Το καλό είναι ότι έρχεται στην Ελλάδα. Το λιγότερο καλό είναι πως έρχεται μόνο για μία μέρα: αύριο Τρίτη 30/5. Η παράσταση «Το Αρχείο» του Σάιμον Γουντς θα παιχτεί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Το θεατρικό μάς έρχεται από την Κύπρο, καθώς εκεί ανέβηκε σε πανελλήνια πρώτη, την προηγούμενη χρονιά, από την Alpha Square.
Η παράσταση «ένωσε» επί σκηνής δύο κορυφαίους ηθοποιούς, τον Βαρνάβα Κυριαζή και την Αννίτα Σαντοριναίου, που είχαν συνυπάρξει επί σειρά ετών στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και αργότερα, για πολλά χρόνια, στον ΘΟΚ (Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου). Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, με αποτέλεσμα να γίνεται δεύτερος κύκλος παραστάσεων φέτος στη Λευκωσία και να ταξιδεύει τώρα και στην Ελλάδα, έστω για μία και μόνη βραδιά.
«Εχουμε στα χέρια μας ένα εξαιρετικό έργο που είναι ανακάλυψη του Ανδρέα Αραούζου που έκανε και τη μετάφραση και τη σκηνοθεσία», μας λέει η Αννίτα Σαντοριναίου, βραβευμένη ηθοποιός με μεγάλη πορεία στο Θέατρο Τέχνης αλλά και στο Εθνικό και φυσικά στον ΘΟΚ. «Εχει πολύ δυνατό θέμα, πολύ καλή δομή, εξαιρετική σκιαγράφηση χαρακτήρων, καταπληκτικούς ζωντανούς διαλόγους υψηλής πνευματικότητας, άφθονο καυστικό χιούμορ και απροσδόκητη εξέλιξη. Το κοινό φεύγει συγκλονισμένο. Και παρ’ όλες τις αντικειμενικές δυσκολίες του, είναι απ’ τα έργα που λατρεύω να παίζω», εξηγεί.
Πράγματι, πρόκειται για ένα έργο που προκαλεί την ευαισθησία κάθε θεατή στο θέμα της αποδοχής του συνανθρώπου, άρα και του ίδιου του εαυτού: γυρίζοντας πίσω στο (όχι και τόσο μακρινό τελικά – πολιτικά μιλώντας έστω) 1988, ο συντηρητικός υπουργός της κυβέρνησης Θάτσερ, Ρόμπιν Χέσκεθ, επιστρέφει στο εξοχικό του, μαζί με την επί 30 χρόνια σύζυγό του. Η Νταϊάνα, ωστόσο, είναι κάπως παράξενη εκείνη την ημέρα, καθώς ιδεολογικά στέκει διαμετρικά αντίθετα από τον σύζυγό της.
Ταυτόχρονα, μια αλεπού καταστρέφει τον κήπο και λίγο-λίγο ξεθάβονται μυστικά από παντού. Ενώ προχωράει η μέρα, αυτό που ξεκινάει σαν ένας γνώριμος ρυθμός συζυγικής φιλονικίας καταλήγει σε μια αιμοβόρα πυγμαχία, με ποικίλες κοινωνικές και πολιτικές αποχρώσεις. Υπό αυτή την έννοια, στο έργο από την πολιτική στη ζωή μας περνάμε στην πολιτικής της ίδιας της ζωής. Τελικά πόσο ξεχωρίζει το ένα (πολιτική) από το άλλο (ζωή); – αυτή κι αν είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου μία εβδομάδα μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου, τα αποτελέσματα των οποίων ήταν ένα σοκ για όλους, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση.
