Η «καχεκτική δημοκρατία» και η συνέχειά της στο σήμερα

Η Χαβάη είναι ένα νυχτερινό κέντρο στο Μεταξουργείο όπου σερβίρουν άντρες ντυμένοι γυναίκες. Ο «μαγαζάτορας» έχει τον τρόπο του στη νύχτα και τη... μέρα. Φιλοσοφία του: «Τις εκλογές πήραν, όχι την εξουσία. Αν πάνε κάτι να αλλάξουνε προλαβαίνουμε και τους αλλάζουμε εμείς». Λεπτομέρεια: πρόκειται για πρώην «χίτη». Και στο μαγαζί του συχνάζουν Αμερικανοί φαντάροι που όλα τους επιτρέπονται. Νέοι που ασφυκτιούν. Ανθρωποι που μοχθούν. Πολιτική συνώνυμη του ανοιχτού τραύματος. Πότε; Οταν ο Ελβις τραγουδάει τα «Μπλε καστόρινα παπούτσια», στις αρχές της δεκαετίας του ‘60. Στην Ελλάδα. Αυτό το τραγούδι δίνει τον τίτλο στο βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου που γράφει για τη μετεμφυλιακή Ελλάδα παρουσιάζοντας τη γενιά μιας άνοιξης που δεν πρόλαβε να ανθήσει.

Το βιβλίο του μεταφέρει στη σκηνή του θεάτρου «Μπέλλος» η θεατρική ομάδα 4frontal συνεχίζοντας να στέκεται σε σκοτεινά ιστορικά γεγονότα για να τα φωτίσει.

Μετά τους περσινούς «Αριστερόχειρες» που έγραψε η Νεφέλη Μαϊστράλη για τις παιδουπόλεις, τα ιδρύματα-οικοτροφεία της βασίλισσας Φρειδερίκης για τα παιδιά του Εμφυλίου, σειρά παίρνει το βιβλίο του Σκρουμπέλου, που διασκευάζει η ίδια, στο οποίο εικονογραφούνται, με σπαρταριστό τρόπο μέσα από το περιθώριο, χαρακτήρες μιας εποχής αλλά και μια λίγο γνωστή τραγωδία: το πώς ο πρώτος επίσημος εορτασμός από το ελληνικό κράτος στην 22η επέτειο από το θρυλικό σαμποτάζ της αντίστασης στη γέφυρα του Γοργοπόταμου, στις 29 Νοεμβρίου 1964, είχε 13 νεκρούς. Μνημονεύοντας ένα περιστατικό που η επίσημη ατιμωρησία απέδωσε σε μια ξεχασμένη νάρκη, στον αντίποδα των καταγγελιών για δράση του παρακράτους και των διεθνών συνεργατών του, καθώς η περιοχή είχε ήδη αποναρκοποιηθεί τρεις φορές πολύ πριν από τον εορτασμό.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Θανάσης Ζερίτης, μας εξηγεί ορισμένα πράγματα και για την προσέγγισή του αλλά και για τη στόχευση της ομάδας

● Από τον Εμφύλιο στον απόηχό του τη δεκαετία του ‘60, η πολιτική ιστορία φαίνεται να σας απασχολεί...

Οσο δυσκολεύουν οι περιστάσεις και μεγαλώνουμε, αλλάζουν τα πράγματα που μας ενδιαφέρουν και στρεφόμαστε πιο πολύ στο πολιτικό έργο και στην Ιστορία. Στο συγκεκριμένο έργο, μας φάνηκε φοβερά ενδιαφέρον το πώς μπλέκει το πολιτικό με το κοινωνικό και πώς μέσα από τους ανθρώπους του περιθωρίου ο Σκρουμπέλος έχει μιλήσει για μια ολόκληρη εποχή και μάλιστα από τα κάτω προς τα πάνω, μέσα από τους ανθρώπους και όχι χρησιμοποιώντας τα σημαίνοντα πρόσωπα. Νομίζω ότι δεν ασχολούμαστε πολύ με την ιστορία μας. Κάτι δεν μας αρέσει. Είναι και αυτό που λέγεται σαν ανέκδοτο, «μα τι είναι αυτά που λέτε! Οι Ελληνες τα πάνε πάρα πολύ καλά σε όλους τους Εμφυλίους».

