Ισχυρές ενδείξεις «φωτογραφικού» διαγωνισμού

Ολο είναι εξαιρετικά μπερδεμένο και είναι πραγματικά ζήτημα προς προβληματισμό το πώς λειτουργούν σημαντικοί θεσμοί του πολιτισμού, οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το κράτος, δηλαδή από εμάς τους πολίτες, με σκοπό να παράγουν πολιτισμό. Πώς όμως μπορεί να συμβεί αυτό, όταν οι διεργασίες που ακολουθούνται είναι το λιγότερο σκοτεινές, για να μην πούμε αδιαφανείς; Εν προκειμένω αναφερόμαστε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά όπου -με υπεύθυνες τις δημοτικές αρχές και όχι το ΥΠΠΟ- τα ερωτήματα αυξάνονται καθώς η διαδικασία επιλογής νέου/ας καλλιτεχνικού/ής διευθυντή/ντριας τείνει να ολοκληρωθεί. Ωστόσο παρόμοια ερωτήματα υπάρχουν και για το Εθνικό Θέατρο και για το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, καθώς ουδείς ξέρει αν θα ξαναγίνει διαγωνισμός (όπως έγινε μετά το σκάνδαλο Λιγνάδη) ή η κ. Μενδώνη θα αποφασίσει να κάνει απευθείας ανάθεση, όπως ακούγεται ήδη.

Σε κάθε περίπτωση είναι τουλάχιστον απαράδεκτο έπειτα από τόσους αγώνες των καλλιτεχνών, ύστερα από τόσα σκάνδαλα, ακόμη, εν έτει 2024 να μιλάμε για «περίεργες» έως «αδιαφανείς» διαδικασίες όσον αφορά την κάλυψη της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή ενός θεσμού που θεωρητικά υπάρχει όχι μόνο για να προωθεί κάθε τι καινοτόμο αλλά και τους ίδιους τους καλλιτέχνες, οι οποίοι πραγματικά είναι απολύτως αδύνατον να επιζήσουν καν από το ελεύθερο θέατρο. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά;

Από το 2015 έως το 2020 καλλιτεχνικός διευθυντής ήταν ο Νίκος Διαμαντής. Ο ίδιος παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2020, εν μέσω έντονης φημολογίας για τεταμένες σχέσεις με τον πρόεδρο του ΟΠΑΝΔΠ (Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Πειραιά), Ιωσήφ Βουράκη. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά συνδέεται άμεσα με τον Δήμο Πειραιά, φέρει δηλαδή ένα κάπως διαφορετικό καθεστώς από το Εθνικό ή τα ΔΗΠΕΘΕ. Ατυπος διευθυντής στη θέση του για τρία χρόνια έγινε ο Λευτέρης Γιοβανίδης, ο οποίος δεν κατάφερε να θέσει καν υποψηφιότητα σαν έγινε ξανά διαγωνισμός το 2023, γιατί ο κ. Διαμαντής (που πήρε και πάλι τη θέση) «κατήγγειλε» πως ο προκάτοχός του δεν πληρούσε τα απαιτούμενα ακαδημαϊκά προσόντα. Βέβαια, ο κ. Διαμαντής επέστρεψε γνωρίζοντας πως με τους ίδιους ανθρώπους που είχε συγκρουστεί θα έπρεπε να συνεργαστεί ξανά - τι άλλαξε; Και γιατί δέχτηκε να αναλάβει τη θέση, ενώ έπρεπε να υλοποιήσει το πρόγραμμα του προκατόχου του και να περάσει από διαγωνισμό μόλις έναν χρόνο μετά, καθώς η θητεία πλέον έχει γίνει μονοετής; Ελαβε κάποιου είδους διαβεβαίωση πως θα ανανεωθεί υπέρ του και πάλι;

Είναι απολύτως λογικά αυτά τα ερωτήματα, ειδικά τώρα, που είμαστε πολύ κοντά στην τελική επιλογή. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, μόνο δύο είναι υποψήφιοι για τη θέση: ο ίδιος ο Νίκος Διαμαντής και η Βαρβάρα Δούκα, η οποία ήταν για τα έξι τελευταία χρόνια καλλιτεχνική διευθύντρια στο ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας και επιπλέον διαθέτει τις απαιτούμενες ακαδημαϊκές περγαμηνές που θέτει η προκήρυξη (είναι υποψήφια διδάκτωρ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου). Τα λέμε όλα αυτά γιατί η συγκεκριμένη προκήρυξη όχι μόνο δημοσιεύτηκε εν μέσω θέρους (20/8/2024), όχι μόνο έληγε ελάχιστες μέρες μετά (2/9/2024) αλλά ζητούσε πολύ συγκεκριμένα πράγματα, τόσο συγκεκριμένα που θα μπορούσε κάποιος να τη χαρακτηρίσει και «φωτογραφική» υπέρ του κ. Διαμαντή: αφορά άτομα 18-67 ετών, με 20ετή αναγνωρισμένη προσφορά στο θέατρο (σ.σ. οπότε απευθείας οι μικρότερες ηλικίες εξαιρούνται!), ζητά να είσαι τουλάχιστον πέντε χρόνια διευθυντής σε έναν καλλιτεχνικό δημόσιο φορέα (αλήθεια, πόσοι καλλιτέχνες υπάρχουν με αυτό το «προσόν» στην Ελλάδα;), να είσαι σκηνοθέτης ή δραματολόγος με αναγνωρισμένο πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών και να υποβάλεις τις προτάσεις σου για την πιθανή περίοδο της θητείας σου, με αναλυτικό πρόγραμμα για τους πρώτους τρεις μήνες... Αναρωτιόμαστε από πού και πώς προήλθαν όλες αυτές οι τόσο μα τόσο πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ποιος θα μπορούσε να τις καλύπτει και μάλιστα με αναλυτικό τρίμηνο προγραμματισμό, και να καταθέσει και όλα τα χαρτιά μέσα με μόλις δέκα μέρες;

Κι όμως, δεν ήταν μόνο ο κ. Διαμαντής που μπόρεσε, αλλά και η Βαρβάρα Δούκα. Τα ερωτήματα, ωστόσο, δεν τελειώνουν εδώ: η επιτροπή αξιολόγησης είναι τριμελής. Μάθαμε πως αποτελείται από τον σκηνοθέτη Χάρη Παπαδόπουλο (της Εταιρείας Σκηνοθετών), τον στιχουργό, ηθοποιό και σκηνοθέτη Θοδωρή Γκόνη και την πανεπιστημιακό Γωγώ Βαρλελιώτη (αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ).

Πάντα σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η επιτροπή δεν έχει συνεδριάσει καν, σχεδόν 20 μέρες μετά τη λήξη της προθεσμίας κατάθεσης. Οπότε γιατί έδωσαν τόσο λίγο χρόνο για την κατάθεση υποψηφιοτήτων; Μήπως δεν περίμεναν πως θα υπήρχε και άλλος, δεύτερος (δεύτερη εν προκειμένω) υποψήφιος; Είναι τελικά μόνο δύο, όπως γνωρίζουμε; Δεν είναι λίγα τα προς απάντηση ερωτήματα και δυστυχώς τα έως τώρα δεδομένα καταδεικνύουν πως μάλλον πρόκειται για ακόμα έναν «φωτογραφικό» διαγωνισμό, από αυτούς που πιστεύαμε πως έχουμε αφήσει πίσω μας στον καλλιτεχνικό χώρο.