Τα ψηφιακά μέσα στην υπηρεσία του Ευριπίδη

Το έργο δεν γράφηκε δίχως σκοπό: ο Ευριπίδης έγραψε τις «Τρωάδες» το 415 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, ενώ είχε ήδη γίνει η σφαγή της Μήλου από τους Αθηναίους που ετοιμάζονταν να διαπράξουν παρόμοιες ύβρεις και στη δεύτερη εκστρατεία στη Σικελία (όπου πράγματι έκαναν τελικά πάλι σκανδαλώδεις καταστροφές).

Θέλοντας να κάνει έναν βαθύ πολιτικό και κοινωνικό σχολιασμό, ο Ευριπίδης τολμά να προτάξει μπροστά στο αθηναϊκό κοινό τα ίδια του τα λάθη και μάλιστα στη μέγιστη απανθρωπιά τους: η Εκάβη παίρνει τον λόγο, καθώς από «βασίλισσα χώρας λαμπρής, σκλάβα θα γίνει των Ελλήνων». Το ίδιο και η κόρη της, Κασσάνδρα, και η νύφη της, Ανδρομάχη, που έχουν χάσει τα πάντα. Εως πού μπορεί να φτάσει η εκδικητική σκληρότητα των Ελλήνων; Πόση τραγωδία θα σκορπίσουν ως νικητές ενός πολέμου που οι ίδιοι ξεκίνησαν;

Αυτό το έργο επέλεξε η Violet Louise, που τη γνωρίσαμε καλύτερα από το «Ημερολόγιο ενός σκύλου» πριν από λίγους μήνες. Τώρα, η ίδια καταπιάνεται με την αρχαία τραγωδία «Τρωάδες» του Ευριπίδη σε μετάφραση Μιχάλη Κακογιάννη και μαζί της συμπράττουν η Αγλαΐα Παππά και ο Γιάννης Κατσιμίχας. Τραγική σύμπτωση, τα όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες με τις υπέροχες και δυναμικές κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών, αλλά και η εγκληματική τραγωδία των Τεμπών που συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα.

Η Αγλαΐα Παππά ερμηνεύει την Εκάβη και ως Εκάβη-μάνα-δασκάλα προς τα δικά της παιδιά-μαθητές-νέους μιλάει στο τέλος της παράστασης υπέρ της «αξιοπρέπειας του πολιτισμού», με μια φωνή που μας κλέβει την ψυχή. Οσο για την ίδια την παράσταση είναι μία τελείως νέα, πρωτοποριακή και μοντέρνα πρόταση, όπου η αξιοποίηση της τεχνολογίας τάσσεται με εξαιρετικό τρόπο στον βωμό την ανάδειξης του ίδιου του αρχαίου αυτού έργου.

«Σκοπός μου ήταν να ακουστεί το κείμενο, με τον δικό μου τρόπο» μας λέει η Violet Louise. «Πρόκειται για ένα απίστευτα υπέροχο κείμενο, γεμάτο καθόλου εύκολες αλήθειες. Οι αλήθειες αυτές λέγονται με λέξεις. Για μένα, οι λέξεις είναι ήχοι. Κι επειδή οι δικές μου παραστάσεις εδράζονται στον ήχο και τη μουσική, πάνω απ’ όλα με ενδιέφερε η απόδοση του κειμένου.

Η τεχνολογία είναι κάτι που χρησιμοποιώ πολύ, ακριβώς γιατί σου ανοίγει νέους δρόμους για το πώς μπορείς να παρουσιάσεις ακόμη και κάτι τόσο κλασικό. Επειδή, όμως, είναι και απολύτως διαχρονικό (και ως προς τα νοήματα και ως προς την ομορφιά του λόγου) αυτό δίνει τη δυνατότητα στον δημιουργό να “πειραματιστεί”. Τη λέξη τη βάζω σε εισαγωγικά, καθώς αυτό που κάνω δεν είναι πειραματικό θέατρο - απλώς χρησιμοποιώ την τεχνολογία ώστε να δημιουργήσω μία παράσταση χωρίς φώτα, αλλά μόνο με εικόνες προβολής και φυσικά με ήχους και συνθέσεις, τόσο πάνω στη φωνή μου όσο και γύρω από το έργο.

Αυτό που γίνεται στην παράσταση αυτή είναι η ενσωμάτωση της τεχνολογίας, με υποβοητικό τρόπο, με στόχο την ανάδειξη του κειμένου, και όλο αυτό έρχεται στο σήμερα. Πρόθεσή μου δεν είναι ούτε η δημιουργία μίας πειραματικής παράστασης, ούτε μίας ψηφιακής ή ψηφιοποιημένης παράστασης. Πρόθεσή μου είναι να χρησιμοποιήσω τα νέα μέσα και τις δυνατότητες που μου δίνει η τεχνολογία για να φανερώσω το κείμενο και τη μοναδικότητά του: πώς παλαιότερα χρησιμοποιούσαν οι ραψωδοί τη λύρα ή τον αυλό; Το ίδιο κάνω κι εγώ, με άλλα μέσα.

Γι’ αυτό επέλεξα και τη μετάφραση του Μιχάλη Κακογιάννη. Μία μετάφραση μουσική, δωρική, λιτή, απλή στην κατανόησή της, δίχως περίπλοκα λεκτικά σχήματα, που μπορούσε ν’ ακουστεί και ως μελωδική κλίμακα φωνής και ως κανονική αφήγηση και φυσικά ως μία εντελώς ποιητική πρόζα. Και όταν μιλάμε για ποιητική πρόζα, μιλάμε για την Αγλαΐα Παππά - μία σπουδαία ηθοποιό, με τρομακτική εμπειρία αλλά και μία γενναιόδωρη επιθυμία να συνεργαστεί με νεότερους και να “συνομιλήσει” μαζί τους σε όλα τα επίπεδα.

Η Αγλαΐα έχει μία τέτοια σχέση με τον λόγο αλλά και με το συγκεκριμένο κείμενο που αναδεικνύει τα πάντα! Ταυτόχρονα, έχει πολύ καλή σχέση και με τον ήχο - είναι και ηθοποιός και μουσικός μαζί. Την ίδια στιγμή όλο το ταλέντο, τις γνώσεις και την εμπειρία της μπορεί να την ενσωματώσει στα νέα στοιχεία που έτυχε να φέρω εγώ τώρα στην παράσταση. Η ευελιξία μαζί με την εμπειρία προσφέρουν πολλά σε μια συνεργασία. Είναι έτοιμη και να δώσει και να πάρει. Μαζί μας είναι και ο Γιάννης Κατσιμίχας, ένας νέος αξιόλογος ηθοποιός, που δίνει τη δική του ερμηνεία στην παράσταση και φυσικά είναι και ένα παιδί οργανικά δεμένο με τον χώρο [σ.σ. το Tempus Verum] και αυτό το λέω γιατί και ο ίδιος ο χώρος είναι ένα στοιχείο της παράστασης και έχει χρησιμοποιηθεί ως τέτοιος. Εξάλλου, ξαναλέω, μιλάμε για τρεις ανθρώπους που ερμηνεύουν την τραγωδία “Τρωάδες” με “βοηθό” την τεχνολογία, την πέτρα του θεάτρου και φυσικά, το αδιανόητο αυτό κείμενο».

📌 Πληροφορίες: Απόψε και κάθε Δευτ., Τρ. στις 21.15 στο θέατρο Tempus Verum – Εν Αθήναις (Ιάκχου 19, Τεχνόπολις - Γκάζι, τηλ. 210 3425170), για λίγες ακόμα παραστάσεις. Στην τεχνική υποστήριξη και τη δημιουργία του ψηφιακού υλικού (ήχος και εικόνα) η Violet Louise συνεργάζεται εδώ και χρόνια με τους ταλαντούχους Βασίλη Κοντούρη και Κώστα Μπώκο από το Studio 19.

Εκτύπωση