Δύσκολα θέματα, ευαίσθητες προσεγγίσεις

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Η παράσταση του Σινγκ Σινγκ
(Sing Sing, ΗΠΑ, 2024, 105΄)

● Σκηνοθεσία: Γκρεγκ Κουένταρ
● Ηθοποιοί: Κόλμαν Ντομίνγκο, Κλάρενς Μάκλιν, Σον Σαν Χοσέ

Ο Γκρεγκ Κουένταρ («Transpecos», 2016, 86΄) σκηνοθετεί τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, εμπνευσμένος από το αληθινό πρόγραμμα «Rehabilitation Through the Arts» (Επανένταξη μέσω της Τέχνης) –που χρησιμοποιεί την τέχνη ως εργαλείο για τη βελτίωση της συμπεριφοράς και της κοινωνικής προσαρμογής των κρατουμένων–, και παραδίδει ένα ευαίσθητο, καλογραμμένο δράμα χαρακτήρων, με κύριο πρωταγωνιστή τον εξαιρετικό Κόλμαν Ντομίνγκο. Ο τελευταίος υποδύεται τον Ντιβάιν Τζ., έναν κρατούμενο που εκτίει την ποινή του στο υψίστης ασφαλείας σωφρονιστικό ίδρυμα του Σινγκ Σινγκ για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Περιμένοντας με αγωνία την απόφαση για την αποφυλάκισή του ή όχι, ο Ντιβάιν συμμετέχει ενεργά στη θεατρική ομάδα της φυλακής μαζί με άλλους συγκρατούμενούς του, δίνοντας στη ζωή του ένα νόημα.

Αποφεύγοντας οποιοδήποτε μελοδραματισμό ή κλισέ των χολιγουντιανών ταινιών που περιστρέφονται γύρω από τη ζωή των φυλακισμένων, ο Κουένταρ σκηνοθετεί ένα δράμα που ρίχνει όλο του το βάρος στους διαλόγους και τη ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής σε μια φυλακή, χωρίς όμως να εστιάζει στην καταγραφή μιας ζοφερής πραγματικότητας. Κυρίως δίνει έμφαση στην ανάγκη των κρατουμένων να «απελευθερωθούν» μέσα από την τέχνη και να ξανακερδίσουν ένα κομμάτι από την ανθρωπιά τους που έχει χαθεί εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών που γεννά το περιβάλλον των φυλακών.

Με μια ντοκιμαντερίστικη κινηματογράφηση, ο Κουένταρ δείχνει την καθημερινότητα των πρωταγωνιστών του: η κάμερα ακολουθεί τις κινήσεις τους, γεμίζοντας με υπέροχα κοντινά πλάνα το κάδρο, και γεννά μια αίσθηση αμεσότητας, μια αίσθηση ότι βρίσκεσαι κοντά και ακούς τις εξομολογητικές συζητήσεις τους ή συμμετέχεις στη διαδικασία όταν συνδιαλέγονται για το ποιο θεατρικό έργο πρέπει να «ανεβάσουν». Αυτή η αμεσότητα λειτουργεί κυρίως λόγω των ηθοποιών –πολλοί εκ των οποίων είναι πρώην κατάδικοι– και δίνουν εξαιρετικές ερμηνείες που πηγάζουν μέσα από τα δικά τους βιώματα, αλλά και από την εξαιρετική κινηματογράφηση του Πάτρικ Σκόλα. Ως διευθυντής φωτογραφίας τράβηξε την ταινία με 16 χιλιοστών φιλμ, χρησιμοποιώντας το φυσικό φως και τοποθετώντας σε δεύτερο πλάνο τη θέα από τα παράθυρα των κρατουμένων για να τονίσει, με διακριτικό τρόπο, τη διαφορά του εγκλεισμού με τον έξω κόσμο και τον διακαή πόθο τους για την ελευθερία.

Η ταινία έχει καλό ρυθμό και ροή όμως δυσκολεύεται να βρει τρόπο να «απογειωθεί». Ο Κουένταρ δείχνει να φοβάται να κάνει ένα βήμα παραπέρα μην τυχόν και «σκοντάψει» στο σφάλμα του μελοδραματισμού και έτσι δεν υπάρχει η στιγμή που θα δώσει μια έντονη σκηνή, μένοντας περισσότερο σε μια καταγραφή σκηνών που διαδέχονται η μια την άλλη.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Slow
(Λιθουανία, 2023, 108΄)

● Σκηνοθεσία: Μαρίγια Καβταράτζε
● Ηθοποιοί: Γκρέτα Γκρινεβιτσιούτε, Κεστούτις Κετσένας

Η Μαρίγια Καβταράτζε έπειτα από το εξαιρετικό «Summer Survivors» (2018, 91΄) γράφει και σκηνοθετεί τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της –απέσπασε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Sundance 2023– που αφηγείται την ιστορία της Ελενα, μιας νεαρής χορεύτριας, και του Ντοβιντάς, ενός διερμηνέα νοηματικής. Οταν οι ήρωες συναντιούνται, αναπτύσσεται αμέσως μεταξύ τους μια αμοιβαία έλξη. Ομως, ο Ντοβιντάς τής αποκαλύπτει ότι είναι ασέξουαλ και έτσι τώρα οι δυο τους πρέπει να αναζητήσουν έναν αποκλειστικά δικό τους τρόπο ερωτικής επικοινωνίας, έξω από νόρμες και στερεότυπα.

