Εχουν περάσει ήδη τρία χρόνια από τότε που ο αμερικανικός στρατός και το ΝΑΤΟ αποφάσισαν την αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν, επικυρώνοντας έτσι και επίσημα το τέλος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας που ξεκίνησε το 2001 και την παραδοχή της ήττας τους από τους Ταλιμπάν και αφήνοντας ουσιαστικά το πεδίο ελεύθερο για την ανακατάληψη της περιοχής και την επανίδρυση του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν.
Πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν υπήρχε μια αχτίδα φωτός για τη χώρα και κυρίως για τον γυναικείο πληθυσμό που είχε ανακτήσει ένα μέρος της ελευθερίας του, συμμετέχοντας όχι μόνο στην εκπαίδευση και την εργασία, αλλά και στην πολιτική. Με την επιστροφή των Ταλιμπάν αυτή η περίοδος έσβησε σχεδόν αμέσως και οι γυναίκες άρχισαν ξανά να στερούνται πλήρως τα δικαιώματά τους, αναγκασμένες να ζουν με τον φόβο ακόμα και του θανάτου αν τολμήσουν να διεκδικήσουν τα αυτονόητα. Το ντοκιμαντέρ των Αϊλίγια Χουσεΐν & Αμί Γουίλιαμς ακολουθεί -στη σύντομη εκδοχή των 59 λεπτών- τρεις γυναίκες (Zefnoon Safi, Nilofar Moradi, Nargis Nehan) που συμμετείχαν ενεργά στην πολιτική της χώρας τους και αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν μεταναστεύοντας αρχικά στην Ελλάδα και μετά στον Καναδά. Από τις μακρινές χώρες στις οποίες βρίσκονται εξόριστες, παρακολουθούν τους Ταλιμπάν να στερούν τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση, την εργασία και τη συμμετοχή στην κοινωνία. Καθώς δεν βρίσκονται πλέον σε θέση εξουσίας, αναγκάζονται να επανεφεύρουν τον εαυτό τους για να συνεχίσουν τον αγώνα τους για ένα ελεύθερο και δίκαιο Αφγανιστάν.
Στεναχώρια και χαρά
Μέσα από τις συγκινητικές αφηγήσεις τους και αρχειακό υλικό μαθαίνουμε για τη ζωή τους στο Αφγανιστάν και την προσπάθεια της κάθε μιας να βελτιώσει τη χώρα της από μακριά. Μοιράζονται όχι μόνο τη στεναχώρια τους αλλά και τη χαρά τους για την περίοδο που είχαν ενεργό ρόλο στην κοινωνία.
Η φυγή από το Αφγανιστάν υπήρξε μονόδρομος για χιλιάδες γυναίκες, άντρες και παιδιά (τα πλάνα όπου κόσμος συγκεντρώνεται στο αεροδρόμιο για να εγκαταλείψει τη χώρα πριν εισέλθουν οι Ταλιμπάν είναι σπαρακτικά), αλλά για τις γυναίκες ιδιαίτερα ήταν μείζονος σημασίας καθώς γνώριζαν ότι διαφορετικά θα βρεθούν ξανά σε ένα καθεστώς καταπίεσης. Οι τρεις γυναίκες που έφτασαν με κόπο στον Καναδά γνωρίζουν ότι χιλιάδες γυναίκες έμειναν πίσω και τώρα προσπαθούν, εκτός από το να «χτίσουν» μια καινούργια ζωή, να οργανωθούν και μέσω διεθνών συνεργασιών να φέρουν στην επιφάνεια πάλι το ζήτημα του Αφγανιστάν που έχει σχεδόν ξεχαστεί από τη διεθνή κοινότητα και τα ΜΜΕ. Γνωρίζουν ότι μόνο αυτές μπορούν να δώσουν φωνή στις γυναίκες που ζουν σήμερα στο Αφγανιστάν. Υπάρχει μια προσπάθεια να διατηρήσουν την αισιοδοξία τους και παράλληλα ο διακαής πόθος τους να μην απαρνηθούν τον τόπο τους. Η ενσωμάτωση στον Καναδά είναι δύσκολη, η νοσταλγία για τη χώρα τους διαφαίνεται μέσα από τα λόγια τους. Δεν επιθυμούν μια άλλη ζωή μακριά από τον τόπο τους αλλά επιδιώκουν την αλλαγή του: να γίνει το Αφγανιστάν ένας τόπος όπου οι γυναίκες θα μπορούν επιτέλους να ζουν ελεύθερες.
Το ντοκιμαντέρ δεν στοχεύει να προκαλέσει θόρυβο. Ο ήπιος τόνος των δύο δημιουργών βοηθάει να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα του θέματος και να αναλογιστούμε τη σημασία του, καθώς αντιλαμβανόμαστε το σημαντικό έργο των πρωταγωνιστριών. Οι προσωπικές αφηγήσεις δυναμώνουν το αποτέλεσμα καθώς ακούμε από την ίδια την πηγή για το πώς είχε διαμορφωθεί το Αφγανιστάν, έστω για ένα πολύ μικρό διάστημα, και για το πώς είναι σήμερα.
Αυτό που επιδιώκει το «An Unfinished Journey» είναι να αναδείξει την επιθυμία των γυναικών να αποκτήσουν ξανά φωνή στη διεθνή κοινότητα, να μην ξεχαστούν και ο κόσμος να μην ξεχάσει ότι σε ένα μέρος του πλανήτη καθημερινά γυναίκες ζουν υπό τον φόβο του θανάτου. Οταν τελικά πέφτουν οι τίτλοι τέλους, αυτό που αντηχεί στα αυτιά μας είναι τα πρώτα λόγια που ακούγονται στην ταινία: «Στο Αφγανιστάν, αν θέλεις να εργαστείς ή να σπουδάσεις και είσαι γυναίκα, πρέπει να συγκρουστείς με την οικογένειά σου. Με τον πατέρα σου, μετά με τα αδέλφια σου και τέλος με τον σύζυγό σου (…). Ακόμα και αν καταφέρεις να εργαστείς, θα πρέπει να κηρύξεις πόλεμο ενάντια στην κοινωνία». Αυτά τα λόγια συνοψίζουν με τον καλύτερο τρόπο τη σημερινή κατάσταση εκεί.
Το ντοκιμαντέρ έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο HotDocs στον Καναδά καθώς και στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Φόρουμ Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIFDH) στη Γενεύη. Παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρεμιέρα από το δίκτυο Cinedoc, αύριο 31/10, στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 20.00. Μετά την προβολή θα πραγματοποιηθεί Q&A με τη σκηνοθέτιδα Αμί Γουίλιαμς και θα ακολουθήσει κέρασμα με αφγανικές παραδοσιακές γεύσεις από τις γυναίκες του Melissa Network.
♦ Πρόγραμμα προβολών:
Αθήνα – Πρεμιέρα στο Γαλλικό Ινστιτούτο
Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, 20.00
Προπώληση: https://www.more.com/cinema/festival/cinedoc-2024-an-unfinished-journey/
Αθήνα – Επαναληπτική προβολή στον κινηματογράφο Δαναός - Κυριακή 3 Νοεμβρίου, 16.00
Προπώληση: https://www.danaoscinema.store/ibooking93/shows.xhtml
Οι προβολές πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία, το Melissa Network, το Global Girl Media και τη Human Rights 360.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας