Χρυσός Λέοντας... ο Γιώργος Λάνθιμος

Μετά την ομοφωνία στην ενθουσιώδη υποδοχή της διεθνούς κριτικής για το «Poor things» («Χαμένα κορμιά») του Γιώργου Λάνθιμου, η ταινία, που ξεκίνησε την πορεία της στο 80ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας ως «απόλυτο φαβορί», διατήρησε αυτό τον χαρακτηρισμό όλες τις προηγούμενες ημέρες και τον επιβεβαίωσε το βράδυ του Σαββάτου. Ο 50χρονος σκηνοθέτης με την 8η μεγάλου μήκους ταινία του βραβεύτηκε με τον Χρυσό Λέοντα την ύψιστη διάκριση της Μόστρα κι έγινε ο πρώτος ελληνικής καταγωγής δημιουργός που παίρνει το κορυφαίο βραβείο στην 80χρονη ιστορία του θεσμού.

Η γαλλική εφημερίδα Monde επεσήμανε μάλιστα πρώτη την κλιμακωτή σταθερή άνοδο του Ελληνα σκηνοθέτη προς την κορυφή: «Οι προσεκτικοί παρατηρητές είχαν προειδοποιήσει: Ο Γιώργος Λάνθιμος δεν φεύγει ποτέ από Φεστιβάλ χωρίς να κερδίσει βραβείο», έγραψε.

Και πράγματι: το 2009 στις Κάνες με τον «Κυνόδοντα» είχε αποσπάσει το μεγάλο βραβείο του τμήματος «Un Certain Regard» («Ενα Κάποιο Βλέμμα»). Το 2011 οι «Αλπεις» έκαναν πρεμιέρα στη Βενετία, χαρίζοντας στον Λάνθιμο και τον Ευθύμη Φιλίππου το Βραβείο Σεναρίου. Το 2015 η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του με διεθνές καστ, ο «Αστακός», απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής των Κανών και χάρισε στο ίδιο σεναριογραφικό δίδυμο (Λάνθιμος - Φιλίππου) υποψηφιότητα για Οσκαρ Σεναρίου. Στις Κάνες το 2017 ο «Θάνατος του ιερού ελαφιού» χαρίζει και πάλι Βραβείο Σεναρίου σε Λάνθιμο και Φιλίππου. Το 2018 η «Ευνοούμενη» φεύγει από τη Βενετία με τον Αργυρό Λέοντα-Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής και με το Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας Coppa Volpi για την Ολίβια Κόλμαν. Αργότερα η ταινία που σήμανε και την πρώτη συνεργασία του Λάνθιμου με εκείνη που αποδεικνύεται μούσα του σινεμά του, την Εμα Στόουν, ήταν υποψήφια για 10 Οσκαρ, με την Κόλμαν και πάλι να λαμβάνει το Οσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου. Φέτος στη Βενετία, το φεστιβάλ που θεωρείται από πολλούς ότι λειτουργεί ως προθάλαμος των ταινιών που έχουν οσκαρικό μέλλον, η παγκόσμια πρεμιέρα του «Poor Things» υπήρξε εξαρχής θριαμβευτική. Γι’ αυτό και, εξαρχής επίσης, αρκετοί κριτικοί στοιχημάτισαν όχι μόνον στον Χρυσό Λέοντα αλλά και στην παρουσία της στον κατάλογο των υποψηφιοτήτων για Οσκαρ – ίδωμεν.

Χαρακτηριστική υπήρξε και στην περίπτωση της ανακοίνωσης του Χρυσού Λέοντα η υποδοχή του διεθνούς Τύπου. Ενδεικτικά, οι ανταποκριτές στο Φεστιβάλ χρησιμοποιώντας για να περιγράψουν την ταινία μία γκάμα χαρακτηρισμών εκ διαμέτρου αντίθετων (από «βικτοριανό δράμα» έως «γκόθικ κωμωδία»), πράγμα εξαιρετικά ενδιαφέρον κι από μόνο του, έγραψαν:

■ «Το φεμινιστικό δράμα “Poor Things” κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας. Ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος πιστώνει την επιτυχία του βικτοριανού του δράματος στην παραγωγό-σταρ Εμα Στόουν, που απουσίαζε από το Λίντο λόγω της απεργίας των ηθοποιών» (Guardian).

■ «Το “Poor Things” παίρνει το κορυφαίο βραβείο στο Φεστιβάλ Βενετίας. Στην ταινία, σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου, πρωταγωνιστεί η Εμα Στόουν ως μια γυναίκα που κάνει ένα σεξουαλικό και φιλοσοφικό ταξίδι. Η ανακοίνωση της νίκης του έγινε δεκτή με θύελλα χειροκροτημάτων» (New York Times).

■ «Το “Poor Things”, μια γκόθικ, σεξουαλική κωμωδία σε σκηνοθεσία του Ελληνα Γιώργου Λάνθιμου, κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα» (Reuters).

■ «Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας έστεψε έναν θηλυκό Φρανκενστάιν με την Εμα Στόουν, στο τέλος ενός φεστιβάλ που σημαδεύτηκε από την απεργία στο Χόλιγουντ και την πρόσκληση κινηματογραφιστών που είχαν βρεθεί στο στόχαστρο του κινήματος #MeToo. Με το “Poor Things” ο Ελληνας σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος, τακτικός στα φεστιβάλ, φτάνει επιτέλους στην κορυφή» (Nouvel Observateur).

