«Μαζί με την Ακρόπολη κάποιοι τσιμεντώσαν τα πόδια τους στην εξουσία»

Είναι από τις πιο αισιόδοξες νέες φωνές στο ελληνικό θέατρο. Η Βάσια Χρονοπούλου με την ομάδα Apparatus, μετά τις «Δούλες» του Ζενέ που έκαναν αίσθηση, επιστρέφουν σε μια παλιότερη δουλειά τους, προσεγγίζοντάς την εκ νέου, με ένα νέο θίασο ταλαντούχων ηθοποιών.

Η συζήτηση με τη σκηνοθέτιδα της παράστασης κινήθηκε γύρω από το αριστούργημα του Ντοστογιέφσκι «Λεύκες Νύχτες» πάνω στο οποίο βασίστηκαν οι δικές της «Νύχτες», αλλά και για όλα τα τραγικά που βιώνουμε, για τα όνειρα και τις ματαιώσεις τους.

● Μετά από πέντε χρόνια επιστρέφετε με την παράσταση «Νύχτες» και με ανανεωμένη διανομή. Τι να περιμένουμε από αυτό το ανέβασμα;

Λόγια βγαλμένα από την ψυχή. Αυτό έχει αυτό το ανέβασμα. Λόγια του Ντοστογιέφσκι, μαζί με σκέψεις δικές μας κι όνειρα που έχουν αναδυθεί από πιο αθώες και ξεχασμένες εποχές, λόγια που κάνουν την ψυχή να νιώθει ταραχή και την καρδιά να χτυπάει πιο έντονα. Τέλος, ακούγονται λόγια ειπωμένα από διαφορετικούς ανθρώπους, που φωτίζουν νέες πτυχές και φράσεις του κειμένου, αποκαλύπτοντας όλο και περισσότερα κομμάτια του έργου και της σκέψης του Ντοστογιέφσκι. Φαίνεται, τελικά, πως η μελέτη πάνω σε ένα τέτοιο μεγαλειώδες κείμενο είναι ασταμάτητη και γεμάτη έμπνευση.

● Τι σας γοητεύει στον κόσμο του Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι και γράψατε τις «Νύχτες»;

Οι χαρακτήρες του. Η αλήθεια των ηρώων του. Η πλάση του Ντοστογιέφσκι εμπεριέχει τον καθένα μας χωριστά και τον κόσμο όλο ταυτόχρονα, μέσα σε κάθε του έργο. Ένας χαρακτήρας, όπως ο Ονειροπόλος ή η Νάστενκα εν προκειμένω, σκιαγραφούνται με ανάγλυφες ψυχικές διακυμάνσεις και σκέψεις, χωρίς επεξηγήσεις. Δεν κατανοείς απλά τον κόσμο του Ντοστογιέφσκι, αλλά τον νιώθεις. Οι προβληματισμοί που εγείρει κάθε φορά δεν είναι για φευγαλέα σκέψη, αλλά για να τους κουβαλήσει κάποιος στην καθημερινότητα του και να αναζητήσει τη θέση του μέσα στη ζωή, την επιλογή του για το ποιος θέλει να είναι. Σε πόσα έργα του βλέπουμε τους ίδιους ανθρώπινους χαρακτήρες σε διαφορετικές συνθήκες κάθε φορά τοποθετημένους και η αλληλεπίδραση των εκάστοτε επιλογών τους σε σχέση με όσα διαδραματίζονται γύρω τους, δίνουν ένα παράδειγμα της δύναμης και της αδυναμίας ταυτόχρονα ενός ατόμου.

● Ποιες διαφορές από το αρχικό κείμενο υπάρχουν στη δική σας διασκευή;

