από το «Δρομοκαΐτειο»

Για μία μοναδική παράσταση ανεβαίνει αύριο στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής το θεατρικό «Ιερά Οδός 343. Μαρτυρίες από το Δρομοκαΐτειο», που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Μαρίας Φαφαλιού, με αφηγήσεις και ιστορίες ανθρώπων που, επειδή νόσησαν, εγκαταλείφθηκαν από οικογένειες, συγγενείς και φίλους. Το έργο ανέβηκε με επιτυχία στο Μπάγκειον και έτυχε θερμής ανταπόκρισης, όπως μας λέει η ηθοποιός Χριστίνα Λυκοτσέτα

«Μου αρέσει η Αθήνα, αρκεί να με θέλετε. Γιατί μπορεί και να μη με θέλετε. Με θέλετε;». Αυτό ρωτά ο Γιώργος, ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους που πέρασαν μεγάλο μέρος της ζωής τους στο «Δρομοκαΐτειο», όταν συγγενής τού πρότεινε να επιστρέψει σπίτι του. Αλλοι ψυχικά ασθενείς, ακόμα και ανήλικοι, εγκαταλείφθηκαν ή δεν είχαν οικογένεια και φίλους και καταδικάστηκαν να μείνουν διά βίου στο «τρελάδικο».

Οι συγκλονιστικές μαρτυρίες τους ζωντανεύουν στη σπουδαία παράσταση «Ιερά Οδός 343. Μαρτυρίες από το Δρομοκαΐτειο», βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Μαρίας Φαφαλιού (2018), η οποία ανέβηκε με επιτυχία το περασμένο φθινόπωρο στο Μπάγκειον και θα παιχτεί αύριο (12 μ. χωρίς εισιτήριο), για μία και μοναδική in situ παράσταση στο «Δρομοκαΐτειο», με πρωτοβουλία του σωματείου υποστήριξης του 18 ΑΝΩ και με στόχο νοσηλευόμενοι να την παρακολουθήσουν και να συμμετάσχουν στη συζήτηση που θα ακολουθήσει.

«Στου τρελού κασίδα μαθαίνεις», ακούμε στην παράσταση. «Μαθαίνεις» να υποβάλλεσαι σε ηλεκτροσόκ και σε καθηλώσεις, να μένεις σε σιδερένια κλουβιά μέχρι 1.20 μ. ή σε απομόνωση στα «μανιακά τμήματα», που ύστερα ονομάστηκαν «ανήσυχα» κι ύστερα «Αγιος Ισίδωρος». Η καταστολή και η κακοποίηση των πασχόντων θίγονται στην παράσταση μαζί με το κοινωνικό στίγμα και τις φριχτές συνέπειες στον ψυχισμό των πασχόντων: δυστυχία, μοναξιά, απελπισία.

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Παχουνδάκης και η ηθοποιός Χριστίνα Λυκοτσέτα είχαν συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν στο έργο του Γιάννη Μακριδάκη, «Συρματένιοι ξεσυρματένιοι· Ολοι». Ο Φίλιππος Δραγούμης συμμετέχει, ως αφηγητής και μουσικός, στη νέα παράσταση που πραγματοποιήθηκε με μικρή συνδρομή από τον δήμο Χίου, καθώς απορρίφθηκε το αίτημα υπαγωγής στο πρόγραμμα «Ολη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός». Μιλήσαμε με την κ. Λυκοτσέτα, που ανέλαβε και τη δραματουργική επεξεργασία.

Η ηθοποιός Χριστίνα Λυκοτσέτα

● Πώς έγινε η επιλογή από το ογκώδες βιβλίο; Υπάρχει κάτι θετικό μέσα σε όλο αυτό;

Η επιλογή έγινε, για να φωτίσουμε συγκεκριμένα πράγματα και τις σκληρές μεθόδους που χρησιμοποιούνταν και κάποιες συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Οι λεγόμενες καθηλώσεις είναι κάτι που ισχύει και τώρα. Το μόνο θετικό ήταν η εισαγωγή της εργασιοθεραπείας. Η αλλαγή στους ασθενείς ήταν τεράστια. Ανθρωποι που ήταν ξεγραμμένοι από όλους και αντιμετωπίζονταν μόνο με ηλεκτροσόκ, με δέσιμο και με φάρμακα, όταν άρχισαν να εργάζονται και να βγάζουν έστω ελάχιστα χρήματα, άρχισαν να αισθάνονται χρήσιμοι, την αξιοπρέπεια και το ηθικό τους αναπτερωμένο. Στις μέρες μας, λόγω περικοπών, έχουν κλείσει τμήματα εργασιοθεραπείας, γιατί δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό. Δηλαδή, αντί να πάμε μπροστά, πάμε πίσω.

● Πώς σου γεννήθηκε η ιδέα;

Ηρθε με τρόπο απόλυτα φυσικό, μέσα από την ανάγκη να αποτυπωθεί η προσωπική μου εμπειρία από τον χώρο της ψυχικής υγείας ως εθελόντριας στο ΚΕΘΕΑ. Τόσο εγώ όσο και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας δύσκολα θα καταπιαστούμε με θέματα που δεν μας αφορούν σε προσωπικό αλλά και πολιτικό επίπεδο. Η ψυχική ασθένεια είναι ένα θέμα αρκετά επικίνδυνο, που μπορεί να εγείρει πολλά ερωτήματα αλλά ταυτόχρονα να προκαλέσει πολλές αντιδράσεις και διαφωνίες. Κάτι που γνωρίζαμε εξαρχής, αλλά δεν μας πτόησε ούτε λεπτό. Ετσι, ήμασταν προετοιμασμένοι και για την αποτυχία, καθώς το θέμα είναι δύσκολο, δεν βρίσκεται στην επικαιρότητα. Αλλωστε, οι περισσότεροι από εμάς καταπιανόμαστε και με άλλες δραστηριότητες, δεν είμαστε «ονόματα», ενώ η Μαρία Φαφαλιού, παρόλο που έχει κάνει μια αξιομνημόνευτη έρευνα, δεν αναζητά τη δική της προβολή και του έργου της.