● Η παράσταση πραγματεύεται το πώς η ζωή και τα όνειρα των ανθρώπων παγιδεύονται στο μεταίχμιο της Ιστορίας;

Νομίζω ότι η δεκαετία του ‘60 είναι ενδεικτική. Οι άνθρωποι δεν ήξεραν με ποιο τρόπο θα αλλάξει ο κόσμος, υπήρχε πολιτική αστάθεια, η Αριστερά ήταν ακόμη παράνομη, ο Εμφύλιος δεν είχε ακριβώς τελειώσει... Χρειάζεται να σταθούμε στο τι σήμαινε τότε «παρακράτος», γιατί μιλούσαμε για «καχεκτική δημοκρατία» και ποια είναι η συνέχειά της στο σήμερα. Οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο όπου δεν τους δίνονται ευκαιρίες και δεν καταλαβαίνουν τι έρχεται. Ο Σκρουμπέλος δείχνει την ανάγκη που είχε ο νέος κόσμος για σεξουαλική απελευθέρωση, για έναν δικό του Μάη, κάτι που καταπνίγηκε βίαια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη χώρα. Στα δικά μας ‘60s οι φούστες κόντυναν και μάκρυναν πολύ απότομα. Και αυτό κάτι κάνει στον νεοσυντηρητισμό μας σήμερα...

● Και το σχεδόν άγνωστο περιστατικό με τον Γοργοπόταμο και την έκρηξη της θανατηφόρας νάρκης τον Νοέμβριο του ‘64 πόσο αμφίσημο και σκοτεινό παραμένει;

Ο Γιάννης Ράγκος έχει κάνει μια καταγραφή του περιστατικού, αλλά κανείς δεν θεώρησε αναγκαίο να ειπωθεί η αλήθεια. Οπως λέει και στο έργο, «υπάρχουν αλήθειες που λέγονται και άλλες που τις καταγράφει αργότερα η Ιστορία». Αυτός ήταν ο πρώτος επίσημος εορτασμός όπου πήγε πάρα πολύς κόσμος, 22 χρόνια μετά, το ‘64. Και μετά καθιερώθηκε ως εορτασμός το 1982, από τον υιό Παπανδρέου. Προσπαθούμε μέσα από τις αναλογίες να μιλήσουμε και για το σήμερα, να αναλογιστούμε ποιες είναι οι αντίστοιχες δυναμικές και να αναρωτηθούμε τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή πολιτικά στη χώρα μας. Παρ’ ότι αυτό το περιστατικό είναι μικρής σημασίας ιστορικό γεγονός σε σχέση με το τι επακολούθησε, είναι ενδεικτικό της εξουσίας που είχαν οι άλλες χώρες και ενός παρακρατικού συστήματος που τρεφόταν τόσα χρόνια και ίσως τρέφεται ακόμα...

ℹ️ «Μπλε καστόρινα παπούτσια» του Θανάση Σκρουμπέλου. Σκηνοθεσία: Θανάσης Ζερίτης. Διασκευή: Νεφέλη Μαϊστράλη. Σκηνικά-κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα. Κινησιολογία-χορογραφία: Κατερίνα Φώτη. Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης. Μουσική: Σταύρος Γιαννουλάδης, Γιάννης Λατουσάκης. Παίζουν: Σταύρος Γιαννουλάδης, Χάρης Κρεμμύδας, Γιάννης Λατουσάκης, Νεφέλη Μαϊστράλη, Διονύσης Πιφέας, Πάνος Τοψίδης. Θέατρο «Μπέλλος» (Κέκροπος 1, Πλάκα τηλ.: 6948230899). Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, Κυριακή στις 17.00. Εισιτήρια 14-20€. Προπώληση viva