Αυτά που είδαμε και αυτά που θα δούμε

Με τέσσερις παραστάσεις ανοίγει το ανοιξιάτικο πρόγραμμά του το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: ξεκίνησε πρώτο το «Σ’ εσάς που με ακούτε» της Λούλας Αναγνωστάκη και έκαναν πρεμιέρα στις 10 Μαρτίου ο «Κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου και στις 11 Μαρτίου ο «ΑΛΓΟ-ΡΥΘΜΟΣ».

Προς το τέλος του μήνα αναμένεται και το «Εχθροί, μια ερωτική ιστορία» του Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ. Βρεθήκαμε στη Θεσσαλονίκη και είδαμε τα δύο έργα που ξεκίνησαν την προηγούμενη εβδομάδα. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή και ένα ένα για να έχουμε μια σαφή εικόνα:

● «Σ’ εσάς που με ακούτε» της Λούλας Αναγνωστάκη σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη.

Στο Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών ανέβηκε μέσα από τη ματιά ενός από τους ανερχόμενους νέους σκηνοθέτες το εμβληματικό κείμενο της κορυφαίας Ελληνίδας συγγραφέως, ο τίτλος του οποίου έγινε το σύνθημα των Ελλήνων σπουδαστριών και σπουδαστών σε ολόκληρη τη χώρα. Η ουσία, η ψυχή και το πνεύμα του έργου διαποτίζoυν τον αγώνα κάθε ανθρώπου που παλεύει για ελευθερία, ισότητα και ουσιαστική αποδοχή της διαφορετικότητας. Παίζουν οι ηθοποιοί: Πάρης Αλεξανδρόπουλος (Τζίνο), Σεμίραμις Αμπατζόγλου (Τρούντελ), Νικόλας Δροσόπουλος (Νίκος), Ελένη Θυμιοπούλου (Μαρία), Γιώργος Κολοβός (Ιβάν), Νίκος Μήλιας (Aγης), Χρυσή Μπαχτσεβάνη (Σοφία), Δημήτρης Ναζίρης (Χανς), Μπέττυ Νικολέση (Eλσα).

Δραματουργική επεξεργασία: Χρήστος Θεοδωρίδης, Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου.
Επιμέλεια κίνησης-χορογραφία: Ξένια Θεμελή. Σκηνικά: Εδουάρδος Γεωργίου.
Κοστούμια: Μαρίνα Κελίδου. Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας.

Είδαμε:

● «Κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «ασθενή» Αργκάν o καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ, σε διπλή διανομή με τον Γρηγόρη Παπαδόπουλο. Eναν χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο Αστέριος Πελτέκης δέχτηκε την πρόταση του Θοδωρή Αμπαζή, με κάποιες επιφυλάξεις στην αρχή, κυρίως γιατί, όπως μας είπε, δεν ήθελε τα καθήκοντά του στο τιμόνι του ΚΘΒΕ να δημιουργήσουν προβλήματα στις πρόβες. Οπως φαίνεται, όμως, ξεπεράστηκαν οι δυσκολίες και καλώς, διότι στον ρόλο του Αργκάν είναι πραγματικά απολαυστικός, όπως και οι υπόλοιποι ηθοποιοί που μέσα από τη ρυθμική και εξαιρετικά κουρδισμένη σκηνοθεσία έκαναν το κατάμεστο θέατρο της Μονής Λαζαριστών (Σκηνή Σωκράτης Καραντινός) να σείεται από τα γέλια, σε μια εποχή που ο κόσμος έχει πραγματικά ανάγκη το καλό θέαμα. Ο σκηνοθέτης της παράστασης σημειώνει:

«Η σκηνοθεσία προσπάθησε να εξορύξει τα στοιχεία της οδυνηρής πραγματικότητας του συγγραφέα χωρίς να προδώσει το παιγνιώδες και χιουμοριστικό περίβλημα. Εξάλλου το γέλιο στην απόλυτη έντασή του συναντά το κλάμα. Επιδιώξαμε να τιμήσουμε τη μνήμη του ιδιοφυούς δημιουργού (ο Μολιέρος πέθανε πριν από 350 χρόνια, στις 17 Φεβρουαρίου 1673) ερευνώντας την αμφισημία των κωμικών καταστάσεων και αποφεύγοντας την εύκολη σημειολογία και τα αφελή αστεία».

