Στην ταινία «Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο», ο Λούλου, ένας παραγωγικότατος εργάτης σε εργοστάσιο της Βόρειας Ιταλίας, αφότου χάνει το δάχτυλο του σε εργατικό ατύχημα και απεργεί, χωρίς την έγκριση του συνδικάτου, απολύεται.
Στο άκουσμα της απόλυσής του ξεσπάει. Τρέχει προς τα μέλη του συνδικάτου και τους φωνάζει να καλέσουν σε γενική απεργία, σε ένδειξη συμπαράστασης. Εκείνοι τρέχουν προς τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου λέγοντάς του ότι πρώτα θα κάνουν συνέλευση και μετά θα αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν σε κάποια δράση. Ο Λούλου κλειδώνεται απέξω και με μια ντουντούκα φωνάζει: «Πού πάτε; Πάτε στο σχολείο; Στο θέατρο; Στο νεκροταφείο; Πάτε μήπως να γαμηθείτε; Στις μανάδες σας; Πού πάμε τέλος πάντων; Πού;».
Εβλεπα πρόσφατα ξανά αυτή τη σκηνή όσο οδεύαμε προς τη γενική απεργία της 28ης Φλεβάρη. Δεν θυμάμαι ποτέ άλλοτε να υπήρξε τέτοιο ενδιαφέρον από εργαζόμενους για μια απεργία· ένα ενδιαφέρον που εκδηλωνόταν με αγωνία αλλά και με απορίες.
«Θα απεργήσεις; Απεργεί το σωματείο μου; Πρέπει να το αναφέρω στην εργοδοσία; Μου είπανε κάτι για ρεπό και άδειες, ξέρεις τι ισχύει; Πώς δηλώνεις μια απεργία; Κινδυνεύω να απολυθώ; Θα έχω επιπτώσεις; Αν έρθω, δουλέψω και φύγω για να πάω στη συγκέντρωση, θα μου πούνε τίποτα; Πώς απεργεί κανείς, τέλος πάντων;».
Οσο ο κόσμος ενημερωνόταν για την απεργία της 28ης Φλεβάρη, άλλο τόσο γινόταν αντιληπτή μια διάχυτη και στρατηγική παραπληροφόρηση από πολλούς εργοδότες. Εκτός των απειλών προς τους εργαζόμενους και τις παράνομες απολύσεις που έγιναν με αφορμή την απεργία, πολλοί εργοδότες πρόσφεραν άδειες στους εργαζόμενους ή ακόμα συγχέανε την απεργία με τα ρεπό.
Εργαζόμενοι που απαίτησαν να ασκήσουν το δικαίωμά τους και να απεργήσουν, βρήκαν αντίσταση και δικαιολογίες όπως: «Τώρα είναι αργά που το αναφέρεις» και «Δεν μπορώ να βρω άλλον να σε αντικαταστήσει» ή ακόμα «Αν θες να απεργήσεις, συνεννοήσου το με τους συναδέλφους σου για το αν μπορούν να σε καλύψουν».
Οχι μόνο έννομες δεν είναι αυτές οι πρακτικές, καθώς η απεργία δεν είναι ούτε ρεπό ούτε και χρεώνεται ως άδεια, αλλά στοχεύουν την ίδια στιγμή στην υπονόμευση και στην απονομιμοποίηση της απεργίας ως δικαιώματος και δράσης του εργαζόμενου. Να γίνει η απεργία και ό,τι αυτή σηματοδοτεί ένα με τα ρεπό και με τις άδειες ή να πέφτει στη χάρη και την «καλή κρίση» των εργοδοτών, οι οποίοι σαν βασιλιάδες αποφασίζουν ποιος απεργεί και ποιος όχι.
Ο τρόπος με τον οποίο προσπάθησαν διάφοροι να πείσουν τους εργαζόμενους να μην απεργήσουν, μου θύμισε το Pistolerismo στην Ισπανία του Μεσοπολέμου, όταν οι εργοδότες δεν αρκέστηκαν απλά στις προβοκάτσιες ή στα σαμποτάζ για να αποτρέψουν απεργίες, αλλά στην πρόσληψη πιστολιέρος, οι οποίοι εκφόβιζαν και δολοφονούσαν απεργούς και συνδικαλιστές.
Εννοείται πως στη σύγχρονη εποχή οι εργοδότες δεν χρειάζεται να προσλάβουν δολοφόνους για να πετύχουν τον σκοπό τους· έχουν τα HR και τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία, όπου οτιδήποτε συλλογικό εξατομικεύεται και κάθε εργασιακό δικαίωμα εμπορευματοποιείται.
Για να αφοπλίσεις ένα εργατικό κίνημα, άλλωστε, δεν χρειάζεσαι απλά αντεργατικούς νόμους και την κρατική βία, αλλά έναν ολόκληρο μηχανισμό ηγεμονίας, ο οποίος θα πείσει τους εργαζόμενους ότι δεν υπάρχει παραλία... κάτω από το πεζοδρόμιο. Αν ψάξουμε βαθιά και αναρωτηθούμε «πώς στο καλό το δικαίωμα της απεργίας έχει παρερμηνευτεί σε τέτοιο βαθμό;» κάτι ίσως εντοπίσουμε για τη νεοφιλελεύθερη επέλαση που δέχεται η χώρα, για τα μνημόνια, τις ήττες του εργατικού κινήματος, την ανασφάλεια των εργαζομένων, αλλά και για την καλά οργανωμένη αντεπίθεση των εργοδοτών.
Η ιστορική γενική απεργία της 28ης Φλεβάρη έκανε κάτι που είχαμε καιρό να ζήσουμε: έγειρε τη ζυγαριά του φόβου. Η γέννηση ενός κινήματος από τα κάτω τρομάζει τόσο τους εργοδότες όσο και εκείνους που θεωρούν τους εαυτούς τους ιδιοκτήτες αυτής της χώρας. Το «Δεν Εχω Οξυγόνο», από κραυγή θανάτου και θρήνου, από απαίτηση, μετουσιώνεται σε κινηματική δράση που αποζητά την απόδοση δικαιοσύνης για το έγκλημα των Τεμπών, αλλά και άμεσες, ριζοσπαστικές αλλαγές σε ένα κράτος που δολοφονεί και απαξιώνει θύματα, πολίτες και θεσμούς.
Ισως αυτή η κραυγή του Λούλου προς τους συναδέλφους του, το «Πού πάμε τέλος πάντων;», να είναι η μόνη ερώτηση που αξίζει να κάνουμε τόσο στον εαυτό μας όσο και στους γύρω μας. Οπως το έγραψε ο φίλος Γιώργος, αν θέλουμε να φτάσουμε κάπου και όχι απλά να πηγαίνουμε, τότε χρειάζονται «αγώνες διαρκείας, χωρίς φόβο, με κόστος και με σχέδιο».
Το «Δεν Εχω Οξυγόνο» συνυπάρχει με το κίνημα «I Can’t Breathe», συνομιλεί με την κοινωνία προσφέροντας φαντασία και αυθορμητισμό, ενισχύοντας τους κοινοτικούς δεσμούς. Η 28η Φλεβάρη δείχνει τον δρόμο και αυτός οδηγεί εκ νέου στον δρόμο, εκεί που συναντηθήκαμε, που δακρύσαμε, που κραυγάσαμε, που απεργήσαμε και που προσπαθήσαμε έστω για λίγο να αναπνεύσουμε, ξανά.
Ραντεβού στον δρόμο λοιπόν. Ξανά και ξανά και ξανά...
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας