Μια underground ρεμπέτισσα εξομολογείται...

Είναι η χειμαρρώδης και θραυσματική αφήγηση μιας τσακισμένης ζωής, που έζησε τη δόξα και τη λησμονιά: μιας αυθεντικής όσο και ξεχασμένης λαϊκής τραγουδίστριας, την ιστορία της οποίας διέσωσε η ποιητική ευαισθησία του Γιώργου Χρονά. Μέσα από τα λόγια της αναδύεται η μορφή μιας ρεμπέτισσας που κατάφερε, παρά τη σκληρή ζωή στην οποία τίποτα δεν της χαρίστηκε, να κάνει αυτό που πάντα λαχταρούσε: να τραγουδήσει.

Από τα 13 της χρόνια, το κοριτσάκι με τα σοσονάκια, που ούτε το Δημοτικό δεν τελείωσε καλά καλά, το 'σκαγε από το φτωχόσπιτό της στη Θεσσαλονίκη με προορισμό τα κέντρα της Νεάπολης και σκοπό να πει τα τραγούδια που γνώριζε, τόλμη που πλήρωσε με πολύ ξύλο από πατέρα κι αδελφό. «Εγώ ήμουνα άτακτο από μικρό. Ατακτο λέγοντας, ζωηρό. Δηλαδή, έδειχνα ότι είμαι αμαζόνα. Εδειχνα την καταγωγή μου· ότι είμαι Πόντια!», δηλώνει στη σκηνή το κορίτσι με τη μακριά κοτσίδα που το 1949 κατέβηκε στην Αθήνα για να ζήσει το όνειρό της. Και τα κατάφερε, σε δύσκολες εποχές για μια γυναίκα.

Τη Σεβάς Χανούμ όπως έγινε γνωστή, Σεβαστή Παπαδοπούλου (1931-1990) όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, που συνεργάστηκε και γνώρισε τις μεγαλύτερες μορφές της ελληνικής μουσικής, τη χρυσή εποχή του λαϊκού τραγουδιού, δοξάστηκε σε Λονδίνο, Γερμανία και Νέα Υόρκη και, παρά την υπέροχη φωνή της και τη γεμάτη πορεία της σε πάλκο και ζωή, παρέμεινε αφανής και πέθανε φτωχή, άρρωστη και αβοήθητη, ενσαρκώνει σε μια ερμηνεία ζωής η Κωνσταντίνα Μιχαήλ στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Κωνσταντίνος Ρήγος, 11 χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμά της με την ίδια πρωταγωνίστρια.

«Είχα διαβάσει κάπου ότι μια παλιά, σπουδαία τραγουδίστρια στη Θεσσαλονίκη πένεται, έτσι όταν επισκέφτηκα την πόλη την αναζήτησα», μας λέει ο ποιητής και εκδότης Γιώργος Χρονάς, που κατέγραψε σε ένα δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι τις αφηγήσεις της το 1983, όταν την επισκέφτηκε στο φτωχικό της και τις μετέτρεψε σε μονόπρακτο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οδός Πανός («Τρεις γυναίκες και ο ποιητής»), το οποίο στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος Ρήγος έκανε θεατρική παράσταση, τον μονόλογο-ντοκουμέντο μιας συγκλονιστικής παράστασης. «Ενα δωματιάκι ήταν όλο κι όλο. Με περίμενε περιποιημένη, ήταν όμορφη, φορούσε ένα παλιό ταγέρ, είχε φτιάξει τα μαλλιά της. Μου μίλησε καθισμένη σε ένα διπλό κρεβάτι και μου είπε αυτή την ιστορία από την οποία περνάει όλη η λαϊκή Ελλάδα του '50, του '60 και του '70». Στην παράσταση ακούγεται το «Φτωχοκάλυβο» που της έγραψε ο Μανώλης Χιώτης το '53 και είναι λες και γράφτηκε σήμερα...

Η συναρπαστική ζωή της ξετυλίγεται στο θέατρο «Σημείο», συνοδεία μιας ηλεκτρικής κιθάρας που παίζει ο Ιάσονας Χρόνης, σκηνοθετική λεπτομέρεια που ταιριαστά συνδέει την «αμαζόνα» με τη ροκ μουσική καθώς πρόκειται για μια καλτ και ατόφια underground μορφή του καλλιτεχνικού στερεώματος, όπως θα τη χαρακτηρίζαμε σήμερα.

«Οταν εμείς διαβάζαμε τα "Ανθη του κακού", αυτή τα προσωποποιούσε τυλιγμένη από τους καπνούς του τσιγάρου της...», μας λέει ο ποιητής για τη συνάντησή του με τη Σεβάς που θαρραλέα αγωνίστηκε για το όνειρό της, αλλά τα έβαλε και με τον θάνατο καθώς αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. «Πλήρωνα τους μεγαλύτερους "εραστές" που είχα στη ζωή μου μέχρι που αρρώστησα: το τσιγάρο, τον καφέ και το ποτό», αφηγείται η ίδια.

«Το φοβερό είναι ότι από μικρό κορίτσι ήθελε να γίνει τραγουδίστρια και είναι φοβερή και η ζωή που έζησε»: είναι αυτή που όταν η Μαρίκα Νίνου απαίτησε να μην υπάρχει άλλη τραγουδίστρια στο πάλκο, με αποτέλεσμα να τη διώξουν από του «Τζίμη του Χοντρού», της έστησε καρτέρι στο «Μπαράκι του Μάριου», στην Ομόνοια. «Γιατί εσείς, μια φτασμένη καλλιτέχνις, θέλετε να μου φάτε το ψωμί μου;», της είπε η Σεβάς πριν της ορμήξει.

Από τις μύχιες εκμυστηρεύσεις της περνούν όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά, οι μεγάλοι συνθέτες του λαϊκού τραγουδιού, τα νυχτερινά μαγαζιά, η θυελλώδης σχέση της με τον Καζαντζίδη και ο παρ' ολίγον γάμος τους, οι επιτυχίες της, η μοναξιά της και οι αρρώστιες της. Πολλές συνεργασίες, μερικές επιτυχίες, αρκετές για να δοξαστεί, τα ιστορικά λαϊκά στέκια και κέντρα, εμφανίσεις στο εξωτερικό, λίγοι δίσκοι, καθώς δεν είχε και κανέναν να τη στηρίξει, συνθέτουν την επαγγελματική της πορεία στο πάλκο και τη δισκογραφία της. «Μια καριέρα στο σκοτάδι», σύμφωνα με τον Γιώργο Χρονά. «Η ζωή δεν είναι πάντα θρίαμβος, υπάρχει αρχή, μέση και τέλος», όπως λέει η ίδια, περήφανη, αξιοπρεπής όπως έζησε πάντα. «Εζησα τη ζωή. Τη χάρηκα. Ηπια ουίσκι και σαμπάνια π ου με κερνούσαν μέσα σε ποτήρια γεμάτα χρυσές λίρες!», έλεγε η Σεβάς Χανούμ, συνειδητοποιημένη και παρά τη φθίνουσα υγεία που την έβαλε σε τραγικές περιπέτειες, ικανοποιημένη: «Σαν ρεμπέτισσα είμαι ευτυχισμένη. Μόνο, δεν ήθελα να πεθάνω κοροϊδίστικα. Γι’ αυτό τα πούλησα όλα και πήγα να γίνω καλά».

«Να θυμηθούμε ότι αυτές οι γυναίκες ήταν οι κορυφαίες του είδους τους, ήταν οι πρώτες που επαναστάτησαν απέναντι στη γυναικεία αντίληψη στην Ελλάδα, πήραν την ιστορία των γυναικών στην πλάτη τους. Μια γυναίκα μόνη, ανάμεσα σε άντρες τόσο πάνω στο πάλκο όσο και κάτω, να στέκεται όρθια και να διδάσκει ήθος. Πρόσωπα σπουδαία... Εμαθα γράμματα από αυτές τις γυναίκες...», εξομολογείται με τη σειρά του ο ποιητής για τη συνάντησή του με τη Σεβάς Χανούμ και μερικές από τις άλλες κυρίες του ελληνικού τραγουδιού, όπως την Μπέμπα Μπλανς ή τη Γιώτα Γιάννα που αγαπήθηκαν και αγνοήθηκαν όταν τα φώτα του πάλκου έσβησαν για αυτές.

● Αύριο Τετάρτη, στις 19.00, στο φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά ο Γιώργος Χρονάς θα μιλήσει για τον δικό του Πειραιά.

♦ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Θέατρο «Σημείο» (Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα, τηλ. 210 9229579). «Σεβάς Χανούμ».
Κείμενο: Γιώργος Χρονάς. Σκηνοθεσία-διασκευή: Κωνσταντίνος Ρήγος.
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας. Ερμηνεύει η Κωνσταντίνα Μιχαήλ. Στον ρόλο του δημοσιογράφου ο Ιάσονας Χρόνης.
Εισιτήρια 15-17€. Προπώληση: more.com