Η ασεξουαλικότητα στη σχέση ενός ζευγαριού σπάνια εξερευνάται ως θεματική στις ταινίες και όταν συμβαίνει αυτό συχνά γίνεται με στόχο τη διακωμώδηση. Η Καβταράτζε, όμως, σκηνοθετεί μια ταινία που εξερευνά την ασεξουαλικότητα με ευαισθησία κι από μια βαθιά ανθρώπινη σκοπιά, με τους δυο εξαιρετικούς πρωταγωνιστές να λειτουργούν υπέρ του ρεαλισμού και μιας ατμόσφαιρας οικειότητας και αμεσότητας.

Με χαλαρούς αφηγηματικούς ρυθμούς, η Καβταράτζε αφήνει την κάμερα να καταγράψει την πορεία της σχέσης του ζευγαριού, προσπαθώντας να εξερευνήσει τον ρόλο που παίζει η σεξουαλική επαφή για την Ελενα αλλά και την προσπάθειά της να κατανοήσει την ασεξουαλικότητα του συντρόφου της, δίνοντας τον απαραίτητο χώρο και χρόνο σε μια σχέση που στην αρχή φαίνεται καταδικασμένη (και μπορεί να είναι). Αναλύοντας βαθύτερες έννοιες που προκύπτουν όπως είναι η αγάπη, η δέσμευση, η επιθυμία να βρισκόμαστε δίπλα στον άνθρωπο που αγαπάμε, η σκηνοθέτρια τα συνδέει με τη σεξουαλική πράξη, εξετάζοντας αν η έλλειψή της ταράζει τα θεμέλια μιας σχέσης.

Η Καβταράτζε αποφεύγει τους μελοδραματισμούς, τις εύκολες λύσεις και παρόλο που υπάρχει μια ελλιπής ανάπτυξη του χαρακτήρα του Ντοβιντάς και η ταινία δείχνει κάποιες φορές να μένει στάσιμη και να ψάχνει έναν αφηγηματικό ρυθμό, παραδίδει ένα ρομαντικό δράμα που μιλάει για ένα σοβαρό θέμα με σεβασμό.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Dourgouti Town
(Ελλάδα, 2024, 88΄)

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μπαβέλλας

Ο Δημήτρης Μπαβέλλας («H αναζήτηση της Λώρα Ντουράντ», 2019, 98΄) σκηνοθετεί το πρώτο του ντοκιμαντέρ που έχει στο επίκεντρο το Δουργούτι, παλιά ονομασία τμήματος της περιοχής που σήμερα ονομάζεται Νέος Κόσμος, δίνοντάς μας ένα ντοκιμαντέρ που καταφέρνει μέσα από μια καλοστημένη έρευνα να σκιαγραφήσει το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό πορτρέτο μιας κατεξοχήν λαϊκής περιοχής.

Μέσα από συνεντεύξεις διάσημων προσώπων (Χάρις Αλεξίου, Γιάννης «Μπαχ» Σπυρόπουλος, Γιώργος Δέδες κ.ά.) αλλά και παλιών και νυν κατοίκων της περιοχής ο Μπαβέλλας εξιστορεί πολύ συγκροτημένα την ιστορία της περιοχής και δίνει μια κατατοπιστική μελέτη γύρω από αυτή, ενώ γεμίζει τα κάδρα του με ιστορικά ντοκουμέντα αλλά και με σύγχρονες εικόνες του Νέου Κόσμου. Επιχειρεί έτσι να κάνει τη σύνδεση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος αλλά και έναν σχολιασμό πάνω στο gentrification της περιοχής, με τον φόβο ότι θα χαθεί το ξεχωριστό της στοιχείο.

