Εναρξη στον απόηχο ενός μανιφέστου εναντίον της παλαιστινιακής «γενοκτονίας»

Πάντως οι περισσότερες από 400 υπογραφές που συγκεντρώθηκαν εν όψει της προχθεσινής πρεμιέρας του φετινού Φεστιβάλ των Κανών για να γράψουν για τη στοχευμένη επίθεση του ισραηλινού στρατού, της οποίας φέρεται να υπήρξε θύμα η 25χρονη Φατέμ, λίγο αφότου ανακοινώθηκε ότι το ντοκιμαντέρ «Put Your Soul on Your Hand and Walk» της Σεπιντέ Φαρσί, στο οποίο κεντρικό πρόσωπο ήταν η Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ, είχε επιλεγεί για το φεστιβαλικό πρόγραμμα ACID (προβάλλεται μάλιστα σήμερα στις Κάνες) και βέβαια για να καταγγείλουν την «ανείπωτη γενοκτονία» στη Λωρίδα της Γάζας, ήταν ένα ηχηρότατο καλλιτεχνικό μήνυμα. Μήνυμα που καθόρισε την έναρξη των εκδηλώσεων στις Κάνες και απασχόλησε (θετικά) και τη Γαλλίδα υπουργό Πολιτισμού: η Ρασίντα Ντατί υπερασπίστηκε με θέρμη την καλλιτεχνική ελευθερία και την πολιτιστική δέσμευση στο χθεσινό Συμβούλιο Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, σχολιάζοντας το περιεχόμενο της επιστολής και ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να δημιουργήσει μια θέση ανώτατου δημόσιου λειτουργού για την προστασία της δημιουργικής ελευθερίας, με στόχο τη θεσμική στήριξη των καλλιτεχνών.

Αργότερα, μιλώντας στο Euronews, υπογράμμισε τη βαθιά σύνδεση μεταξύ πολιτισμού και πολιτικής, υποστηρίζοντας πως δεν είναι μόνο θεμιτό αλλά και απαραίτητο οι καλλιτέχνες να παίρνουν θέση για όσα συμβαίνουν στον κόσμο.

Κι αυτό ακριβώς έκαναν και οι κορυφαίοι σκηνοθέτες και ηθοποιοί που συνυπέγραψαν το μανιφέστο κατά της παλαιστινιακής γενοκτονίας. Ανάμεσά τους οι «δικοί μας» Κώστας Γαβράς και Γιώργος Λάνθιμος και οι Τζόναθαν Γκλέιζερ, Ρούμπεν Εστλουντ, Ακι Καουρισμάκι, Πέδρο Αλμοδόβαρ, Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, Αλφόνσο Κουαρόν, Ναντάβ Λαπίντ, Μάικ Λι, Πάολο Σορεντίνο, Ρίτσαρντ Γκιρ, Βίγκο Μόρτενσεν, Χαβιέ Μπαρδέμ, Μαρκ Ράφαλο, Σούζαν Σαράντον, Ρέιφ Φάινς, Τζούλι Κρίστι, Ερίκ Καντονά, Αντέλ Εξαρχόπουλος, Λορ Καλαμί, Ματιέ Κασοβίτς, Ρεμπέκα Χολ, Ζιστίν Τριέ κ.ά.

Επίθεση

Στο κείμενό τους έκαναν ιδιαίτερη μνεία και στον Παλαιστίνιο συν-σκηνοθέτη της, βραβευμένης με Οσκαρ, ταινίας «Καμία Αλλη Γη», Χαμντάν Μπαλάλ, ο οποίος πρόσφατα δέχτηκε βίαιη επίθεση από Ισραηλινούς εποίκους και στη συνέχεια απήχθη από τον στρατό, προτού απελευθερωθεί υπό διεθνή πίεση. Και επέκριναν την αδιάφορη στάση της Ακαδημίας των Οσκαρ για την περιπέτεια του Μπαλάλ. Κυρίως ανέφεραν μεταξύ άλλων:

«Ως καλλιτέχνες και πολιτιστικοί φορείς, δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί ενώ η γενοκτονία λαμβάνει χώρα στη Γάζα και αυτή η ανείπωτη είδηση πλήττει σκληρά τις κοινότητές μας.

»Ποιο είναι το νόημα των επαγγελμάτων μας αν όχι να αντλούμε διδάγματα από την Ιστορία, να δημιουργούμε ταινίες που δεσμεύονται, αν δεν είμαστε παρόντες για να προστατεύσουμε τις καταπιεσμένες φωνές; Γιατί αυτή η σιωπή; 

»Η Ακροδεξιά, ο φασισμός, η αποικιοκρατία, τα αντι-τρανς και αντι-LGBTQIA+, σεξιστικά, ρατσιστικά, ισλαμοφοβικά και αντισημιτικά κινήματα δίνουν τη μάχη τους στο πεδίο της μάχης των ιδεών, επιτίθενται στις εκδόσεις, στον κινηματογράφο και στα πανεπιστήμια και γι’ αυτό έχουμε καθήκον να αγωνιστούμε. Ας αρνηθούμε να αφήσουμε την τέχνη μας να γίνει συνένοχη στο χειρότερο. Ας ξεσηκωθούμε. (…) Ας απορρίψουμε την προπαγάνδα που αποικίζει συνεχώς τη φαντασία μας και μας κάνει να χάνουμε την αίσθηση της ανθρωπιάς μας. Για τη Φατέμ, για όλους εκείνους που πεθαίνουν μέσα στην αδιαφορία. Ο κινηματογράφος έχει καθήκον να μεταφέρει τα μηνύματά τους, να αντανακλά τις κοινωνίες μας. Ας δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά».

Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι ενώ η Ζιλιέτ Μπινός, πρόεδρος της φετινής επιτροπής στο Φεστιβάλ των Κανών, είχε, κατά την εφημερίδα Monde, αρχικά υπογράψει την επιστολή, αργότερα απέσυρε την υπογραφή της, απαντώντας σε σχετική ερώτηση των δημοσιογράφων αινιγματικά: «Ισως καταλάβετε αργότερα»...

Ισχυρή μαρτυρία

Στην ομιλία της κατά την προχθεσινή Τελετή Εναρξης του Φεστιβάλ των Κανών η Μπινός καταδίκασε «τους δαίμονες της βαρβαρότητας που δεν μας αφήνουν διέξοδο: πόλεμοι, δυστυχία, κλιματική αλλαγή, πρωτόγονος μισογυνισμός. Σήμερα, οι άνεμοι του πόνου είναι τόσο βίαιοι που παρασύρουν τους πιο αδύναμους: τους ομήρους της 7ης Οκτωβρίου και όλους τους ομήρους, τους κρατουμένους, τους πνιγμένους, που υπομένουν τον τρόμο και πεθαίνουν μέσα σε ένα φριχτό αίσθημα εγκατάλειψης και αδιαφορίας». Αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στη Φατίμα Χασούνα επισημαίνοντας: 

«Επρεπε να είναι απόψε μαζί μας. Η τέχνη όμως παραμένει. Είναι η ισχυρή μαρτυρία της ζωής και των ονείρων μας». Αντίθετα με τη μάλλον διπλωματική, γενικευτική και «χλιαρή» τοποθέτηση της Μπινός, ο 81χρονος Ρόμπερτ Ντε Νίρο, όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει τιμητικό Χρυσό Φοίνικα για το σύνολο της καριέρας του από τα χέρια του Λεονάρντο Ντι Κάπριο, έκανε μια φλογερή ομιλία εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ: «Αγωνιζόμαστε σκληρά για να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία που θεωρούσαμε δεδομένη», είπε επισημαίνοντας ότι ο «αμόρφωτος» πρόεδρος έχει καταργήσει κονδύλια για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, την ανώτατη εκπαίδευση και σχεδιάζει 100% δασμούς στις ταινίες που δεν γυρίζονται στις ΗΠΑ. «Αυτό δεν είναι απλώς ένα αμερικανικό πρόβλημα. Είναι παγκόσμιο», προειδοποίησε, προσθέτοντας: «Δεν μπορούμε να καθίσουμε χαλαροί. Πρέπει να δράσουμε - τώρα! Με πάθος, με αποφασιστικότητα, χωρίς βία!».

Την ίδια βραδιά η Mylène Farmer ερμήνευσε το ανέκδοτο τραγούδι Confession, στη μνήμη του φίλου της, τεράστιου σκηνοθέτη Ντέιβιντ Λιντς - που πέθανε ως γνωστόν τον Ιανουάριο. Τέλος, προβλήθηκε το «Partir un jour» της Αμελί Μπονέν, ταινία έναρξης του Φεστιβάλ, ή και απλά μια «συμπαθητική τηλεταινία» όπως έγραψε ο γαλλικός Τύπος.