Ευρηματική η μουσική του Νίκου Κυπουργού, που ήταν παρών στην πρεμιέρα. Η Ελένη Μανωλοπούλου έφτιαξε από φτηνά υλικά μεγαλειώδη κοστούμια. Ιδιαίτερη μνεία στον «χορό» που αποτελούσαν οι εξαιρετικές: Σταυρούλα Αραμπατζόγλου, Νατάσσα Δαλιάκα, Ζωή Ευθυμίου, Χρύσα Ζαφειριάδου, Ηλέκτρα Καρτάνου, Εύη Κουταλιανού, Χριστίνα Κωνσταντινίδου, Ελένη Μισχοπούλου, Βιβή Μιτσίτσκα.

Παίζουν οι ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης): Αστέριος Πελτέκης (Αργκάν, σε διπλή διανομή: 18, 19, 22, 23 & 24/3), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Αργκάν, σε διπλή διανομή: 15, 16, 17, 25, 26, 29, 30 & 31/3), Τζωρτζίνα Δαλιάνη (Τουανέττα), Φιόνα Γεωργιάδη (Αγγελική), Πολυξένη Σπυροπούλου (Μπελίνα), Βασίλης Παπαδόπουλος (Κλεάνθης), Πέρης Μιχαηλίδης (Κύριος Διαφουαρούς), Δημήτρης Διακοσάββας (Θωμάς Διαφουαρούς), Θάνος Κοντογιώργης (Βεράλδος), Αντώνης Αντωνάκος (Κύριος Μπονφουά, Κύριος Φλεράν), Νίκος Καπέλιος (Κύριος Πυργκόν), Γλυκερία Ψαρρού (Λουίζα)

Μουσικοί επί σκηνής:

Ανδρονίκη Δονουκαρά (βιολί), Μαριάνθη Θεμελή (τρομπέτα), Ιάσων Μπλέτσας (πιάνο), Βασιλική Ρουσομάνη (τσέλο)

● Να σημειώσω εδώ πως οι νέοι καλλιτέχνες που πλαισιώνουν δράσεις του ΚΘΒΕ είναι πραγματικά συγκινητικοί. Πριν αρχίσει η παράσταση άλλοι στήριζαν στο φουαγέ το πανό με το σύνθημα προς όλους μας «Σ’ εσάς που μας ακούτε», ενώ μια ομάδα από το Κρατικό Ωδείο, ένα κουαρτέτο σαξοφώνων δηλαδή, για μισή ώρα έπαιζαν στο φουαγέ με τους θεατές να τους καταχειροκροτούν ενθουσιασμένοι.

● «ΑΛΓΟ-ΡΥΘΜΟΣ». Σύλληψη-σκηνοθεσία-ερμηνεία επί σκηνής: Αλεξάνδρα Καζάζου & Ελεάνα Γεωργούλη.

Στο Φουαγέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών εδώ και αρκετά χρόνια φιλοξενούνται κάποια από τα πιο πρωτοποριακά και πειραματικά θεάματα στο ελληνικό θέατρο. Ενα από αυτά είναι και ο «ΑΛΓΟ-ΡΥΘΜΟΣ» όπου επί 80 λεπτά δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες καλλιτέχνιδες υποστηρίζουν μια χειμαρρώδη και καταγγελτική παράσταση σε σχεδόν πυρετώδη ρυθμό. Θα πρέπει να έχει κανείς γερό στομάχι για να αντέξει μια θεατρική πράξη που παρατάσσει πολλά εγκλήματα ανά τον κόσμο, σε μια απροσδιόριστη διάσταση του χρόνου, με προσωπικές ιστορίες ξεριζωμού, χωρίς όμως λύτρωση για τον άνθρωπο. Και κυρίως για να συνειδητοποιήσει τη συχνά «κατακρεουργημένη» από δυτικές κοινωνίες και μη, γυναικεία υπόσταση. Και όλα αυτά καταμετρημένα ψυχρά από έναν «αλγό-ρυθμο». Εξαιρετική και η χορογραφία των δύο καλλιτέχνιδων που χρησιμοποίησαν τα σώματά τους ως ανάχωμα στη βία.

Η «εβραϊκή χρονιά» του Στάθη Λιβαθινού

● «Εχθροί, μια ερωτική ιστορία» του Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία Στάθη Λιβαθινού.

Την ώρα που οι παραπάνω παραστάσεις παίζονται, γίνονται εντατικές πρόβες για το πολυαναμενόμενο αυτό έργο του νομπελίστα συγγραφέα Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ. Ενα κορυφαίο βιβλίο που αξίζει πραγματικά να διαβάσετε. Ο Χέρμαν Μπρόντερ, εβραϊκής καταγωγής, έχοντας διασωθεί από το Ολοκαύτωμα ζει στη Νέα Υόρκη, λίγα χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι μνήμες της καταδίωξης τον αναγκάζουν να επιβιώνει στη σκιά, προστατεύοντας διαρκώς τα ίχνη του. Παντρεμένος με την Πολωνή υπηρέτριά του που τον έσωσε, διατηρεί σχέση με τη Μάσα, με την οποία είναι ερωτευμένος, ενώ τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο όταν εμφανίζεται στην πόλη και η Ταμάρα, η πρώην γυναίκα του, που τη θεωρούσε νεκρή.

Παρακολουθήσαμε τις πρόβες και μιλήσαμε με τον Στάθη Λιβαθινό, ρωτώντας τον γιατί διάλεξε αυτό το έργο. «Αγαπάω», απάντησε, «τα μεγάλα μυθιστορήματα, τους μεγάλους συγγραφείς και τα μεγάλα κείμενα. Ο Σίνγκερ δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στο ελληνικό θέατρο. Δεν έχει γράψει βέβαια θέατρο, αλλά έχει γράψει πολύ ζωντανό, ευφυές μυθιστόρημα, βγαλμένο μέσα από μια τεράστια, βαθιά εβραϊκή παράδοση, εμπλουτισμένη με στοιχεία του ευρωπαϊκού και αμερικανικού πολιτισμού, και αυτό τον φέρνει και πολύ κοντά στον ελληνικό τρόπο ύπαρξης και σκέψης. Αυτό το μυθιστόρημα είναι ένας ύμνος στη γυναίκα, είτε ως προστάτιδα είτε ως μάρτυρα, με αφορμή έναν άντρα που κινείται αναποφάσιστος. Αλλά όλο αυτό βγαίνει μέσα από τις στάχτες του Ολοκαυτώματος. Ο Σίνγκερ δεν ασχολείται κατά μέτωπο με τη φρίκη του Ολοκαυτώματος, και ευτυχώς, γιατί αυτό το τεράστιο ιστορικό συμβάν θα πρέπει να αγγίζεται με μεγάλη προσοχή.

Θα έλεγα πως είναι η “εβραϊκή χρονιά” μου αυτή: ξεκίνησα στην Εθνική Εβραϊκή Οπερα του Τελ Αβίβ, μετά έκανα το “Αλεξάντερπλατς” του Γερμανοεβραίου Ντέμπλιν στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων και τώρα κάνω τον Σίνγκερ. Ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση του Αστέρη Πελτέκη διότι πιστεύω πως πρέπει να βοηθάμε όσους ξεκινούν μια καινούργια προσπάθεια και να υπάρχει ένας συνεχής διάλογος. Η Θεσσαλονίκη συνομιλεί με το τεράστιο τραύμα των Εβραίων και ίσως είναι ο μεγάλος σκελετός στην ντουλάπα της. Αξιοθαύμαστος ο λόγος του Μπουτάρη για τους Εβραίους, γι’ αυτό ζήτησα να μπει και στο πρόγραμμα. Πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε μια καινούργια γλώσσα, η παλιά πρέπει να μείνει στο παρελθόν. Η ομάδα των ηθοποιών που επέλεξα ανταποκρίθηκε με έναν πολύ συγκινητικό τρόπο ξεπερνώντας αυτό που λέμε δημοσιοϋπαλληλισμό».

Να σημειώσουμε, τέλος, πως καθώς η κατάληψη των σπουδαστών έχει λήξει, θα συνεχιστεί ώς τις 19/3 στο Βασιλικό Θέατρο το «Οποιος θέλει να χωρίσει να σηκώσει το χέρι του», παράσταση που υπογράφει ο Γιώργος Καπουτζίδης, και βέβαια ώς την Κυριακή των Βαΐων θα συνεχιστεί και το «Γκαρής, το μιούζικαλ» που έχει κερδίσει τις καρδιές μεγάλων και μικρών.