Ολα τα προγνωστικά ήταν «εναντίον» μας, συνυπολογίζοντας την αχανή αλλά ενδιαφέρουσα θεατρική πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, καταφέραμε να επιβιώσουμε και, προς μεγάλη μας έκπληξη, η δουλειά μας βρήκε θερμή ανταπόκριση από κριτικούς και κοινό. Εχουν γίνει παραστάσεις κυρίως για επώνυμους, όπως ο Μιχαήλ Μητσάκης και ο Γιαννούλης Χαλεπάς, αλλά σπάνια για απλούς ανθρώπους ψυχικά ασθενείς. Θεατρικά, το θέμα είναι αρκετά στο περιθώριο, ενώ αγγίζονται άλλες θεματικές. ‘Η, όταν γίνεται κουβέντα για τη συμπερίληψη, θεωρώ ότι δεν απασχολεί πολύ το θέμα της ψυχικής ασθένειας.

● Ποιες είναι οι πιο συγκινητικές στιγμές που ζήσατε στη διάρκεια της παράστασης ή από τις αντιδράσεις που λάβατε;

Ηταν όταν ένας θεατής, πρώην νοσηλευόμενος, είδε τρεις φορές την παράσταση και μου είπε συγκινημένος: «πώς γίνεται να μας έχει καταλάβει τόσο;». Νομίζω ήταν μια από τις μεγαλύτερες ηθικές ανταμοιβές που λάβαμε. Υπήρξε, όμως, και μια άκρως αναμενόμενη ένσταση, όχι σε σχέση με το παραστατικό αποτέλεσμα αλλά με την υποκριτική γραμμή και, συγκεκριμένα, με την παρουσία συναισθήματος στις αφηγήσεις. Η απουσία συναισθήματος στους ψυχικά πάσχοντες και η λανθασμένη άποψη πως δεν διαθέτουν την παραμικρή αντίληψη της κατάστασής τους είναι από τα πιο συνηθισμένα στερεότυπα. Βέβαια, καταρρίπτονται με μια πιο προσεκτική ανάγνωση του έργου της Φαφαλιού αλλά κυρίως με διάθεση μετακίνησης από τις προϋπάρχουσες θέσεις. Αλλωστε, η ψυχική κατάσταση των εγκλείστων αποκαλύπτεται μέσα από τα λόγια των ίδιων, γεγονός το οποίο δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας ή παρεξήγησης. Για παράδειγμα, μία κοπέλα γράφει στη μητέρα της, επίσης έγκλειστη σε ίδρυμα: «κι όμως βρίσκομαι εδώ, μαζί με άλλους δυστυχισμένους ανθρώπους με τα μάτια διαρκώς κλαμένα».

Επιπλέον, οι ιστορίες κάποιων άλλων νοσηλευόμενων, οι οποίες δεν κατάφεραν να μπουν, αλλά ευελπιστούμε σε κάποιο άλλο ανέβασμα. Η περίπτωση της γυναίκας που μέσα από την ανθρώπινη επαφή και τη συζήτηση με τη συγγραφέα εκδήλωσε συναισθήματα που ήταν καταχωνιασμένα: «κι εγώ όταν ακόμα αισθάνομαι σαν φυτό, είμαι πονεμένη. Σαν φυτό εννοώ ότι δεν αισθάνομαι μερικές μέρες, σήμερα αισθάνθηκα σαν άνθρωπος να κλάψω, να γελάσω λίγο (κλαίει). Με κάνεις και ξανάρχομαι στο συναίσθημα». Ή η περίπτωση ενός ασθενούς ο οποίος ανέπτυξε μια στενή φιλική σχέση με κάποιον υπάλληλο καθαριότητας και όταν ο δεύτερος συνταξιοδοτήθηκε ο ασθενής έπεσε σε κατάθλιψη: «ολημερίς και ολονυκτίς έκλαιγε» θα ομολογήσει το νοσηλευτικό προσωπικό.  

Tα παραδείγματα που καταρρίπτουν τη στερεοτυπική εικόνα για τους ψυχικά ασθενείς, κατατάσσοντάς τους μάλιστα κάτω από μια ενιαία ομπρέλα, είναι πολλά. Διαφοροποιούνται, όπως διαφοροποιούνται όλοι οι «υγιείς». Η αποτύπωση μιας «καρικατούρας» δεν θα είχε κανένα παραστατικό ενδιαφέρον. Αντίθετα, η ανάδειξη της ξεχασμένης ανθρώπινης πλευράς των ασθενών -εκείνης που κάθε άσυλο έρχεται να εξαφανίσει- ήταν το μεγάλο στοίχημα. Τέλος, όπως έχει πει η ίδια η συγγραφέας σε μια από τις συζητήσεις μας, «το συναίσθημα που έλαβα μέσα στο “Δρομοκαΐτειο” από τους λεγόμενους “τρελούς” δεν το έχω λάβει από κανέναν “υγιή”».

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Γροθιά στο στομάχι οι μαρτυρίες από το «Δρομοκαΐτειο»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας