«Αλήτες, είναι, τα ΜΑΤ και οι ασφαλίτες»

Η έννοια του πολιτικού είναι το κυρίαρχο επιδίκιο στη σύγχρονη πολιτική σκέψη. Ήδη από το σχολειό μαθαίνουμε για τη λύση ή το σύνολο των λύσεων σε ένα πρόβλημα - Αυτός είναι και ο λόγος που γίνονται τεστ στους μαθητές, είναι ο τρόπος για να διαπιστώσουν αν γνωρίζουν τη λύση.

Τι σημαίνει αυτό;

Ότι δίνουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στη λύση τού προβλήματος παρά στο ίδιο το πρόβλημα ως τέτοιο. Και μπαίνει το ερώτημα: Μήπως θα ήταν προτιμότερο να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα ως πεδία που περιέχουν πλήθος λύσεων; Δηλαδή η σύλληψη των προβλημάτων, των ζητημάτων που προκύπτουν, να γίνεται με όρους πολλαπλότητας.

Κι εδώ έχει ενδιαφέρον να δούμε την προσπάθεια αποσύνδεσης του πολιτικού από τους κοινωνικούς όρους συγκρότησής του, γεγονός που ξεχερσώνει σε έναν βαθμό τη θεωρία γύρω από την καθημερινή ζωή. Για αυτό θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι είναι το πολιτικό που αν εγκλωβιστεί σε καθολικούς ορισμούς, για παράδειγμα ότι παράγεται μόνο από το κράτος, ως θεσμική μορφή, αποκόπτεται τελικά από την πολλαπλότητα της καθημερινής δραστηριότητας και πρακτικής. Αλλά η ίδια η φύση τού πολιτικού δεν καθορίζεται με αυτόν τον τρόπο, όσο κι αν υπάρχει η επιθυμία σε κεντρικό επίπεδο.

Γιατί, ναι, μπορεί να συναντάμε μιας εικόνα ταύτισης της πολιτικής με το κράτος και τον μηχανισμό του αλλά, παράλληλα, εντοπίζουμε ευδιάκριτα το πολιτικό πέρα από το κράτος. Ευτυχώς το εντοπίζουμε και πέρα από το κράτος: Στις σύγχρονες παραγωγές πολιτικής που εκκινούν από τους φεμινισμούς, τα οικολογικά θέματα και ο,τι άλλο ενεργοποιεί το συλλογικό και ατομικό φαντασιακό, μέχρι καθιερωμένες πρακτικές όπως είναι το θέατρο.

Μια τέτοια παράσταση υπάρχει αυτό το διάστημα στο θέατρο Γκλόρια, Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού, σκηνοθετημένη από τον Γιάννη Κακλέα και με ένα πλήθος εξαιρετικών ηθοποιών επί σκηνής. Η κατεύθυνση στην παράσταση δίνεται από το αρχετυπικό μοντέλο ενός Γελωτοποιού, που διαχρονικά βρίσκεται απέναντι από την εξουσία, παιγμένο από τον Πάνο Βλάχο που βρίσκεται σε εξαιρετική φόρμα (με κίνηση, τραγούδι κ.λπ). Η παράσταση έχει ζωντανή μουσική, πρωτότυπους στίχους, χορό, ασύλληπτη ενέργεια στο παλκοσένικο.

Το κείμενο σε κάποιες περιπτώσεις έχει έρθει σε σύγχρονες πολιτικές χειρονομίες (για παράδειγμα οι δολοφόνοι αστυνομικοί φωνάζουν για να σώσουν το τομάρι τους «Αλήτες, είναι, τα ΜΑΤ και οι ασφαλίτες», κρατώντας μαυροκόκκινες σημαίες), διατηρώντας όλη την πυκνότητα του θεατρικού λόγου που είχε γραφτεί με αφορμή τη δολοφονία τού αναρχικού Τζουζέπε Πινέλι από την ιταλική αστυνομία.

Ακόμα, ξεχωρίζει με την παρουσία του ο Θοδωρής Σκυφτούλης (το ίδιο διάστημα τον είδαμε και στο Τάβλι, του Κεχαΐδη, σε σκηνοθεσία τής εξαιρετικής Δανάης Σπηλιώτη) που αναδεικνύει την καρικατούρα τής ασυδοσίας τής εξουσίας στο πρόσωπο του διευθυντή τού αστυνομικού τμήματος. Και μας θυμίζει, με το θαυμάσιο παίξιμό του, ότι ο αυταρχισμός αυτή της ίδιας εξουσίας είναι πολύ επικίνδυνος αλλά, την ίδια στιγμή, και αφόρητα γελοίος.

Η παράσταση δεν έχει σχέση με κανένα ανέβασμα τυχόν έχετε δει μέχρι σήμερα, καθώς το κοινό νήμα του Γελωτοποιού (που μέσα στα χρόνια μπορεί να πάρει αμέτρητες μορφές) είναι ο ενοποιητικός παράγοντας που συνδέει την έννοια του πολιτικού. Και αναμετριέται με αυτό που, πολλές φορές, βλέπουμε ως καθημερινή πρακτική από την εξουσία.

Είναι τόσο καλό το αποτέλεσμα, που κανονικά θα έπρεπε να βρεθεί στην πρώτη σειρά ξανθός τηλεμαϊντανός με ογκώδεις θεατρόφιλους φίλους. Αλλά δεν θα βρεθεί. Ποτέ.