«Τι είναι πολιτική; Ποια τα συστατικά της; Από ποιες αρχές διέπεται; Και πώς εφαρμόζεται; Ποιες αλλοιώσεις και διαβρώσεις υφίσταται; Ερωτήματα με τα οποία καταπιάνεται η ίδια η ζωή μέσα και έξω μας. Η ίδια η λέξη “πολιτική” κουβαλάει πολλή “ενοχή”» μας απαντά η κ. Σαντοριναίου. «Στο “Αρχείο” οι δύο ήρωες είναι τοποθετημένοι σε αντίθετα στρατόπεδα. Εκείνος, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και μέλος της συντηρητικής κυβέρνησης της Θάτσερ, εκείνη ιδεολογικά και ταξικά προσκείμενη στο Εργατικό Κόμμα. Αναπόφευκτα το διαφορετικό βλέμμα στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι αλλά και στην ενδοοικογενειακή διαχείριση θεμάτων προκαλεί αφόρητη τριβή. Εκείνη τη μέρα, όμως, την οποία περιγράφει το έργο, εκείνο το πρωινό Σαββάτου, ό,τι κρύφτηκε κάτω απ’ το χαλί, ό,τι κρατήθηκε επτασφράγιστο μυστικό, ό,τι δεν είχαν τη γενναιότητα ή το κουράγιο να συζητήσουν ποτέ, όλα πρέπει να βγουν στο φως. Και μένει να φανεί ποιος θα είναι ο νικητής ή αν θα βγουν και οι δύο ηττημένοι...».
Τη ρωτάμε αν έχουμε αλλάξει ως κοινωνία από την εποχή της Θάτσερ: «Η τοποθέτηση του έργου στη θατσερική περίοδο γίνεται κυρίως για να φέρει το έργο στην επιφάνεια ένα συγκεκριμένο νομοσχέδιο που είχε τότε ψηφιστεί, που αφορούσε την αποδοχή της διαφορετικότητας. Η προκατάληψη της μάζας στο διαφορετικό, όποιο κι αν είναι αυτό, είναι ένα θέμα που απασχολεί τις κοινωνίες, ακόμα και σήμερα, 35 χρόνια μετά! Και ασφαλώς, η ταξική ανισότητα πληγώνει την ανθρωπότητα διαχρονικά – όπως τότε, έτσι και σήμερα».
«Με ενδιαφέρει η χρονική γέφυρα μεταξύ 1988 (όταν διαδραματίζεται το έργο) με το 2018 (όταν γράφτηκε) και το 2022-23 που ανεβαίνει αυτή η πανελλήνια πρώτη από εμάς, την Alpha Square», μας λέει και ο σκηνοθέτης Ανδρέας Αραούζος. «Τι έχει βελτιωθεί στα θέματα αποδοχής, τι έχει μείνει στάσιμο, πού βρίσκεται η Ελλάδα και η Κύπρος σε αυτό το κρίσιμο κομμάτι αντίληψης της κοινωνίας; – αυτά θίγονται στην παράσταση, μέσα στα 35 αυτά χρόνια που μας χωρίζουν από την περίοδο που αναπλάθουμε επί σκηνής. Οσο για τη διαφορά μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, δεν είναι καθόλου τοπικό (δεν είναι κάτι που συναντάμε μόνο στην Αγγλία, δηλαδή), αλλά μας αφορά πάρα πολύ. Ακόμα και το πορτρέτο της άρχουσας τάξης που τόσο διασκεδαστικά σκιαγραφείται στο έργο, ακόμα και αυτό είναι κάτι που αξίζει να δούμε αν και κατά πόσο έχει τελικά αλλάξει».
Τελικά, υπάρχει κάτι που μπορεί να αποτελέσει σταθερά σε μια περίοδο τόσο μη αλλαγής; Η κ. Σαντοριναίου μάς απαντά επί προσωπικού, «χρησιμοποιώντας» τη δική της θεατρική πείρα: «Ευτύχησα να μάθω να αρθρώνω θεατρικό λόγο πλάι στον Δάσκαλο Κάρολο Κουν, που τότε άλλαζε τον ρου του θεάτρου. Με αυτόν τον εξοπλισμό προχώρησα και συνειδητοποίησα ότι τον κουβαλούσα μέσα μου ακόμη και την εποχή που τον αμφισβήτησα. Το θέατρο φυσικά είναι κάτι που προχωρεί μαζί με τον καιρό. Υπάρχει πάντα στο σήμερα. Αλλά οι βάσεις σε ένα οικοδόμημα μένουν για πάντα»... Αν από το θέατρο μεταφέρουμε τα λόγια αυτά στη σημερινή ζωή μας (ως πολιτικά όντα), τότε οι απαντήσεις είναι μπροστά μας: στις βάσεις του οικοδομήματος που έχει «χτιστεί» μέσα μας.
📌 Πληροφορίες: Τρίτη 30/5, στις 20.30, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, τηλ. 210-4143310). Διάρκεια: 100’. Προπώληση: Ticketservices.gr και στα ταμεία του θεάτρου.