Ο,τι αποδυναμώνει τον κορμό του ντοκιμαντέρ είναι η χρήση μυθοπλαστικών σκηνών (αναπαράστασης) που χρησιμοποιεί κάποιες φορές για να κάνει τη σύνδεση παρελθόντος - μέλλοντος, με τις περισσότερες σκηνές να μοιάζουν «ξένες» ως προς τη ροή της αφήγησης.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Κόκκινο νησί
(Red Island, Γαλλία, Βέλγιο, Μαδαγασκάρη, 2023, 116΄)

● Σκηνοθεσία: Ρομπίν Καμπιγιό
● Ηθοποιοί: Νάντια Τερέσκιεβιτς, Κιμ Γκουτιέρεζ, Σαρλί Βοσέλ, Aμελί Ρακοτοαριμαλάλα

Ο Ρομπίν Καμπιγιό επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη, έξι χρόνια μετά την πολύ καλή ταινία του «120 χτύποι το λεπτό» (2017, 140΄) για να αφηγηθεί την ιστορία ενηλικίωσης –βασισμένη εν μέρει στα δικά του παιδικά χρόνια– του οκτάχρονου Τόμας, λάτρη των κόμικς, που ζει σε μια γαλλική αεροπορική βάση της Μαδαγασκάρης τη δεκαετία του 1970 και προσπαθεί να προσαρμοστεί στον εξωτικό παράδεισο που βρίσκεται γύρω του.

Εχοντας στο πλευρό του εξαιρετικούς πρωταγωνιστές και την εξαιρετική φωτογραφία της Ζαν Λαπουαρί, ο Καμπιγιό επιχειρεί να στριμώξει πολλές θεματικές μέσα στην ταινία του –από την εξερεύνηση της παιδικής φαντασίας μέχρι την αποικιοκρατία–, χωρίς όμως να εστιάζει ποτέ κάπου, γεμίζοντας την ταινία του με δεκάδες χαρακτήρες οι οποίοι δεν αναπτύσσονται και μια σεναριακή δομή που είναι αρκετά χαλαρή ώστε να συνδέσει στο τέλος όλες τις μικρές ιστορίες που ξεπηδούν μέσα από την αφήγηση. Αν και η αναδρομή στο παρελθόν μέσα από τα παιδικά μάτια λειτουργεί σε αρκετά σημεία, ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί υπερβολικά πολλές σκηνές όπου κύριο λόγο έχει η φαντασία του Τόμας, προκαλώντας ένα αφηγηματικό χάσμα ανάμεσα στην καταγραφή της καθημερινότητας στη βάση, την εξερεύνηση των προσωπικών σχέσεων και την παιδική φαντασία. Η προσπάθειά του να υπάρχει στο σενάριο ένας σχολιασμός και κριτική για τον αποικιοκρατισμό της χώρας του, φανερώνει περισσότερο «ενοχή» από την πλευρά του, «ενοχή» που γίνεται εντονότερη προς στο τέλος όταν η ταινία ξαφνικά αλλάζει οπτική γωνία.

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Μπανέλ & Ανταμα
(Banel & Adama, Γαλλία, Σενεγάλη, Μάλι, Κατάρ, 2023, 87΄)

● Σκηνοθεσία: Ραμάτα Τουλαγιέ-Σι
● Ηθοποιοί: Καντί Μανέ, Μαμαντού Ντιαλό

Σε ένα απομακρυσμένο χωριό στη βόρεια Σενεγάλη, ένα νεαρό παντρεμένο ζευγάρι ζει τον έρωτά του. Ωστόσο, η τέλεια αγάπη τους βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τα έθιμα της κοινότητάς τους, ειδικά σε μια περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας που αναζωπυρώνει ζήλιες, έριδες και δεισιδαιμονίες.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Το κάλεσμα του σπουργιτιού
(Sparrow’s Call, Μ. Βρετανία, 2023, 99΄)

● Σκηνοθεσία: Τιμ Κεντ
● Ηθοποιοί: Βασιλική Βλάχου (Billie Vee), Ντέιβιντ Μπαρκ-Τζόουνς, Γιασμίν Χόλνες-Ντόουβ

Ο Μάικ είναι ένας επιτυχημένος λέκτορας της Φιλοσοφίας που απολαμβάνει τις ανέσεις της ζωής, έχοντας στο πλευρό του τη γυναίκα του Σάρα και την κόρη του Νέλι. Η τέλεια ζωή του όμως παίρνει μια εντελώς διαφορετική τροπή, όταν σώζει μια χορεύτρια της νύχτας, τη Βαλ, από την επίθεση κάποιου αγνώστου. Πρωταγωνιστεί και υπογράφει το σενάριο η Ελληνίδα ηθοποιός Βασιλική Βλάχου (Billie Vee).

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Γάτος δεκάψυχος
(10 Lives, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς, 2024, 88΄)

● Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Τζένκινς
● Με τις φωνές των: Ντένης Μακρής, Αλεξάνδρα Λέρτα, Ανδρέας Ευαγγελάτος, Βασίλης Παπαστάθης, Αννα Σταματίου, Χρήστος Θάνος

Μπέκετ, ένας παραχαϊδεμένος γάτος, θεωρεί δεδομένη την καλή του τύχη, αλλά όλα θα αλλάξουν, όταν θα χάσει –απερίσκεπτα– την τελευταία ζωή του. Ετσι, ο Μπέκετ θα μεταμορφωθεί από εγωκεντρικό κατοικίδιο σε έναν ήρωα που θυσιάζεται για τους άλλους.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Ραντεβού μ’ έναν serial killer
(Woman of the Hour, ΗΠΑ, 2023, 95΄)

● Σκηνοθεσία: Αννα Κέντρικ
● Ηθοποιοί: Αννα Κέντρικ, Ντάνιελ Ζοβάτο, Τόνι Χέιλ, Νικολέτ Ρόμπινσον, Πιτ Χολμς

To 1978, ένας κατά συρροή δολοφόνος, εμφανίστηκε ζωντανά στην τηλεόραση και διαγωνίστηκε ως εργένης στο «Ραντεβού στα τυφλά», ενώ συνέχιζε να ψάχνει τα επόμενα θύματά του. Οι μόνοι άνθρωποι που τον υποπτεύθηκαν ήταν οι γυναίκες που καταδίωκε... Η πρώτη σκηνοθετική δουλειά της ηθοποιού Αννα Κέντρικ.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

ΦοβάμΑΙ
(AfrΑΙd, ΗΠΑ, 2024, 84΄)

● Σκηνοθεσία: Κρις Γουάιτζ
● Ηθοποιοί: Τζον Τσο, Κάθριν Γουότερσον, Κιθ Κάρανταϊν, Χαβάνα Ροουζ Λίου, Λουκίτα Μάξουελ

Ο Kέρτις και η οικογένειά του επιλέγονται για να δοκιμάσουν μια νέα επαναστατική οικιακή συσκευή: μια ψηφιακή οικογενειακή βοηθό που ονομάζεται AIA. Μόλις η συσκευή και όλοι οι αισθητήρες και οι κάμερες εγκατασταθούν στο σπίτι τους, η AIA φαίνεται να μπορεί να κάνει τα πάντα, ακόμα και να διασφαλίσει ότι τίποτα –και κανείς– δεν θα μπει στον δρόμο της οικογένειάς της.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Οι παρείσακτοι
(Les Indesirables, Γαλλία, Βέλγιο, 2023, 105΄)

● Σκηνοθεσία: Λατζ Λι
● Ηθοποιοί: Αντα Ντιό, Αλέξις Μανέντι, Αριστότ Λουιντουλά, Στιβ Τιεντσέ, Ορελιά Πετί

Μετά τον ξαφνικό θάνατο του δημάρχου της πόλης, ένας ιδεαλιστής νεαρός γιατρός, διορίζεται στη θέση του. Σκοπεύει να συνεχίσει την πολιτική του προκατόχου του, που ονειρευόταν την αναβάθμιση μιας εργατικής γειτονιάς. Εμπόδιο στα σχέδιά του θα σταθεί μια νεαρή Γαλλίδα με καταγωγή από το Μάλι, η οποία αρνείται να δει την οικογένειά της να διώχνεται από τη γειτονιά όπου μεγάλωσε.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Γλυκιά ζωή
(La dolce vita, Ιταλία, Γαλλία, 1960, 174΄). Σκηνοθεσία: Φεντερίκο Φελίνι

● Ηθοποιοί: Μαρτσέλο Μαστρογιάννι, Ανίτα Εκμπεργκ, Ανούκ Εμέ, Iβόν Φουρνό

Περιπλανώμενος σε έναν προνομιακό θύλακα της Ρώμης, ο Μαρτσέλο συναντάει κομψές αριστοκράτισσες, πεινασμένους καλλιτέχνες, χυδαίους νεόπλουτους, γόησσες και «ταχυδακτυλουργούς» της κοσμικής νύχτας. Το αριστούργημα του Φελίνι, που απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα το 1960, σε επανέκδοση.

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας
(Soldados de Salamina, Ισπανία, 2003, 119΄). Σκηνοθεσία: Νταβίντ Τρουέμπα

● Ηθοποιοί: Αριάντνα Γκιλ, Ραμόν Φόντσερ, Μαρία Μπότο, Ντιέγκο Λούνα

Η Λόλα, μια καθηγήτρια Φιλολογίας, διερευνώντας ένα δευτερεύον επεισόδιο του Ισπανικού Εμφυλίου, προβληματίζεται για το νόημα της λέξης «ήρωας» στη σημερινή εποχή. Μια απόλυτα πιστή διασκευή του δημοφιλέστατου ομώνυμου βιβλίου του Χαβιέ Θέρκας.