Δεν έκανε πολλές ταινίες –μόλις τέσσερις και από αυτές οι δύο είναι μικρού μήκους. Γιατί λοιπόν δεν υπάρχει ούτε ένας από όσους τον γνώρισαν, όσους συνεργάστηκαν μαζί του και όσους έμαθαν για (και από) τον ίδιο που να μην ένιωσε βαθιά θλίψη σαν μαθεύτηκε προχθές η είδηση για τον θάνατό του; Ο Πατρίς Βιβάνκος, σκηνοθέτης, βαθύς γνώστης του σινεμά, κοσμοπολίτης και σχεδόν Ελληνας, «έφυγε» προχθές Παρασκευή 17/1 ξαφνικά από τη ζωή, από ανακοπή, μόλις στα 69 του χρόνια στις Βρυξέλλες όπου έμενε τα τελευταία χρόνια με την οικογένειά του. «Ο Πατρίς Βιβάνκος υπήρξε ένας ευαίσθητος άνθρωπος, ανήσυχος γνώστης του πολιτισμού της Ευρώπης, πολιτογραφημένος κινηματογραφικά Ελληνας». Με αυτά τα λόγια ξεκινά η συλλυπητήρια ανακοίνωση του ΕΚΚΟΜΕΔ και ισχύει κάθε λέξη. «Το σύνορο γι’ αυτόν δεν είχε ιδιαίτερη σημασία. Γεννήθηκε στην Ισπανία το 1956, ορφάνευσε νωρίς, ταξίδευσε και έζησε σε πολλές χώρες, άφησε την τελευταία πνοή του στις Βρυξέλλες. Στην Ελλάδα, όπου γύρισε όλες τις ταινίες του, πέρασε τα πιο δημιουργικά του χρόνια: Αφετηρία της κινηματογραφικής του περιπλάνησης ήταν η συνεργασία του με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, το 1984, η οποία ενέπνευσε την πρώτη μικρού μήκους ταινία του, «Το πλάνο Νο 80», γύρω από το «Ταξίδι στα Κύθηρα».
Η πρώτη μεγάλου μήκους, «Ξένια», με πρωταγωνιστές τη Θέμιδα Μπαζάκα και τον ελληνικής καταγωγής Ντενίς Πονταλιντές, του χάρισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1989. Τέσσερα χρόνια μετά συνεργάστηκε με τον Θανάση Βέγγο και την Εύα Κοταμανίδου στην ταινία «Ζωή χαρισάμενη». Η έννοια του ταξιδιού συγκροτεί τον πυρήνα της μυθοπλασίας και στα δύο αυτά έργα, στα οποία συμπαραγωγός ήταν το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Ο Πατρίς Βιβάνκος εργάστηκε για το κοινό μέλλον του κινηματογραφικού και οπτικοακουστικού τομέα της Ευρώπης και ως στέλεχος του ευρωπαϊκού προγράμματος MEDIA. To Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας – Creative Greece τον αποχαιρετά εκφράζοντας τα βαθιά συλλυπητήριά του στην οικογένειά του και στους οικείους του».
Ολα τα παραπάνω είναι σωστά. Πράγματι ο Πατρίς Βιβάνκος, ενώ δεν πέρασε εύκολα παιδικά χρόνια, ήταν από τις πλέον ευγενικές και ευγενείς προσωπικότητες στον χώρο του πολιτισμού. Πολύγλωσσος (γνώριζε εξαιρετικά πέντε γλώσσες και μπορούσε να συνεννοηθεί σε περισσότερες), με εξαιρετικές γνώσεις για το σινεμά και επίσης εξαιρετικός στις συνεργασίες, από την Ισπανία πήγε στη Γαλλία και από εκεί στην Ελλάδα, όπου συνεργάστηκε με τους καλύτερους του κινηματογράφου: Θόδωρο Αγγελόπουλο, Γιώργο Αρβανίτη, Μισέλ Δημόπουλο, Αλέξη Γρίβας κ.ά. Στις μεγάλου μήκους ταινίες του ήταν η Μαλβίνα Κάραλη που επέλεξε για να γράψουν μαζί τα σενάρια: η «Ξένια» αφηγούνταν το ταξίδι ενός Γάλλου στην Ελλάδα, ο οποίος βρίσκεται να συνοδεύει μια γυναίκα έγκυο έως την Ανδαλουσία. Το ταξίδι είναι και ο αφηγηματικός άξονας της επόμενης μεγάλου μήκους ταινίας του, «Ζωή χαρισάμενη», όπου μια παρέα φίλων αναζητά τα όνειρά της, έστω και μεταχρονολογημένα, στην Κολομβία. Για την πρώτη, όπως είπαμε, έλαβε το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1989, ενώ η δεύτερη (1993) απέσπασε τρία βραβεία στο ΦΚΘ: Α’ Γυναικείου ρόλου στην Εύα Κοταμανίδου, Β’ ανδρικού ρόλου στον Γιώργο Βελέντζα και μουσικής στον Δημήτρη Παπαδημητρίου.