■ «Οι ειδήμονες είχαν κάνει τις προβλέψεις τους για τον Χρυσό Λέοντα τις τελευταίες μέρες του Φεστιβάλ Βενετίας, συμφωνώντας ότι όλα εξαρτώνταν από τη διάθεση της κριτικής επιτροπής του Νταμιέν Σαζέλ: αν επέλεγε παιχνιδιάρικα, το εξαρχής αγαπημένο των κριτικών “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου θα σάρωνε. Αν επέλεγε νηφάλια, το βραβείο θα παιζόταν μεταξύ οποιασδήποτε από τις δύο ταινίες που έθεταν ως επείγον το θέμα της παγκόσμιας μεταναστευτικής κρίσης, δηλαδή των “Io Capitano” του Ματέο Γκαρόνε και “Green Border” της Ανιέσκα Χόλαντ» (Variety).

Πάντως κι αυτές οι ταινίες συνυποψήφιες του Λάνθιμου στο Επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα έφυγαν με βραβεία: Σκηνοθεσίας για τον Γκαρόνε καθώς και Βραβείο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι για νέο ταλέντο στον πρωταγωνιστή του Σεϊντού Σαρ. Και Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στην ταινία της Χόλαντ. Η νέα ταινία «Εvil Does not Exist» του επίσης πολυβραβευμένου και (ειδικά με την προηγούμενη ταινία του, το βασισμένο σε ομώνυμο διήγημα του Χαρούκι Μουρακάμι «Drive my Car») αγαπημένου των Φεστιβάλ Ριγιουσούκε Χαμαγκούτσι απέσπασε τον Αργυρό Λέοντα-Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Παρά τους διθυράμβους της κριτικής για την ερμηνεία της η Εμα Στόουν και εφόσον το «Poor Things» απέσπασε την ύψιστη διάκριση, δεν πήρε Volpi Γυναικείας Ερμηνείας (το πήρε η Κέλι Σπίνι ως «Priscilla» Πρίσλεϊ στην ταινία της Σοφία Κόπολα). Ελαβε όμως τον τεράστιο ειλικρινή έπαινο του Γιώργου Λάνθιμου – με τον οποίο οι δυο τους μετά την «Ευνοούμενη», τη μικρού μήκους «Βληχή» και τα «Χαμένα κορμιά» πρόλαβαν και γύρισαν άλλες δύο ταινίες, εκ των οποίων μία στην Ελλάδα. Ο σκηνοθέτης, όταν ανέβηκε για να παραλάβει τον Χρυσό Λέοντα, τόνισε ότι «το έργο αυτό που παρουσιάζει την ιστορία ενός φανταστικού πλάσματος δεν θα υπήρχε χωρίς την Εμα Στόουν, η οποία είναι επίσης ένα φανταστικό πλάσμα. Το φιλμ αυτό είναι δικό της, χωρίς εκείνη δεν θα γινόταν […] Η Εμα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ταινίας. Μαζί συζητήσαμε το σενάριο, την ανάπτυξη της ηρωίδας της, ποιους άλλους ηθοποιούς θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε, τα πάντα».

Συγκινημένος ο Λάνθιμος, ευχαρίστησε και όλους τους άλλους συνεργάτες του (ανάμεσα στους οποίους και ο παρών στη Βενετία μόνιμος μοντέρ του Γιώργος Μαυροψαρίδης) και βέβαια τους ηθοποιούς (Γουίλεμ Νταφόε, Μαρκ Ράφαλο κ.ά.) και την κριτική επιτροπή του Επίσημου Διαγωνιστικού που αποτελούνταν από τους Ντάμιεν Σαζέλ (πρόεδρο), Σαλέχ Μπάκρι, Τζέιν Κάμπιον, Μία Χάνσεν-Λαβ, Γκαμπριέλε Μαϊνέτι, Μάρτιν ΜακΝτόνα, Σαντιάγκο Μίτρε, Λάουρα Πόιτρας, Σου Κι.

«Σε μια ώρα σκληρής δοκιμασίας για τη χώρα μας και των υπεράνθρωπων προσπαθειών των ανθρώπων της», η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη συνεχάρη τον Γιώργο Λάνθιμο, αντιμετωπίζοντας τη βράβευσή του ως «μήνυμα ελπίδας και ανάτασης για την Ελλάδα της προσπάθειας και της δημιουργίας».

Στο δικό της συγχαρητήριο μήνυμα η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Σία Αναγνωστοπούλου επεσήμανε μεταξύ άλλων πως «ο διεθνής Γιώργος Λάνθιμος θα μας υπενθυμίζει πάντα και κάτι άλλο λιγότερο λαμπερό, αρκετά απαισιόδοξο: τη συνεχιζόμενη απαξίωση της ελληνικής κινηματογραφικής δημιουργίας και παραγωγής από την κρατική μέριμνα. Το πόσο δύσκολο, πολύπλοκο και απαγορευτικό είναι εν τέλει για τους Ελληνες κινηματογραφιστές να κάνουν ταινία στη χώρα τους, να υπάρξουν στο προσκήνιο του διεθνούς φεστιβαλικού και εμπορικού χώρου».