Έχει, φυσικά, κρατηθεί όλος ο βασικός κορμός της αφήγησης και του λόγου, καθώς αυτά ακριβώς τα λόγια μάς τράβηξαν και θελήσαμε να μοιραστούμε με τον κόσμο, στα οποία έχουν προστεθεί σκέψεις που μου γεννήθηκαν μέσα από το βιβλίο. Προς τον σκοπό αυτό, οι δύο χαρακτήρες που αναφέρονται απλά μέσα από την αφήγηση της Νάστενκα στις «Λευκές Νύχτες», σε εμάς ζωντανεύουν και παίρνουν τον λόγο, προσθέτοντας κι άλλες εύθραυστες ψυχές σε αναζήτηση κι άλλους προβληματισμούς. Τέλος, η Γιαγιά της Νάστενκα έχει μετατραπεί σε Ξαδέρφη, σχηματίζοντας έτσι μια πιο σκοτεινή μελλοντική Νάστενκα, που θα μπορούσε να είναι χωρίς το αποτύπωμα του ονειροπόλου και του νοικάρη, δείχνοντας πως η κατάληξη μας προέρχεται αρκετές φορές από την επιλογή στάσης στη ζωή. Έχει διαφορά να είναι μια γιαγιά τυφλή με την εγγονή της, από το να βλέπουμε μια νέα κοπέλα τυφλή, δεμένη μεταφορικά και κυριολεκτικά, βάσει πλοκής, σε έναν άλλον άνθρωπο, ώστε να αποφύγει την ευθύνη της επιλογής της να ζήσει ή να προσποιηθεί ότι συνεχίζει τη ζωή της. Την ίδια προσποίηση, δηλαδή, που φέρει κι ο Ονειροπόλος μέχρι να τον μετακινήσει η Νάστενκα και να ρίξει το φίλτρο που τον τύφλωνε από την αλήθεια του, ότι δηλαδή καταστρέφει τη ζωή του εγκλωβισμένος σε ονειροφαντασίες, ενώ ο χρόνος γύρω του κυλά και χάνεται ανεπιστρεπτί.

● Μετά την απαξίωση των πτυχίων των καλλιτεχνών, έρχεται ένα τραγικό δυστύχημα που δείχνει ακόμα και την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Πώς βιώνετε όλα αυτά τα γεγονότα;

Με θλίψη για τις ζωές που χάθηκαν έτσι ξαφνικά κι οργή για όσους μένουν αμετανόητοι στις θέσεις τους. Δυστυχώς φαίνεται, όμως, πως με τσιμέντο δε στρώθηκε μόνο ο Βράχος της Ακρόπολης, αλλά χώθηκαν σε αυτό και τα πόδια όσων θέλουν να κρατούν την εξουσία.

● Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να είναι κανείς καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2023;

Μα ποια είναι η Ελλάδα του 2023; Η απάντηση είναι τρομακτική και φέρει τη δυσκολία από μόνη της.

● Σε ποια πνευματική και ψυχολογική κατάσταση βρίσκεστε αυτή την περίοδο; 

Ψυχολογικά νιώθω μια φθορά με όλον αυτόν τον ξεπεσμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κι έναν τρόμο για το μέλλον. Πνευματικά όμως, ψάχνω το νήμα να με πάει μπροστά και να μετατραπεί όλη αυτή η κατάσταση σε κάτι δημιουργικό και ελπιδοφόρο προσωπικά, καλλιτεχνικά και ως προς τους γύρω μου. Μπορεί αυτό το κάτι να είναι απλά η αναζήτηση μιας αληθινής ανθρώπινης στιγμής, όπως μας υπενθυμίζει ο Ντοστογιέφσκι, κάτι καθόλου δεδομένο όπως έχει αποδειχθεί τελευταία.

● Υπάρχει κάτι για το οποίο δεν ακούτε τίποτα και κανέναν;

Πολλά! Ως πεισματάρα, όμως, και ξεροκέφαλη, θα πω ότι τις περισσότερες φορές οι "εμμονές" μου με έχουν δικαιώσει. Αλλά, ταυτόχρονα, είμαι πιο προσεκτική ως προς όλα όσα με προειδοποιούν οι άνθρωποι της ζωής μου, που με αγαπούν κι, όμως δε θέλω να ακούσω, καθώς όσες φορές δε με δικαίωσε η πίστη μου, ήταν αρκετά σκληρό το αποτύπωμα.

● Επόμενα επαγγελματικά σχέδια; 

Πολλά σχέδια. Αυτή τη στιγμή η σκέψη όλη, όμως, είναι στις αγαπημένες μας Νύχτες!

⌛ INFO

• «Νύχτες»
• από τους Apparatus
• Βασισμένο στις «Λευκές Νύχτες» του Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι
• Από τις 13 Μαρτίου
• Για 10 παραστάσεις
• στο Studio Μαυρομιχάλη

https://www.viva.gr/tickets/theater/nyxtes/

Μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου

Διασκευή – Σκηνοθεσία: Βάσια Χρονοπούλου

Φωτισμοί: Δημήτρης Μπαλτάς

Σχεδιασμός βαλίτσας: Αναστασιάννα Μωραΐτη

Κοστούμια: Βάσια Χρονοπούλου

Μουσική: Γρηγόρης Ελευθερίου

Κίνηση: Φαίδρα Σούτου

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Παραγωγή: Apparatus

Παίζουν: Κωνσταντίνος Δημητρακάκης, Βασιλίνα Κατερίνη, Παναγιώτα Μπιμπλή, Δημήτρης Τσιγκριμάνης