Στην «Ξένια» συνεργάστηκε με τον διευθυντή φωτογραφίας Γιώργο Αρβανίτη: «Ηταν ένα πολύ σημαντικός άνθρωπος» μας είπε, καθώς συνομιλήσαμε μαζί του (σ.σ. ο ίδιος βρίσκεται στη Γαλλία). «Ως προσωπικότητα εκπληκτικός, ως άνθρωπος του σινεμά δοτικός, ως φίλος συγκλονιστικός. Οι γνώσεις του ήταν το κάτι άλλο. Το γεγονός δε ότι μιλούσε πολλές γλώσσες μάς βοηθούσε (εμάς και όποιον τον γνώριζε) να αισθανθεί αμέσως οικεία μαζί του. Δεν ήταν τυχαίο πως ταξίδεψε πολύ, έδινε διαλέξεις σε όλο τον κόσμο και ήταν πολύ σημαντική η συμβολή του και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου συνεργάστηκε στενά με τον άλλο σπουδαίο, τον Μισέλ Δημόπουλο. Ηταν ευγενικός και κάθε του λέξη και πράξη ουσιαστική –τίποτα τυχαίο, τίποτα που να μη φέρει πραγματική αξία. Στη Θεσσαλονίκη δεν πέρασε εύκολα καθώς (πέραν του χώρου του Φεστιβάλ) οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να καταλάβουν τις απόψεις του, που δεν ήταν παρά σωστές –δεν είναι εύκολο για τους ευγενείς και ολοκληρωμένους ανθρώπους να γίνουν αποδεκτοί από όλους... Συνεργαστήκαμε στην «Ξένια». Σαν γύρισε και τη δεύτερη μεγάλη ταινία του κατάλαβε πως δεν θα μπορούσε να φτάσει στο ύψος του Αγγελόπουλου που θαύμαζε πολύ και σταμάτησε να κάνει ταινίες.
»Λάτρεψε την Ελλάδα, αν και γύρισε όλο τον κόσμο. Με τη σύζυγό του να εργάζεται στην Ε.Ε., τα τελευταία χρόνια είχε ως βάση του το Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες, ενώ εργάστηκε και στη χώρα του όπου ασχολήθηκε με τις διεθνείς συμπαραγωγές. Εβλεπε το σινεμά ολιστικά, γι’ αυτό και τα πέντε βιβλία που έγραψε για τον κινηματογράφο, κυρίως τον ευρωπαϊκό, έχουν και στοιχεία οικονομικά μέσα αλλά και ευρύτερα πολιτιστικά... Ηταν ένας πανέμορφος άνθρωπος. Αν ήταν ένα πράγμα να πω για τον Πατρίς, με τον οποίο μας ένωνε βαθιά φιλία έως το τέλος, είναι αυτό: σαν περνούσες χρόνο μαζί του, δεν ήταν ποτέ χαμένος χρόνος» κατέληξε ο Γιώργος Αρβανίτης.
Συλλυπητήρια ανακοίνωση έβγαλε και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στην οποία κάνει αναφορά για «έναν γοητευτικό κοσμοπολίτη του σινεμά, του πολιτισμού και της ζωής, έναν ταλαντούχο άνθρωπο των γραμμάτων και των τεχνών, που άφησε πίσω του αξιόλογο έργο ως σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός. «Το πιο χαμογελαστό πρόσωπο, πάντα καταδεκτικός με όλους μας» όπως είπε ο Τέλλος Φίλης, χρόνια σινεφίλ και κομμάτι του Φεστιβάλ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας